Տարածաշրջանային ենթակառուցվածքների ապաշրջափակման հարցի շուրջ ավելի շուտ քաղաքական գործընթացներ են կատարվում, քան՝ տնտեսական։
Tert.am-ի հետ զրույցում նկատեց տնտեսագետ Սուրեն Պարսյանը։
Նրա գնահատմամբ՝ եթե Ադրբեջանը և Թուրքիան շահագրգռված են «Արևելք-Արևմուտք» բեռնափոխադրումներով, կարող են հիմա էլ օգտվել Գյումրի-Ղազախ երկաթգծից, և թուրքական ապրանքները վերոնշյալ երկաթգծով մուտք կգործեն Գյումրի, Իջևան և հետագայում էլ Ղազախով արդեն կմտնեն Ադրբեջան։
Ըստ Պարսյանի, սակայն, խնդիրն այն է, որ այս երկու պետություններն առաջ են քաշում, այսպես կոչված, հարավային հատվածով՝ Մեղրիով, բեռնափոխադրումներ իրականացնելու տարբերակը։ Տնտեսագետի համոզմամբ՝ Մեղրիով նման ենթակառուցվածք ունենալու անվան տակ Ադրբեջանն ու Թուրքիան նպատակ ունեն «միջանցք» ստանալ, որը չի վերահսկվի Հայաստանի կողմից, այլ՝ Ռուսաստանի Դաշնության։
«Նրանք ուզում են, որ այդ «միջանցքն» իրենց կողմից ընդունելի պետության կողմից վերահսկվի, բայց, ըստ նոյեմբերի 9-ի հայտարարության, այն պետք է վերահսկի ՌԴ-ն, ռուսները հենց այս հարցում են շահագրգռված, որ այդ երկաթգիծն աշխատի։ Եթե երկաթգիծն աշխատի հարավային ուղղությամբ, ապա Հայաստանին հետաքրքիր է Երասխ-Նախիջևան- Ջուլֆա- Իրան երկաթգծի շահագործումը։
Մեր երկրին հետաքրքիր է դեպի Իրան երկաթգիծը, որն իրանական բեռները կարողանան երկաթգծով հասցնել Հայաստան։ Վստահաբար հայկական կողմը Երևանից բեռներ չի տանի Երասխ- Ջուլֆա- Մեղրի- Հորադիզ-Բաքու, այսինքն՝ այս երկաթգծով մեր կողմից բեռնափոխադրումների կազմակերպման իմաստ էլ չկա, տնտեսական տրամաբանություն չկա։ Այն հայկական կողմի բիզնես շահերից չի բխում»,- նշեց տնտեսագետը։
Դեռ նախորդ տարի փոխվարչապետ Մհեր Գրիգորյանի հայտարարեց, որ Երասխ-Ջուլֆա-Մեղրի-Հորադիզ երկաթգծի բացվելու դեպքում կարող ենք մինչև 1 մլն տոննա բեռներ փոխադրել։ Տնտեսագետի կարծիքով՝ փոխվարչապետի հայտարարությունն որևէ հաշվարկի վրա հիմնված չէ։ Պարսյանի խոսքով՝ դեռ պարզ չէ, թե երկաթգծի գործարկումը կոնկրետ ինչ տնտեսական օգուտներ կտա Հայաստանին՝ հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ Ռուսաստանը ֆինանսավորում է Ադրբեջանին՝ երկաթգծի կառուցման համար։
«Այդ երկաթգիծը թույլ կտա, որ բեռներն Իրանից Ադրբեջան հասնեն, այնտեղից էլ՝ Վրաստան։ Հայաստանը կշահեր, եթե իրանական բեռները գային Նախիջևան, հետո Հայաստան, որից հետո Վրաստան, այնուհետև՝ Եվրոպա։ Սակայն, երբ, ինչպես արդեն նշեցի, Ռուսաստանը ֆինանսավորում է Ադրբեջանում երկաթգծի կառուցումը, էլ կարիք չկա, որպեսզի բեռները Հայաստանով անցկացվեն, միանգամից կարող են Ադրբեջանով գնալ։ Իրականում, Ադրբեջանին և Թուրքիային չի հետաքրքրում Հայաստանի տնտեսական շահը։ Նրանց հետաքրքրում է «միջանցքի» գաղափար, որ ճանապարհ ունենան «Արևելք- Արևմուտք» բեռնափոխադրումներ իրականացնելու համար»,- բացատրեց մեր զրուցակիցը։
Ի դեպ, հիշեցնենք, որ փոխվարչապետ Մհեր Գրիգորյանը ԵԱՀԿ գործող նախագահի անձնական ներկայացուցիչ Անջեյ Կասպրշիկի հետ հանդիպմանն անդրադարձ է կատարել Երասխ-Ջուլֆա-Մեղրի-Հորադիզ երկաթուղային հաղորդակցության վերականգման և կազմակերպման հեռանկարներին:
Հավելենք նաև, որ 2022 թվականին կառավարությունը հատուկ խումբ է ստեղծել՝ Հայաստանն Ադրբեջանին կապող Երասխ-Ջուլֆա-Մեղրի-Հորադիզ երկաթուղու վերականգնման համար:
Ըստ պաշտոնական հաղորդագրության՝ 10 անձից կազմված խումբը եռամսյա պարբերականությամբ պետք է վարչապետին տեղեկացնի կատարված աշխատանքի մասին։ Թե երբ կմեկնարկեն շինարարական աշխատանքները, դեռ հայտնի չէ։
Leave a Reply