Սասունցիների պարը

Քեմալ Յալչըն

Սասունը որտե՞ղ է, իսկ Գյումրի՞ն: Սասունը ներկայիս Բաթման նահանգի գավառներից մեկն է, իսկ Գյումրին` Հայաստանի երկրորդ մեծ քաղաքը, Կարսի սահմանակից հարևանը: Սասունն ու Գյումրին, Սասունը և Երևանը թե շա~տ մոտ են, թե շա~տ հեռու, թե միահյուսվա~ծ, թե` իրարից անտեղյա~կ:

Գյումրեցիները «Սասունցիների պարը» ներկայացումը դիտելու և Սասունը վերապրելու համար 2018 թ. հոկտեմբերի 13-ին լցրել էին Գյումրիի Վարդան Աճեմյանի անվան պետական դրամատիկական թատրոնի 600 հոգանոց դահլիճը: Ես նույնպես գյումրեցիների մեջ էի` որպես Հերման Խնդիրյանի հրավիրյալ: Մի կողքիս սրբազան Գարեգին Բեքճյանն էր նստած, մյուսիս` թարգմանիչ Մելինե Անումյանն ու Հերման Խնդիրյանը: Այնտեղ էին նաև Շիրակի փոխմարզպետ Սոֆյա Հովսեփյանը, Շիրակի թեմի առաջնորդ Միքայել եպիսկոպոս Աջապահյանը, Էջմիածնից` սրբազան Վարդան Նավասարդյանը և «Սասունցիների պարը» ներկայացման բեմադրիչ և երգահան Մաժակ Թոշիկյանը:

Մաժակ Թոշիկյանի հետ ծանոթացել էի Երևանում, Հերման Խնդիրյանի շնորհիվ: 3 օր էր` միասին էինք, սակայն այնպես էինք մտերմացել, կարծես` 40 տարվա ընկերներ լինեինք:

«Սասունցիների պարը» ներկայացման մասին նախնական գիտելիքներ էի ստացել Հերմանից ու Մաժակից: Այդ մեծ նախագիծը Մաժակ Թոշիկյանին առաջարկել էր Համահայկական խաղերի համաշխարհային կոմիտեի նախագահ Իշխան Զաքարյանը: Մաժակն ընդունել էր այդ առաջարկը և «Սասունցիների պարը» ներկայացման նախագծի իրականացման համար պաշտոնապես պայմանավորվել ՀՀ Սփյուռքի նախարարության հետ: Թեև Հայաստանի նոր կառավարությունը, խնայողություն անելու նկառառմամբ, բազմաթիվ մշակութային ծրագրեր էր չեղյալ արել, սակայն շարունակել էր աջակցել «Սասունցիների պարը» նախագծին:

Մաժակ Թոշիկյանը հայ նշանավոր գրող Գևորգ Էմինի «Սասունցիների պարը» վերնագրով 8 էջանոց պոեմի համար օգտագործել էր իր 50-ամյա գիտելիքները և մեկ տարվա ընթացքում բեմադրել այն: «Սասունցիների պարը» ներկայացումն առաջին անգամ ցուցադրվել էր 2018 թ. սեպտեմբերի 24-ին, Երևանում: Երևանյան ցուցադրությունն առաջինն ու վերջինը պետք է լիներ: Սակայն Մաժակ Թոշիկյանը ցանկանում էր, որ այն ներկայացվի նաև Գյումրիում: Դրա համար նյութական միջոցներ էին անհրաժեշտ: Մաժակը նախագծի մասին պատմել էր Հերման Խնդիրյանին և խնդրել, որ վերջինս հովանավորի Գյումրիում ցուցադրությունը: Եվ Հերման Խնդիրյանն ստանձնել էր բոլոր ծախսերը, այդ թվում` 60 հոգանոց պարախմբի, արվեստի գործիչների, ղեկավարների փոխադրման, կեցության և սննդի ծախսերը: Հերմանը նաև վարձել էր Վարդան Աճեմյանի անվան պետական դրամատիկական թատրոնի 600 հոգանոց դահլիճը, իսկ ներկայացման տոմսերն` անվճար կերպով և Վահան Թումասյանի միջոցով մեկ առ մեկ բաժանել արվեստասեր գյումրեցիներին:

