Բայդենը սառնություն է ցուցադրում Անկարայի նկատմամբ

Միացյալ Նահանգների նախագահ Ջո Բայդենը եւ նրա վարչակազմը բավականին սահմանափակ շփումներ են ունեցել իրենց գործընկերների հետ Թուրքիայում, գրում է Ahval-ը:

Անցյալ չորեքշաբթի Ազգային անվտանգության խորհրդական Ջեյք Սալիվանն ԱՄՆ առաջին բարձրաստիճան պաշտոնյան էր դարձել, ով կապվել էր Անկարայի հետ նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի արտաքին քաղաքականության հարցերով օգնական Իբրահիմ Քալինի հետ զրույցի միջոցով: Նրանք քննարկել են ԱՄՆ-ի եւ Թուրքիայի հարաբերություններում առկա բազմաթիվ խնդիրներ, սակայն ակնհայտ է, որ նոր վարչակազմի այլ ներկայացուցիչների շրջանում այդպիսի զրույցներ չկան:

Վերլուծաբանները կանխատեսում են, որ Բայդենը ձգտելու է Թուրքիայի հետ հարաբերությունները վերադարձնել ինստիտուցիոնալ մակարդակ, որտեղ դիվանագետներն ու այլ պաշտոնատար անձինք նախաձեռնությունն իրենց ձեռքը կվերցնեն: Դա հակադրվելու է Թրամփի նախորդ դարաշրջանին, երբ Էրդողանն այն առաջնորդների թվում էր, ում հետ նախկին նախագահն ամենից հաճախ էր շփվում: Ղեկավարների այս երկխոսությունը կոշտ քաղաքական որոշումների հանգեցրեց Թրամփի կողմից, այդ թվում` Սիրիայից ամերիկյան զորքերը դուրս բերելու նրա փորձերը, որոնք նրա սեփական կառավարությանն անակնկալի կբերեին եւ կզայրացնեին Կոնգրեսին:

Սակայն քանի որ Բայդենի պաշտոնյաները ստանձնում են իրենց նոր պարտականությունները, թուրք պաշտոնյաները նրանց թվում չեն, ում հետ նախարարների կաբինետի ղեկավարները շփվում են:

Եւ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենը եւ պաշտպանության նախարար Լլոյդ Օսթինը զրուցել են Եվրոպայի, Լատինական Ամերիկայի եւ Ասիայի գործընկերների հետ` փոխադարձ կամ շարունակական համագործակցության ոլորտները քննարկելու համար: Ո՛չ Բլինքենը, ո՛չ Օսթինը դեռ չեն խոսել Թուրքիայից իրենց գործընկերների հետ:

ԱՄՆ Սենատն անկասկած դեռ աշխատում է Պետդեպարտամենտի եւ Պենտագոնի նախարարի կաբինետի մակարդակից ցածր պաշտոնյաների նշանակման ուղղությամբ, եւ կանոնավոր շփումները, հավաբանար, շարունակվում են: Սակայն սա լիովին չի բացատրում, թե ինչու Թուրքիան դուրս մնաց ԱՄՆ վարչակազմի կամ անձամբ Բայդենի առաջին շփումների ցուցակից, ով զրուցում էր նույնիսկ ԱՄՆ այնպիսի հակառակորդների հետ, ինչպիսին է Վլադիմիր Պուտինը:

Վաշինգտոնի Ջոնս Հոփքինսի համալսարանի պրոֆեսոր Չարլի Սթիվենսոնը կարծում է, որ հանրային զրույցները կամ դրանց բացակայությունը խոսում է «ազդանշանների եւ առաջնահերթությունների» հարցի առկայության մասին, հատկապես `նոր վարչակազմի աշխատանքի մեկնարկի ժամանակ:
«Վարչակազմը ցանկանում է բարեկամության եւ համագործակցության ազդակներ ուղարկել, հատկապես` ԱՄՆ նոր նախագահի օրոք»,- նշում է Սթիվենսոնը: «Ըստ այդմ, կա դժկամություն փոխգործակցել այն երկրների հետ, որտեղ ԱՄՆ-ն չլուծված տարաձայնություններ ունի, ինչպիսին է Թուրքիան»:

Նախագահ Բայդենի եւ նրա կաբինետի ղեկավարների կողմից զանգեր չկատարելու մեկ այլ պատճառ կարող է լինել այն, որ նրանք դեռ Թուրքիայի նկատմամբ իրենց մոտեցումը ճշգրտելու ընթացքում են:

