Ստացուած Գիրքեր. Տիգրան Մեծ. հին կայսրութեան մը ծագումն ու անկումը (հեղինակ` Սերժ Մոմճեան)

ԱՍՊԵՏ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ

Մեծն Բրիտանիոյ «Հետըն» (Heddon) հրատարակչատունէն 2020-ին լոյս տեսաւ Սերժ Մոմճեանի «Տիգրան Մեծ. հին կայսրութեան մը ծագումն ու անկումը» անգլերէն աշխատութիւնը: Գիրքը բաղկացած է 173 էջերէ եւ բաժնուած է 24 գլուխներու:

Առաջին գլուխին մէջ հեղինակը կը խօսի գահաժառանգ իշխան Տիգրանի Պարթեւաստան տարուելուն, Ն. Ք. 112-111-ին, պարթեւական բանակի Հայաստան ներխուժումի ժամանակ:

Տիգրան Ն. Ք. 95-ին եօթանասուն հովիտներ զիջեցաւ Պարթեւաստանի եւ վերադարձաւ Հայաստան:

Երկրորդ գլուխով Մոմճեան կը նկարագրէ մայրաքաղաք Արտաշատի մէջ Տիգրանի թագադրութիւնը:

Երրորդ գլուխով հեղինակը կը խօսի Տիգրան թագաւորի առաջին արշաւանքի մասին, Ն. Ք. 94-93-ին, երբ ան Ծոփքը միացուց Մեծ Հայքի թագաւորութեան:

Չորրորդ գլուխը կը ներկայացնէ Պոնտոսի Միհրդատ Դ. Եւպատոր թագաւորը:

Յաջորդող գլուխներուն մէջ Սերժ Մոմճեան կը խօսի Հայաստանի եւ Պոնտոսի միջեւ դաշինքին եւ հայ-պոնտական ուժերու Կապադովկիա արշաւանքին մասին:

Կապադովկիան նուաճելով Տիգրան նպատակ ունէր Հայաստանը արեւմտեան կողմէն փրկել Հռոմի սպառնալիքէն:

Տիգրան գահընկէց ըրաւ Հռոմի դրածոյ Կապադովկիոյ թագաւորը:

Հռոմէական զօրքերը 92-ին ներխուժեցին Կապադովկիա եւ պարտութեան մատնեցին հայկական զօրքերը:

Հեղինակը այնուհետեւ կը խօսի Միջագետքի թագաւորութիւններու նուաճման մասին:

Պարթեւաստանի դէմ 87-85-ի պատերազմին Տիգրան գրաւեց Միջագետք Հայոցը, Կորդուքը, Միգդոնիան, Ադիաբենէն, Օսրոյենէն եւ Ատրպատականը. 85-ին Պարթեւաստանի հետ դաշինք կնքեց եւ ստացաւ արքայից արքայ կոչումը:

Առանձին գլուխով մը Մոմճեան կը ներկայացնէ մայրաքաղաք Տիգրանակերտի հիմնադրութիւնը եւ արագ բարգաւաճումը:

Ասորիքի Սելեւկեան թագաւորութեան գահը 83-ին յանձնուեցաւ Տիգրանի: Նոյն ժամանակ ան տիրեց Կոմմագենէի եւ դաշտային Կիլիկիոյ: Այնուհետեւ Տիգրան նուաճեց Փիւնիկէն եւ Հրէաստանը:

Հռոմէական զօրքերը Լուկուլլոսի հրամանատարութեան տակ 69-ին ներխուժեցին Հայաստան: Տիգրանակերտի ճակատամարտին հայկական ուժերը պարտութիւն կրեցին եւ նահանջեցին:

Այնուհետեւ հայկական ուժերը հակայարձակման անցան եւ Արածանիի ճակատամարտին պարտութեան մատնեցին հռոմէական զօրքերը:

Լուկուլլոս հեռացուեցաւ եւ զայն փոխարինեց Պոմպէոս:

Պոմպէոսի հռոմէական բանակը 66-ին ներխուժեց Հայաստան: Սկսան հաշտութեան բանակցութիւններ եւ կնքուեցաւ Արտաշատի դաշնագիրը:

Տիգրան մեծ մահացաւ Ն. Ք. 55-ին, անոր յաջորդեց որդին` Արտաւազդ Բ.:

http://www.aztagdaily.com/archives/483929