Karagözyanlar da büyük Ermeni asıllı ailelerdendir. Köklerinin Van’a dayandığı sanılmaktadır. Ailenin bilinen en eski ferdi olan Hovhannes Ağa Karagözyan‘dır. İstanbul’a yerleştikten sonra basmacı Bedros Acemoğlu ile çalışarak zengin olmuştur. Hovhannes Karagözyan‘ın Negdar, Nazaret, Yelmone, Krikor, Eftik, Püzant, Dikran, Garabed ve Hovsep adlı 9 çocuğu vardır. Bu 9 çocuğun en ünlüsü Dikran Karagözyan’dır.
Dikran Karagözyan 1834’te İstanbul’un Musalla semtinde dünyaya gelir. Aile ticarette çok başarılı olur. Dikran, erkek kardeşleri ile Kumkapı’daki Mary Varjaran‘da, şimdiki Bezciyan Ortaokulu, ticaret ve sarraflık merkezi kurar. İşleri kısa zamanda büyüten kardeşler uluslararası piyasaya açılırlar. Manchester, Tebriz gibi önemli merkezlerde şubeler açarlar. 1896’da ölen Dikran Karagözyan‘ın sosyal hayata kapalı olmasına karşın, kardeşleri sosyal hayatla sürekli iç içe olurlar. Krikor Karagözyan 1870’ten itibaren Cismani Meclis üyeliği, Beyoğlu Surp Yerrortutyun Kilisesi Akarlar Komisyonu veznedarlığı, Merkezi Borçlar Komisyonu üyeliğinde bulunur. Asıl mesleği sarraflık olan Krikor, yıllar boyu silahlı kuvvetlere ve Bahriye Nezareti‘ne verdiği hizmetlerden ötürü devlet tarafından mütemayiz rütbesi ile birinci dereceden Mecidiye ve üçüncü dereceden Osmaniye nişanları ile onurlandırılır. Garabed Karagözyan ise Beyoğlu Akar Gelirleri ve Borçlar Komisyonu üyeliğinin dışında, Genel Meclis üçüncü başkanlığı, Taşra Komisyonu ve Cismani Meclis üyeliği görevlerinde bulunur.
Karagözyan kardeşlerden Püzant, Krikor ve Dikran evlenmezler. Aralarından Nazaret ise evlenir ve Takvor, Yetvart, Azniv ve Aram adlı 4 çocuk sahibi olur. Bunlardan Takvor Karagözyan Berberyan Okulu’nda öğrenim görür. Sonra kardeşi Yetvart’la bir banka kurar. 1894’te Esayan Okulu Eğitim Komisyonu üyeliğine, 1895’te Beyoğlu Ermeni Kiliseleri Yönetim Kurulu veznedarlığına seçilir. Yetvart Karagözyan ise Robert Kolej’de öğrenimini tamamladıktan sonra sarraflık mesleğini edinir. Sosyal bir insan olan Yetvart, Yardım Komisyonu, Getronogan Okulu Vakıf Yönetim Kurulu üyelikleri yapar. Ayrıca Galata’daki Surp Krikor Lusavoriç Kilisesi Muganniler Heyeti’nin kurucularından olup Genel Meclis üyesi olarak gerek yönetimde, gerekse komisyonlarda görev alır. AGBU (Armenian General Benevolent Union) İstanbul şubesi başkanlığı ve Karagözyan vasiyetinin gerçekleşmesi ve yetimhanesinin kuruluş tarihinden itibaren okul kuruculuğu, Veraset Komisyonu ve vakıf yönetiminde görev alır. Aram Karagözyan ise araştırma ve dilbilim üzerine makaleler yazar. Ailenin tüm bireylerinin ilgilendiği ticaretin yanında, sosyal etkinlik olarak da Kalfayan Kız Yetimhanesi’nin yönetiminde görev alır. Garabed Karagözyan, Sırpuhi Papazyan’la evlenerek Arşag ve Mihran adlı 2 çocuk sahibi olur. Robert Kolej’de öğrenim gören kardeşlerden Arşag, Sansaryan Vakfı veznedarlığı, Cismani Meclis üyeliği, Surp Pırgiç Ermeni Hastanesi Yönetim Kurulu yazmanlığı, AGBU Yönetim Kurulu Başkanlığı görevlerinde bulunur. Mihran Karagözyan ise 14 yaşında yitirdiği oğlu Howard’ın anısına 1922’de İstanbul’da “Howard Karagözyan Home”u kurar. Bu kuruluş daha sonra Fransa’ya taşınır. Mihran Karagözyan da AGBU Yönetim Kurulu veznedarlığı yapar.
