Երուսաղէմի հայկական թաղամասի պաշտպանութեան ի նպաստ յօդուած՝ The Jerusalem Post-ին մէջ

Իսրայէլեան The Jerusalem Post հեղինակաւոր օրաթերթին մէջ 27 Օգոստոսին լոյս տեսաւ ուշագրաւ յօդուած մը՝ Երուսաղէմի Հայոց պատրիարքութեան դիմագրաւած հարցերուն մասին։ Նատաւ Թամիրի ստորագրութեամբ յօդուածին մէջ հրատապ կոչ կ՛ուղղուի՝ Երուսաղէմի Հին քաղաքի Հայկական թաղամասը պաշտպանելու։

Հեղինակը յօդուածի մուտքին կը յիշեցնէ, որ Երուսաղէմը համաշխարհային բնոյթով մշակութային կեդրոն մըն է եւ անոր յատկութիւնը միաստուածեան երեք կրօններու օրրանը ըլլալն է։ Երուսաղէմի ուժին եւ իւրայատկութեան, նաեւ ներուժին յարատեւութիւնը կախեալ անոր միջկրօնական եւ մշակութային ինքնութեան տեւականացումէն, կը շեշտէ յօդուածագիրը, որ կը ներկայացնէ նաեւ պատմական համայնապատկեր մը, որ կը մատնանշէ, թէ հայոց ներկայութիւնը Երուսաղէմի մէջ կը հասնի մինչեւ 4րդ դար, իսկ Երուսաղէմի Հայոց պատրիարքութիւնը կը գործէ 7րդ դարէն ի վեր։ Յօդուածագիրը կը շեշտէ, որ այս փառաշուք պատմութիւնը բաւարար չէ, որ փոքրաթիւ հայ համայնքը կարենայ յաղթահարել Հայկական թաղամասը ձեռք ձգելու ծայրայեղ աջակողմեաններու յաւակնութիւնը։

Կը շեշտուի է նաեւ, որ սաղիմահայութիւնը քաղաքի ամէնէն փոքրաթիւ եւ ամէնէն անպաշտպան հաւաքականութիւններէն մէկը կը հանդիսանայ։ Հազիւ 2 հազար հոգի կը հաշուէ այս հաւաքականութիւնը, իսկ անոր կալուածներուն տիրանալու՝ օտարներու ջանքերը պատճառ կը դառնան դժուարութիւններու եւ սադրանքներու։

 օդուածագիրը կը բացատրէ, որ Եաֆայի դուռէն դէպի Հրէական թաղամասը ուղղութեան վրայ՝ Հայկական թաղամասը ունի բաւական նախանձելի դիրք մը։

Յօդուածին հեղինակը ապա կը նկարագրէ Երուսաղէմի «Կովերու պարտէզ» ազգապատկան կալուածին հիմնահարցը, որ կը տագնապեցնէ փոքրաթիւ սաղիմահայութիւնը։ Ան կը շեշտէ, որ տարածքը վարձել փորձած ընկերութիւնը եւ անոր սեփականատէրը կապ ունեցած են ծայրայեղ աջակողմեան շրջանակներու եւ անոնց հանրային կազմակերպութիւններուն հետ։ Անոնք հանդիպումներ ունեցած են «Աթերէթ Քոհանին»ի նախագահ Մաթի Տանի հետ, որ Երուսաղէմի արեւելքի թաղամասերու սիրտին վրայ հրեայ բնակչութեան կազմակերպման ջանքերու ախոյեան է։

Յօդուածագիրը կը բացատրէ, որ «Կովերու պարտէզ»ը Երուսաղէմի Հին քաղաքի վերջին ազատ տարածքը կը հանդիսանայ։ Ան շատ լաւ կ՛ամփոփէ «Կովերու պարտէզ»ի տագնապին բոլոր փուլերը եւ կը նշէ, որ վարձակալութեան գործարքին բոլոր նախապատրաստութիւնները առաջնորդուած են Երուսաղէմի Հայոց պատրիարքութեան կողմէ։ Մինչ այդ, տարածքը կ՛օգտագործուէր իբրեւ ինքնաշարժներու կանգառ։ Տարածքը վարձելու ձգտած ընկերութիւնը յաջողած էր մինչեւ յաջորդ դար՝ 2 միլիոն տոլարի ծիծաղելի փոխարժէքով մը Հայոց պատրիարքարանէն վարձել «Կովերու պարտէզ»ը։ Յամենայնդէպս, այս համաձայնութեան վերաբերեալ ծագած անհանգստութիւնները պատճառ դարձան, որ հեռանայ Հայոց պատրիարքութեան կալուածոց տեսուչը, որ համաձայնութեան պատրաստութիւնները գլխաւորած էր։ Հայոց թաղի բնակիչները այդ վարձակալութեան նախաձեռնութիւնը կասեցնելու համար, հանրային եւ օրինական պայքարի մը ձեռնարկած են։

Եզրակացնելով, յօդուածագիրը Իսրայէլի իշխանութեան «բարոյական եւ ռազմավարական պարտաւորութիւնը կը նկատէ» Հայկական թաղին դիմագիծին պաշտպանութիւնը, զայն վերածելով աշխարհի քրիստոնեաներուն համար այլ կարեւոր ուխտավայրի մը։

Երուսաղէմի Հայոց Պատրիարքութիւնը եւ ամբողջ սաղիմահայութիւնը ներկայիս մեծ աշխատանք կը տանին վարձակալութեան պայմանագիրը ջնջելու։ Այդ պայքարը իսկապէս շատ բարդ է եւ հանրային կարծիքին համապատասխան ձեւով առարկայականօրէն լուսաբանուիլը մեծ կարեւորութիւն կը ներկայացնէ։ Նատաւ Թամիրի յօդուածը այս առումով լուրջ արժէք կը ներկայացնէ։

https://asbarez.am/archives/465266