«Հայաստանի Հանրապետություն» օրաթերթ․ Հայ ժողովուրդը հիշում եւ պահանջում է

«ՀՀ»-ի հետ հարցազրույցում ցեղասպանագետ, բանասիրական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Վերժինե Սվազլյանը, մասնավորապես, նշել է. «Իմ գրառած ժողովրդական հուշերում եւս բազմաթիվ վկայություններ կան այն մասին, որ Սիսի, Ադանայի, Տարսոնի, Այնթապի, Քյոթահիայի, Բուրսայի, Կեսարիայի, Էսքիշեհիրի եւ այլ վայրերի հայերը հիմնականում թուրքախոս էին:

Ադանացի վերապրող Միքայել Քեշիշյանի (ծնվ. 1904 թ.) վկայությամբ` «արդեն արգելված էր հայերեն խոսիլը եւ սորվիլը. ոչ միայն լեզուն կկտրեին, նաեւ թեւերուն տակ խաշած տաք հավկիթ կդնեին, որ խոստովանվի, թե հայերեն կսորվեցնե ուրիշներուն: Եթե կխոստովանվեր` կտանեին, կկախեին կամ` կսպանեին»:

Այդ մասին է վկայել նաեւ իմ գրառած հայ ժողովրդական երգի պատառիկը, որը Հրազդանում հաղորդել է կոնիացի Սաթենիկ Գույումջյանը (ծնվ. 1902 թ.).

«Դպրոցը մտան, վարժուհուն բռնեցին,

Վա՜յ, աման,

Բերանը բացեցին` լեզուն կտրեցին,

Ա՜խ, աման»։

Վարժուհին այդ պատժին էր արժանացել, քանի որ հանդգնել էր հայ մանուկներին հայերեն սովորեցնել։ Իսկ տեղահանության ու աքսորի ճամփաներին այդ խստություններն ավելի են սաստկացել: Հետեւաբար, արեւմտահայերն իրենց վիշտն ու տառապանքն ստիպված արտահայտել են նաեւ թուրքերեն»:

Armenpress.am