Karagözyan kardeşlerin en küçüğü olan Hovsep Ağa, Agavni Antreasyan‘la evlenir ve 4 çocuk sahibi olur. Bunlardan Sarkis Karagözyan, Kalfayan Kız Yetimhanesi’ne Yardım Komisyonu üyesi ve Karagözyan Yetimhanesi Yönetim Kurulu şeref üyeliği görevlerinde bulunur.Այն, որ Püzant‘ın genç yaşta ölümü tüm aileye üzüntüye boğar ve kardeşleri Nazaret, Garabet, Krikor, Hovsep ve Dikran Karagözyanlar, genç yaşta ölen kardeşleri Püzant‘ın anısına, aile mirasından onun payı ile bir ticaret okulu kurmayı planlarlar. 1874’te başlayan bu çalışmalar için Patrik Hasköylü II. Nerses Varjabedyan‘ın da yardımlan ile gerekli tüm işlemler yürütülür. Taksim’deki eski Ermeni Mezarlığı’nda bu iş için bir yer tahsis edilmesi için izin alınır. Ancak Garabet ve hemen sonra Nazaret Karagözyan ölünce okulun kuruluşu gecikir. Olay uzun bir süre sürüncemede kalır. Sonrasında Dikran Karagözyan‘ın ölümü (1896) bu okul konusunu tekrar gündeme getirir. Avukat Hagop Hagopyan tarafından Patrik İstanbullu III. Madteos İzmirliyan’a bir vasiyetname sunulur. Bu Dikran Karagözyan‘ın sağlığında hazırladığı, fakat tümüyle gizli tuttuğu belge ile olay tekrar gündeme gelir.
Dikran Karagözyan sahip olduğu maddi varlığının üçte birini bu ticaret okulunun kuruluşu ve geleceği için bağışlar. Uzun görüşmeler sonunda ticaret okulu yerine bir yetimhane kurulmasına karar verilir. Yedikule’deki Surp Pırgiç Ermeni Hastanesi toprakları üzerinde veya Üsküdar’daki Balyan Vakfı‘na ait topraklarda kurulması kararlaştırılan yetimhane, Surp Pırgiç Ermeni Hastanesi’nin yetimhanesinin bir devamı olmasına karar verilir. İlkin gayrimenkullerin alımı için kollar sıvanır.Yetimhane binası için ise yıllar sonra bugün Şişli ilçesi, Abide-i Hürriyet Caddesi no. 228/1’de bulunan ve bir hastane için inşa edilen bina satın alınır. Dikran Karagözyan Yetimhanesi‘nin inşaatı 1913’te biter. Yetimhane ailenin adıyla anılan en kalıcı eserdir. Yetimhane aynı yıl Surp Pırgiç Ermeni Hastanesi Surp Hagop Yetimhanesi’nden getirilen l00’ü aşkın yetimle açılır. Bu nedenle Surp Hagop Yetimhanesi’nin bir devamı olarak görülür. Rus asıllı Doktor Pleskof tarafından hastane olarak yaptırılan bina, satın alındıktan sonra Mimar Avedis ve Sarkis Pekmezyan tarafından okul binasına dönüştürülür. 7 Eylül 1913’te eğitim ve öğretime başlayan, 29 Kasım 1913’te ise resmi açılış töreni yapılan Karagözyan Yetimhanesi, 85 yılı aşkın bir süredir hizmet vermektedir. Günümüzde Karagözyan Yetimhanesi, anaokulu ve ilkokuldan müteşekkildir.
http://www.minidev.com/kulturler/kulturler_ermeni_mimar7.asp
