Թուրքիայի Հանրապետության պատմության ամենասև էջերից մեկը 1955 թ․ սեպտեմբերի 6-7-ի պոգրոմներն են, որ կատարվել են Կոստանդնուպոլսի (Ստամբուլ), Զմյուռնիայի (Իզմիր) և այլ մեծ ու փոքր քաղաքների հայ, հույն և հրեա բնակիչների հանդեպ։
Akunq.net-ի փոխանցմամբ՝ թեմային անդրադարձել է թուրքական «Բիրգյուն» պարբերականի թղթակից Ումութ Սերդարօղլուն։
Ինչպես հիշեցնում է հրապարակման հեղինակը, այդ պոգրոմների ընթացքում Թուրքիայի փոքրամասնությունների ներկայացուցիչների հազարավոր տներ են ավիրվել։ Պոգրոմների համար առիթ էր ծառայել Ստամբուլում տպագրվող «Էքսպրես» օրաթերթում հրապարակված կեղծ լուրը այն մասին, թե իբր հույները Սալոնիկում ռումբ են նետել Աթաթուրքի տան ուղղությամբ։
Լուրի տարածումից հետո բռնարարքների հետևանքով Թուրքիայի հազարավոր հույն, հրեա և հայ բնակիչներ հարկադրված են եղել արտագաղթել երկրից, տասնյակ ոչ մուսուլման քաղաքացիներ են սպանվել, մեծ թվով կանայք՝ բռնաբարության ենթարկվել։ Չնայած, որ այս դեպքերից տասնամյակներ են անցել, սակայն դրանց շատ մութ էջեր մինչ օրս չեն բացահայտվել։
Կոստանդնուպոլսում հրատարակվող «Ակօս» հայկական շաբաթաթերթի հայերեն էջերի խմբագիր Բագրատ Էսթուքյանը, անդրադառնալով այդ թեմային, մատնանշել է այն փաստը, որ ընդամենը 15 տարի է, որ Թուրքիայում համարձակվում են խոսել այդ դեպքերի մասին, սակայն վերջին 2 տարում թուրքական կառավարությունը արգելում է այդ իրադարձություններին նվիրված հիշատակի միջոցառումների անցկացումը։
Որոշ փաստեր մատնանշում են, որ այդ պոգրոմներն իրականում նախապես կազմակերպվել հրահրվել և ուղղորդվել են թուրքական իշխանությունների կողմից։ Ինչպես հիշեցրել է Բագրատ Էսթուքյանը, թուրք գեներալ Սաբրի Յիրմիբեշօղլուն փաստել է, որ 1955 թ․ սեպտեմբերի 6-7-ի դեպքերը Թուրքիայի զինված ուժերի Հատուկ գործողությունների շտաբի ձեռքի գործն է եղել։
Ըստ թուրքական պաշտոնական տվյալների՝ այդ պոգրոմների հետևանքով ավիրվել և կողոպտվել են 4214 տներ, 1004 գրասենյակ, 73 եկեղեցի, 1 սինագոգ, 2 վանք, 26 դպրոց, ինչպես նաև՝ գործարաններ, հյուրանոցներ և սրճարաններ, ընդհանուր թվով՝ 5317 անշարժ գույք։
https://www.birgun.net/haber/utancin-68-yili-466391
Թարգմանեց Մելինե Անումյանը
Akunq.net
Leave a Reply