Այս ներկայացման` Գյումրիում բեմադրման համար անհրաժեշտ բոլոր գործերը կամավոր կերպով իրականացրել էր Վահան Թումասյանը: «Սասունցիների պարը» ներկայացման մասնակիցները 2018 թ. հոկտեմբերի 12-ին եկան Գյումրի և տեղավորվեցին այստեղի հյուրանոցներից մեկում: Ընթրիքն արեցինք միասին` Վահան Թումասյանի «Շալե Գյումրի» ռեստորանում: Ծանթոցանանք ու մտերմացանք իրար հետ:

Մինչև 2017 թ. ոչ ոք չէր համարձակվել բեմադրել 1998 թ. Երևանում վախճանված Գևորգ Էմինի այդ նշանավոր բանաստեղծությունը: Իսկ 1947 թ. Ստամբուլի Քընալը կղզում ծնված, Թուրքիայի երաժշտական աշխարհում ևս իր ստեղծագործություններով հայտնի Մաժակ Թոշիկյանը խիզախել էր այդ գործն ստանձնել, որը հաջողությամբ էր պսակվել:

Պոլսեցի Մաժակին բոլորը ճանաչում էին, բայց նրա անունը ոչ ոք չգիտեր: Թուրքիան նրան ճանաչել էր Ջենք Թաշքան անունով: 1981 թ. նա ստիպված էր եղել Կանադա գաղթել:

Ջենք Թաշքանն աշխատել էր Թուրքիայի երաժշտական աշխարհի այնպիսի աստղերի հետ, ինչպիսիք են` Նյուքհեթ Դուրուն, Հյումեյրան, Նիլյուֆերը, Աժդա Փեքքանը, Նեջոն, Ջոշքուն Դեմիրը, Թանժու Օքանը, Սիբիլ Փեքթորոսօղլուն, Սեզեն Աքսուն և Աշքըն Նուր Յենգին: Ջենք Թաշքանը Թուրքիային էր նվիրել իր գիտելիքները, սերը, հոգին, երիտասարդությունը: Սակայն Թուրքիան նրան թույլ չէր տվել ազատ կերպով իր հայկական անունն օգտագործել: Միայն նա կհասկանա, թե ինչ է նշանակում հարազատ ինքնությունը և անունը թաքցնելով ու թուրքական կեղծանուն կրելով ապրելը, ում հետ նման բան պատահել է:

Ջենք Թաշքանը հարկադրված էր եղել Կանադա գաղթել, քանի որ հնար չուներ Թուրքիայում անխռով ապրել և ազատ կերպով ստեղծագործել: Նա ստիպված եղավ ուղիղ 15 տարի ապրել` հայրենի երկրի կարոտը քաշելով: 1996 թ. վերստին Թուրքիա եկավ: Սակայն շարունակեց իր բոլոր ստեղծագործությունները Կանադայում գրել: «Սասունցիների պարը» պոեմի երաժշտությունը ևս այնտեղ էր հորինել:

2018 թ. հոկտեմբերի 13-ին, ժամը 18:00-ին Գյումրիի Վարդան Աճեմյանի անվան պետական դրամատիկական թատրոնում մեր սրտերը միահյուսված են Մաժակ Թոշիկյանի սրտի հետ: Սրահը լեփ-լեցուն էր: Լսվեց առաջին զանգի ձայնը: Գյումրեցիները թեև չքավոր են, բայց` արվեստասեր: Զանգի ձայնից հետո դահլիճում միայն հանդիսատեսների սրտերի բաբախյունն էր լսվում:

