Khiank, Khian: Batı Ermenistan’ın Bitlis Vilayeti’nde, Genc (Genç) Sancağı’nın Khulp Kazası’nda, Talvoriki Cur (Talvorik Suyu, Aspakan) Nehri vadisinde bulunan ve merkezi Parka Köyü olan köy topluluğu. Khiank bölgesi, Büyük Hayk’ın Ağdznik Eyaleti’nin Sanasunk (Sasun, Sason) bölgesine dâhil olmuştur. Bölgenin erişilmesi zor olduğundan faydalanan Khiank’ın boyun eğmeyen Ermeni toplumu XX. yüzyılın başlarına kadar özerkliğini korumuştur.
XVI.-XVII. yüzyılları arasında Khiank Kazası’na Kürt göçebe aşiretleri yerleşmiştir. XX. yüzyıl başında Khiank ve Talvorik’in yaklaşık 8 bin Ermeni’si bölge nüfusunun %70’ini teşkil etmekteydi. Halk bağcılık (Khiank’ın verimli topraklarının lezzetli meyveleri ve özellikle üzümü ün salmıştı), hayvancılık, dokumacılık, ipekböcekçiliği ve şarapçılıkla uğraşmaktaydı. Ermenilerle meskûn köyler İşkhanadzor, Berm, Arkhund, Artkunk, Bahmıdank, Batsin, Inkuzak, Heğin ve Sağtun’du. Sevito Surb (Aziz) Astvadsadsin Manastırı da Khiank bölgesinde bulunmaktaydı. Berm, Sağtun ve Parka köylerinde ilkokul vardı.
1894–96 Ermeni katliamlarından ağır darbe almış olan Khiank Ermenilerinin büyük bir kısmı 1915 soykırımı esnasında kahramanca bir öz savunma gerçekleştirdiklerinden dolayı kurtularak Doğu Ermenistan’a sığınabilmişlerdir. Halefleri, günümüzde Ermenistan Cumhuriyeti’nin Aştarak ve Talin bölgelerinde yaşamaktadır.
Küçük Ermeni Ansiklopedisi, 2. Cilt, Yerevan, 1995.
Leave a Reply