ԱՄՆ նախագահական ընտրություններում Ջո Բայդենի հաղթանակից մի քանի շաբաթ առաջ Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանն անցկացրել է հանրահավաք երկրի հարավ-արեւելքում, որի ընթացքում դիմել է ԱՄՆ-ին ուղերձով, գրում է Al Jazeera-ն:
«Դուք չգիտեք՝ ում հետ գործ ունեք: Սահմանեք արդեն ձեր պատժամիջոցները»,-հայտարարել է Էրդողանը՝ նկատի ունենալով Վաշինգտոնի արձագանքը ռուսական Ս-400 հրթիռային համակարգերի գնման շուրջ:
«Հնարավոր է՝ այդ հայտարարությունն ուղղված էր Բայդենին»:
Դոնալդ Թրամփի հարաբերությունները Թուրքիայի հետ ընդհանուր առմամբ լավ էին: Ինչպես նա ինքն է ասել հարցազրույցում. «Ես շատ լավ հարաբերություններ ունեմ Էրդողանի հետ»:
Թրամփի եւ Էրդողանի հարաբերությունները թերեւս խոչընդոտվել են անցած տարի Թուրքիայի կողմից Ս-400 ռուսական համակարգերի ձեռաբերմամբ:
Համաձայն ԱՄՆ-ի «Պատժամիջոցների միջոցով Ամերիկայի հակառակորդներին հակազդելու մասին» օրենքի՝ երկրի գործադիր իշխանությունը պարտավոր է կիրառել պատժամիջոցներ Ռուսաստանից ռազմատեխնիկա ձեռքբերող պետության նկատմամբ:
Այդուհանդերձ, Թրամփը բազմիցս հրաժարվել է դա անել:
Հոկտեմբերին Էրդողանը հաստատել է առաջին Ս-400-ը փորձարկելու տեղեկատվությունը:
«Գոնե Թրամփը որոշակի աշխատանքային հարաբերություններ ունեցել է նախագահի հետ»,-հայտնել է Al Jazeera-ին թուրք աղբյուրը:
Թուրքիայի նկատմամբ կոշտ վերաբերմունքի դրսեւորման վերաբերյալ Գերմանական Մարշալի Ֆոնդի բարձրաստիճան ներկայացուցիչ Նիկոլաս Դանֆորտի խոսքով՝ Թրամփը «Վաշինգտոնում Թուրքիայի վերջին դաշնակիցն էր»:
«Այժմ, երբ Թուրքիան կրկին փորձարկել է Ս-400-ը, Բայդենն ընդհանուր առմամբ պարտավոր է կիրառել պատժամիջոցներ: Հարցը նրանում է, թե որքանով ագրեսիվ նա կգերադասի գործել, եւ ինչպես դրան կարձագանքի ֆինանսական շուկան»,-նշել է Դանֆորթը:
Համաձայն վերոնշյալ օրենքի՝ նախագահները կարող են ընտրել հինգ պատժամիջոցներ՝ պաշտոնական անձանց համար բանկային փոխանցումներից մինչեւ ԱՄՆ ցանկացած հաստատությունում վարկերի արգելքը:
Սակայն անգամ Թրամփի վարչակազմն է պատժամիջոցներ սահմանել Թուրքիայի դեմ»,-նշում է պարբերականը՝ հիշատակելով Թուրքիայից ալյումինի եւ պողպատի ներկրման համար մաքսատուրքերի բարձրացումը Էնդրյու Բրենսոնի ազատազրկման կապակցությամբ:
Վերլուծաբանները համաձայն են, որ F-35 ամերիկյան կործանիչների ծրագրում Թուրքիայի մասնակցությանը վերջ է տրվում: Չնայած Թուրքիան դեռեւս արտադրում է F-35-ի որոշ մասեր, թուրք աղբյուրի խոսքով, նա ակնկալում է, որ դա էլ կավարտվի մինչեւ պայմանագրի ժամկետի ավարտը:
Թուրքիան հետաքրքրվել էր F-100 կործանիչները ձեռքբերելու հարցով, սակայն ի սկզբանե բացառվել էր գնորդների ցուցակից ռուսական Ս-400 ձեռքբերելու պատճառով: Ըստ Դանֆորթի՝ ԱՄՆ նախագահի պաշտոնում Բայդենի ընտրվելը «վերջին հարվածն էր» այդ ծրագրում Թուրքիայի հնարավոր մասնակցության ուղղությամբ:
Եւ չնայած Անկարան կփորձի երկխոսություն հաստատել Բայդենի հետ, սակայն նրանց հարաբերությունների մեկնարկն արդեն անհաջող է:
Թուրքական արտաքին քաղաքականությունն աստիճանաբար դառնում է ավելի կոշտ՝ սկսած Սիրիայում գործողություններից մինչեւ Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ Հայաստանի հետ հակամարտությունում Ադրբեջանին սատարելը եւ Հունաստանի, Կիպրոսի ու ԵՄ-ի հետ առճակատումը Արեւելյան Միջերկրական ծովում երկրաբանական հետախուզության պատճառով, նշում է Al Jazeera-ն:
Այնուամենայնիվ, նախկին դիվանագետ Ուլգենը համարում է, որ Թուրքիան դեռեւս ունի հնարավորություն Բայդենի վարչակազմի հետ սերտ համագործակցելու, քանի որ այն, ըստ ամենայնի, կստանձնի ՆԱՏՕ-ն ամրապնդելու պարտավորություն:
Չնայած երկկողմանի հարաբերություններում ընթացիկ դժվարություններին եւ Անկարայի աճող կոշտությանը, Ուլգենի խոսքով, դեռեւս կա անհրաժեշտություն շարունակել Թուրքիայի հետ ռազմավարական գործընկերությունը:
Ընդ որում, ինչպես պնդում է թուրք պաշտոնյան, Բայդենը պետք է ամեն առավոտ արթնանալիս նայի քարտեզին տեսնելու համար, թե որտեղ է գտնվում Թուրքիան:
https://news.am/arm/news/612151.html
Leave a Reply