Հայտնի է, որ Բայդենի թիմը Թուրքիային որպես տհաճ գործընկեր է դիտարկում: Պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենը գուցե ամրապնդեց այս կարծիքը Սենատում իր հաստատման լսումների ժամանակ, երբ Թուրքիային «այսպես կոչված ռազմավարական գործընկեր» անվանեց, եւ դա արդեն, կարծես, նրբորեն արտացոլված է վարչակազմի որոշ վաղ պաշտոնական հայտարարություններում: Օրինակ, Եվրահանձնաժողովի կաբինետի ղեկավար Սալիվանի եւ Բյորն Զայբերտի հեռախոսազրույցի ձայնագրության մեջ Թուրքիան եւ Չինաստանը որպես «երկուստեք մտահոգության» հարց են ներկայացված:
Սալիվանի զրույցը Քալինի հետ եւ թվարկված հարցերի ցանկը ցույց են տալիս, թե ինչու կարող են լրացուցիչ քննարկումներ պահանջվել: ԱՄՆ-ի կողմից Սիրիայի քուրդ զինյալներին աջակցության պատճառով լարվածությունը, Թուրքիայի կողմից ռուսական Ս-400-ների գնումը եւ Թուրքիայի ժողովրդավարության հետադարձի շուրջ տարաձայնությունները խնդիրներից միայն մի քանիսն են, որոնք տարիների ընթացքում կուտակվել են Անկարայի եւ Վաշինգտոնի միջեւ, եւ դրանցից որեւէ մեկը հեշտ լուծում չունի:

Թուրքիայի ներքին գործերի նախարար Սուլեյման Սոյլուն ԱՄՆ-ին մեղադրել է 2016-ի հեղաշրջման փորձի մեջ ներգրավված լինելու մեջ, եւ այս պնդումն արագորեն մերժվեց Պետդեպարտամենտի կողմից: Սա առաջին դեպքը չէ, երբ Սոյլուն մեղարդում է ԱՄՆ-ին հեղաշրջման ձախողված փորձի թիկունքում լինելու մեջ, սակայն այս պնդումների կրկնությունն այժմ կարծես թե շատ է տարբերվում  Թրամփի դարաշրջանից: Սոյլուի հարձակումներն Օբամայի դարաշրջանի պաշտոնյաների վրա ուղղակիորեն հարվածեցին Բայդենի ներկայիս վարչակազմին, որից շատերը 2016-ին բարձրաստիճան պաշտոններ էին զբաղեցնում, այդ թվում` ներկայիս պետքարտուղար Բլինքենը:

Այդ խոսքերը եւ բարձր մակարդակում ուշադրության պակասը դժվար թե լավ ընդունվեն Անկարայում, սակայն համառ սառնությունը կարող է խաթարել Էրդողանի փորձը` ցույց տալու, որ Թուրքիան դուրս է գալիս ներկայիս մեկուսացումից դիվանագիտության ճանապարհով: Դոկտոր Այքան Էրդեմիրը` Վաշինգտոնում Ժողովրդավարությունների պաշտպանության հիմնադրամում (FDD) Թուրքիայի համար ծրագրի ավագ տնօրենը, կարծում է, որ այս պատճառով Էրդողանը շատ է ցանկանում ինչ-որ բանի հասնել, որպեսզի գոնե պատրանք ստեղծի, որ իր խոսքերը դուրս են գալիս հռետորաբանության շրջանակներից:

«Էրդողանի արտաքին քաղաքականությունը մեր օրերում պտտվում է տանը փորձեր կառավարելու շուրջ` պետության ղեկավարների հետ լուսանկարներ եւ հեռախոսային շփումների համար տարբեր հնարավորություններ ստեղծելու համար, որպեսզի տպավորություն ստեղծվի, որ Անկարան այնքան մեկուսացված չէ, որքան գրում են համաշխարհային ԶԼՄ-ները»,- պարզաբանեց Էրդերմիրը: «Էրդողանն այսպիսով ցանկանում է այդպիսի հնարավորությունը կազմակերպել Բայդենի հետ, որպեսզի իր ԶԼՄ-ները կարողանան լուրեր վաճառել այն մասին, որ ԱՄՆ-Թուրքիա հարաբերություններն անհրաժեշտ հուն են վերադարձել»:

https://news.am/arm/news/627636.html