Հայոց ցեղասպանության 110-րդ տարելիցին Հայաստանի պատմության թանգարանում Ֆրանսիայից բերված եզակի ցուցանմուշներ կներկայացվեն

Հայոց ցեղասպանության 110-րդ տարելիցին Հայաստանի պատմության թանգարանում ապրիլի 25-ին կբացվի ինքնատիպ ցուցադրություն, որում տեղ կգտնեն ցուցանմուշներ ոչ միայն թանգարանից, այլև ֆրանսիական ARAM հետազոտության և հայկական հիշողության արխիվների միության պահոցներից։

«Արմենպրես»-ի հաղորդմամբ՝ «Քէմբ Օտտօ, Մարսէյլ. պատմություն ցեղասպանությունից փրկվածներից» խորագրով ցուցադրությանն ընդառաջ միության տնօրեն Աստղիկ Լուսիկյանն այցելել է Հայաստան։ Ապրիլի 10-ին լրագրողների հետ հանդիպմանը նա ներկայացրեց իր հետ բերած փաստավավերագրական արժեքավոր նյութերը, որոնցից մեկը՝ «Նանսենյան անձնագիր»-ը, նվիրեց Հայաստանի պատմության թանգարանին։

Ցուցանմուշները՝ անձնագրեր, լուսանկարներ, փաստաթղթեր, գրքեր, սկավառակներ և այլն, առաջին անգամ են դուրս բերվում Ֆրանսիայից։ «Բոլոր նյութերը վերաբերում են Հայոց ցեղասպանությունից մազապուրծ և Ֆրանսիա հասած հայերին, որոնք սկզբում բնակեցվել են հյուրանոցներում։ Նրանցից ոմանք էլ հյուրընկալվել են Օտտօ ճամբարում, որը բացվել է 1922 թվականին ու գործել է մինչև 1927 թվականը։ Այդ տարիներին այնտեղ ապաստանել է ավելի քան 5 հազար գաղթական»,-նշեց Լուսիկյանը։

Գաղթականներին վերաբերող տվյալները թվայնացված են, ինչը նրանց սերունդներին հնարավորություն է տալիս հեշտությամբ տեղեկություններ գտնել նախնիների մասին։ Այդ տվյալների համաձայն՝ գաղթականները եկել են Սիվասից։ Օտտօ ճամբարի տնօրենը հայ է եղել և հրաշալի տիրապետել է ֆրանսերենին։ Եղել է նաև մի դպրոց, որտեղ 400 հայ աշակերտ է սովորել, հետագայում բացվել են հայրենակցական, եկեղեցական միություններ, որոնցից մեկի հիմնադիրը Գրիգորիս Պալաքյանն է եղել, որը ևս փրկվածներից էր։ 

Աստղիկ Լուսիկյանը պատմեց, որ իր պապը վեց տարեկան է եղել, երբ փրկվել է Հայոց ցեղասպանությունից և հենց այդ տարիքում խոսել է այդ արհավիրքի մասին, իսկ  հայրը՝ Ժան Արթին Գարբիսը, 1957-ին հիմնադրել է ARAM-ը, որպեսզի կատարվածի մասին ոչ ոք չմոռանա։

Պատմության թանգարանի տնօրեն Դավիթ Պողոսյանն էլ շեշտեց՝ այս տարի  լրանում է Հայոց ցեղասպանության 110-րդ տարելիցը, և կայանալիք ցուցահանդեսը մեկ այլ հնարավորություն է այլ կողմից նայելու ոչ միայն ցեղասպանությանը, այլև ցեղասպանությունը վերապրածների պատմություններին։ Պողոսյանը հայանվեր ու հայապահպան համարեց ARAM-ի գործունեությունը, քանի որ սերունդներ են փոխվում, և շատ բան մոռացվում է։

Անդրադառնալով նվիրաբերված ցուցանմուշին՝  նա ընդգծեց, որ թանգարանում շատ քիչ են նման նվիրական մասունքները։

https://armenpress.am/hy/article/1216806