Այդ պահին Մաժակն ի՞նչ էր մտածում` չգիտեմ: Իսկ իմ մտքին Սասունցի Դավիթն էր, որին առաջին անգամ տեսել էի 2008 թ. Ֆրեզնոյում` իր ձիու գավակին բազմած: Երեկ էլ Երևանում էր փոթորկի պես սլանում, դարձյալ` ձիու գավակին:

«Սասունցի~ Դավիթ, Սասունցի~ Դավիթ, որտե՞ղ ես»,-ասելով` նրան եմ կանչում մտքումս:

«Այստե~ղ եմ»,-պատասխանում է ինձ: Միայն ես եմ նրա ձայնը լսում: Շուրջս եմ նայում. բոլորը Սասունցի Դավիթ են դարձել, բոլորը նրա նման են նայում:

Սասունցի Դավիթը հայերի դիմադրության խորհրդանիշն է, ազգային հերոսը: Յուրաքանչյուր հայի ինքնության մեջ Սասունցի Դավթից մնացել է մի հետք, մի ձայն: Որտեղ հայ կա` այնտեղ Սասունցի Դավիթն էլ կա: Սասունցի Դավիթն ամենուր է` իր ապրած հողերից բացի: Դավթի ձին ծա~ռս է լինում:

Ապա Գևորգ Էմինն է գալիս աչքիս առջև: «Ես էլ եմ Սասունցի Դավթի մի մասնիկը, ես ամբողջովին Սասունցի Դավիթն եմ»,-ասում է ինձ:

Ապա` լռելյայն կողքիս է նստում:

«Հոնազից բարո~վ ես եկել, Քեմա՛լ եղբայր, իսկ դու Սասուն գնացե՞լ ես: Դու Աշնակ գյուղը գիտե՞ս»,-հարցնում է ինձ:

Լռության ձայնով ենք խոսում:

Ճամփորդում եմ ժամանակի մեջ.

Անցյալից ներկա, ներկայից ապագա եմ գնում-գալիս մի պահ:

Աշխարհը կանգ է առել, Գյումրին` ևս, և Գևորգի հետ ի~նձ են նայում:

Ինքս ինձ հարցնում եմ:

«Քեմա՛լ, դու ինչո՞ւ մինչ օրս Սասուն չես գնացել»:

Սիրտս լուռ է:

Իսկ բանականությունս մի անգամ էլ է հարցնում.

«Քեմա՛լ, դու ինչո՞ւ Սասուն չես գնացել»:

Գևորգ Էմինը շշնջո~ւմ է ականջիս:

«Մի~ տխրիր, Քեմա՛լ: Այս երեկո միասի~ն կգնանք Սասուն,-ասում է ինձ,-«Ես էլ երբեք չեմ գնացել այնտեղ: Այլևս ոչ մի հայ չի մնացել Սասունում: Մեր տներն անտեր են մնացել, եկեղեցիները` անծուխ: 1915-ին իրենց կյանքը փրկել հաջողած սասունցիները կարողացել են Հայաստան գալ:  Հաստատվել են Արագած լեռան ստորոտին, Թալինի շրջանում, որի լեռներն ու հողը նման էին Սասունին: Վերստեղծել են Սասունը: Գյուղերն անվանել են Սասունի գյուղերի անուններով: Աշնակն էլ է այդ գյուղերից մեկը: Կարոտն այրե~լ է ինձ, մոխրացրե~լ: Այս երեկո մոխիրներիցս հառնելու եմ վերստին` քեզ հետ միասին: Արագած լեռան ստորոտի~ն է Աշնակ գյուղը: Արագած լեռն ենք բարձրանալու, բայց ապրելու ենք Սասունում գտնվող Մարութա լեռան վրա: Դե~հ, Քեմալ: Ձեռքս բռնի՛ր, միասի~ն բարձրանանք Արագած ու Մարութա լեռների գագաթներ»:

