Dr.med.Sarkis Adam
1915’ın Kurbanlarından Büyük Ozan Taniel Varujan’ın (Çibukkaryan) Doğumun 129. Yılı ve Şehit Oluşunun 98. Yılı Anısına. 20 Nisan 1884- 24 Nisan 1915.
1915 Ermeni Soykırımı, Osmanlı İmparatorluğu’nun İttihatçı hükümetinin, yüzyıllardır Anadolu topraklarında (Batı Ermenistan’da-‘Akunq’ web sayfası yöneticileri) yaşayan kadim bir halkı yerlerinden, yuvalarından, vatanlarından koparıp sürmek ve adete kıymak hedefiyle, 11 Nisan 1915 tarihinde 260’dan (800 civarında-‘Akunq’ web sayfası yöneticileri) fazla Ermeni aydınını topluca tutuklayıp ve meçhule doğru sürgün etmesiyle başladı. Bu dram esnasında milyonlarca insan kırıldı, kıyıldı, yok oldu.
O zamanın 11 Nisan’ı, bizim bugünkü takvimimizle 24 Nisan tarihine denk düşüyor. 1915’te yitirilen şehit Ermeni aydınların anısı ilk defa 1919 da Teotik -Teotoros Lapcinyan- imzası ile “HUŞARTSAN ABRİL 11 I” (11Nisan Anıtı) adlı kitap yayınlanarak anıldı.
Kendisi de tehcire tabi tutulan ve mucize kabilinden kurtulup sağ kalabilen Teotoros Lapcinyan (Teotik) bu kitabı yayınlayarak bir anlamda birlikte belirsiz bir yere sürgün edildiği sürgün arkadaşlarına ve milletine karşı vicdani görevini yerine getirmiş oldu.
Bu anı kıtabının dışında ayrıca, o zamanlar İstanbul’un Taksim–Elmadağ semtindeki eski Ermeni Mezarlığında, 24 Nisan şehitleri anısına “11 Nisan Şehitleri Anıt”ı vardı, Elmadağ’daki eski Ermeni mezarlığı ve 11 Nisan Şehitleri Anıtı bugün yok.
Bugün biz bu büyük kıyımımın (Ermeni Soykırımının-‘Akunq’ web sayfası yöneticileri) 100. Yılı öncesinde tüm şehitlerimizi anıyor, onların aziz hatıraları önünde saygı ile eğiliyoruz.
Bu Kırım’ın kurbanlarından biri de 20 Nisan 1884 yılında doğan ünlü Ermeni şair Taniel Varujan’dır.
Taniel Varujan, 1884’te Sıvas’ın Pırtnik köyünde doğdu, çoçukluğu gündüzleri doğanın içinde, köylerinin nehir kenarlarında, geceleri ise annesinin ona gurbette kayıp olan babasının hüzünlü hayat hikayelerini dinlemekle geçti.
İlk öğrenimini köy okulunda daha sonra 12 yaşında göç ettiği İstanbul, Pera (Beyoğlu) Sakız Ağaçı, daha sonraları ise Kadıköy Ermeni Katolik okullarında temel eğitimine devam etti. Taniel Varujan, Sultan Hamid’in insanlık dışı zulüm ve işkencelerine daha çoçuk yaşlarınada tanık oldu, işkence görenlerin içinde Taniel Varujan’ın babası da vardı. Senelerdir aile yakınları ve kendisi tarafından arayıp bulamadıkları, daha sonra hapiste işkence görmüş ve zincire vurulmuş vaziyette buldukları babasının bu acı durumu, onun iç dünyasını derinden etkilemiş, ruhsal travma yaşamasına neden olmuştur.
Taniel Varujan 1902’de öğrenim gördüğü okul yönetimi tarafından önce Venedik Murat Rafaelyan Ermeni okulununa, daha sonraları Brüksel Kant Üniversitesine eğitim için gönderildi, öğrencilik yıllarında siyaset bilimyile ilgilendi, sosyoloji ve edebiyat dallarında incelemeler yaptı. Öğrencilik yıllarda ‘Pazmaveb’, ‘Keğuni’, ‘Anahid’, ‘Şirag’, ‘Razmig’, ‘Hayrenik’ gazetelerinde şiirler yayınlamaya başladı ve bir anda üne kavuştu.
Üniversiteden mezun olduğunda, İstanbul’da Meşrutiyet ilan edilmişti, bu nedenle İstanbul’a döndü. Siyasi Bilimler Eğitimi almış olmasına rağmen, o kendini öğretemenliğe adadı, 1909-1912 yılları arası Sıvas ve Tokat’ta Ermeni Liselerine müdürlük yaptı, daha sonra Beyoğlu’ndaki Ermeni Katolik okulunun yönetimin başına geçti.
Eserlerinden, ‘SARSURNER’ (‘Ürpertiler’), ‘ÇART’ (‘Kıyım’), ‘DRDUNÇ YEĞİA DEMİRCİBAŞYANİN’ (‘Y.Demircibaşyanın Yakınmaları’), ‘TZEĞİN SİRDI’ (‘Soyun Yüreği’), ‘HETANOS YERKER’ (‘Putperest Şarkılar’) birkaçı. Taniel Varujan geriye, o zaman yayına verilemiyen ‘HATZİN YERKI’ (‘Ekmeğin Öyküsü’) adlı eserini bırakmıştır, bu eseri, şairin eşi zamanın baskıcı Osmanlı yönetiminin elinden zorlukla kurtabilmiş ve korumuş ve eser daha sonraları yayınlanmıştır.
Aşk, sefalet, vatan sevgisinin şairi olan, ünlü ozan, kendine özgü muhteşem hayal gücü ve yaratıcı özelligi ile tanınır.
24 Nisan 1915’te baskıcı Osmanlı yönetimi tarafından tutuklanarak Çankırı’ya sürgüne gönderildi, kanlı bir felakete ve vahşete kurban oldu, sürgün yollarında bedeni parçalanarak şehit düştü.
Şehitlerimizin aziz hatırası önünde diz çöker, Tanrı’dan rahmet dilerim.
DÜNYA’YI TAKDİS
Taniel Varujan
Dünyanın doğu tarafında
Barış olsun.
Tarlanın geniş arklarından
Kan değil, ter aksın
Ve çınlarken akşam, köy çanı
İlahilerle herkes duaya dursun
Dünyanın batı tarafında
Bereket olsun.
Her yıldızdan çiy yağsın
Her başaktan altın saçılsın,
Ve koyunlar yamaçlarda otlarken
Filiz, çiçek bitsin yerden…
Dünyanın kuzey tarafında
Bolluk olsun.
Buğdayın altın denizinde
Yüzsün daima orak, tırpan,
Buğdayın geniş ambarı açıldığı zaman
Mutluluk sarsın dört yanı.
Dünyanın güney tarafında
Ağaçlar meyvelerle dolsun.
Peteklerden ballar damlasın
Kadehlerden şarap aksın
Ve gelinler yoğururken ak ekmeği
Söylensin sevginin şarkıları…
(çeviri:S.A)
Sarkis Adam [sarkis_adam@yahoo.de]
http://hyetert.blogspot.com/2013/04/taniel-varujan.html
Leave a Reply