Վարագույրը բարձրանո~ւմ է

Վարագույրը բարձրացավ: Արագածի գագաթը ձյունապատ և ամպոտ է: Արևը շողում է ամպերի վրայից: Արագածի առաջ պտղատու ծառերի այգիներն են: Միասին գյուղ ենք գնում: Աղջիկները կարմիր հագուստներով են: Նրանք թռչում են` կարմիր թիթեռնիկների նման, քամիների հետ պարում` կարմիր կակաչների պես: Տղաները ծածկել են գլուխները: Խոսք չկա, ձայն կա միայն: Երաժշտության լեզվով և պարերով են ներկայացնում անցյալը, ներկան ու ապագան:

Սասունցի Դավիթն էլ է նրանց մեջ: Մե~կ երկնակամար են բարձրանում, աշխարհին վերևից նայում, մե~կ էլ` վար իջնում, աշխա~րհն է նրանց դիտում:

Մեկ անգամ ծիծաղելով, տասն անգամ արտասվելով`

Սասունը քեզ ի՞նչ է ասում:

Սասունը քեզ ի՞նչ է ասում,-հարցնում են պայծառադեմ երեխաները:

Իսկ լուսնադեմ, արևաշող աղջիկները պատասխանում են նրանց.

Ամեն մի գագաթին` մի վանք ու ամրոց,

Ամեն ջրի վրա` մեկական ջրաղաց,

Ամեն քարից ջուր է ժայթքում:

Ուր էլ նայես, կհիանաս,

Ուր էլ նայես, կհիանաս,

Ժամանակն արագ է հոսում` առուների ջրի պես, գագաթից փչող քամու նման: Երեկ էր դեռ, մեկ էլ` այսօր է արդեն: Սերը, հույսն ու ուրախությունը ա~ստղ է դառնում մի գիշերվա մեջ:

Սասունցիներն ավելանո~ւմ են ժամանակի ընթացքում, մարդկանց մեջ: Հայրենի երկրիս լեռներում գարո~ւն է եկել: Ծաղիկները ծաղկե~լ են պտղատու ծառերի ճյուղերին:

Մի նոր ձագուկ ծնվեց:

Մի նորահարս էլ մայրացավ:

Մի օրորոց էլ է ճոճվեց:

Թող միայն բարություն լինի:

Թող չարիքն անհետանա:

Թող միայն բարություն լինի:

Թող չարիքն անհետանա:

Բոլոր ծաղիկները, բոլոր արարածներն աղոթք են անում: Աղոթում են դեռ նոր մայրացած հարսի համար.

Թող միայն բարություն լինի:

Թող չարիքն անհետանա:

Թող միայն բարություն լինի:

Թող չարիքն անհետանա:

Հոգիներով և ձեռքերով միահյուսված` ձգտում են պահպանել, ծաղկեցնել կյանքը: Սակայն վատ մարդիկ էլ կան աշխարհում:

Հեյ վա~խ Սասնա բարձրադիր լեռներ,

Հեյ վա~խ Սասնա անուշ հովիտներ,

Հեյ վա~խ Սասնա բարձրադիր լեռներ,

Հեյ վա~խ Սասնա անուշ հովիտներ,

Շուրջդ ժայռապատ է, իսկ դու` խիզախ:

Չարիքը ուժեղ է, իսկ դու` թույլ:

Ինչքան էլ աղոթեն,

Չարիքի ձեռքից չկա փրկություն:

Իրենց հոգին, պատիվը, զավակներին, հողը, ծաղիկները փրկելու համար վազում, թռչում, ընկնում են մարդիկ:

Հասի~ր, Սասունցի՛ Դավիթ, հասի~ր:

Ողջերը միացան հանգուցյալներին:

Արյուններն սկսեցին մակարդվել:

Մանգաղը հեռացավ հողից,

Մուրճը հեռացավ սալից:

Սասունցի Դավիթը մեկն էր, բայց մի վայրկյանում հազար ու մե~կ դարձավ:

Մեկը հարվածեց, տասը հարվածի տակ ընկավ,

Բայց ողջ մնացին:

Մի նոր արև բարձրացավ այդ հողի վրա:

Օջախները չմարեցին: Ծխնելույզներից նորից սկսեց ծուխ բարձրանալ:

Արագածի գրկում

Արթնացավ Սասունի հոգին:

Եվ Սասունը նորից պարեց,

Ոտքը խփեց, ձեռքով արեց:

Հալա~լ է քեզ, Սասո~ւն:

Պարի~ր, պարի~ր:

Հալա~լ է քեզ, Սասո~ւն:

Բրիչները կարոտում են քո ձեռքերը:

Սասունի հողը կարոտ է հերկման:

Պարի~ր Մասիս լեռան ստորոտին:

Դու դեռ երազանքնե~ր ունես` իրականացման:

Սասունցիներն իրենց ցավին դարման գտնելով, հրդեհված արտերին սիրո ջուր լցնելով` վերստին ծաղկեցին, նորից ստեղծեցին իրենց կյանքը: Երեկ միայն Սասունում էին պարում, իսկ հիմա` աշխարհի բոլոր ծագերում: Դեռ նրանք շատ երազանքներ, գաղափարներ ունեն` իրականացնելու: Աշխարհը հիացած է նրանցով, նրանք էլ` իրենց պապերով: Հալա~լ է քեզ, Սասո~ւն, հալա~լ է քեզ գոյացրած հողին ու քարին: Հալա~լ է քեզ ծնած ու սնած մայրերին և հայրերին: Հալա~լ է քո բացած ծաղկին ու բողբոջին:

Վարագույրն իջնո~ւմ է

Վարագույրն իջնո~ւմ է: Գյումրեցիները հոտնկայս ծափահարում են բեմում կանգնած իրենց զավակներին: Ծափահարությո~ւն, ծափահարությո~ւն, ծափահարությո~ւն: Ծափահարություններն արձագանքում են Արարատում: Ծափահարություններն անցնում են Մասիսը, հասնում ու տարածվում Սասունում: Գյումրին հոտնկայս է: Աշխարհն էլ է ոտքի կանգնել:

Մաժակ Թոշիկյանը բեմ է բարձրանում: Ձեռքերը չեն բավարարում. սրտերն ու հոգիներն են ծափահարում նրան:

Ապա Հերման Խնդիրյա~նն է բեմ գալիս:

Դահլիճում ու բեմում կանգնածները, Գյումրի քաղաքը հոտնկա~յս ծափահարում է նրան:

Շնորհակալությո~ւն քեզ, Հերմա՛ն:

Քո~ շնորհիվ ապրեցինք այս երեկոն, Սասունը, Աշնակ գյուղը: Քո~ շնորհիվ վերապրեցինք մեր անցյալն ու ներկան: Քո~ շնորհիվ վերստին Սասունցի Դավիթ դարձանք:

Հերմանն սկսում է խոսել.

«Հարգելի Արտաքին գործերի նախարարության աշխատակիցներ, հոգևոր հայրեր, Գյումրիի քաղաքապետարանի անդամներ, Գյումրիի քաղաքացիներ:

Ծննդավայրս եղել է Կ.Պոլիսը, ապրած քաղաքս` Դեթրոյտը, իսկ սրտով կապված քաղաքս եղել է Գյումրին»:

Գյումրի քաղաքը սրտաբուխ ծափահարություններով ընդհատում է Հերմանի խոսքը: Ծափահարությո~ւն, ծափահարությո~ւն, ծափահարությո~ւն:

«2017 թ. երկրորդ կեսին Մոնրեալից մի նամակ ստացա Մաժակ Թոշիկյանից: Նա հովանավոր էր փնտրում իր բեմադրած ներկայացումը ցուցադրելու համար: Երբ կարդացի իր ստեղծագործության նպատակի մասին, անվարան կերպով ընդունեցի իրեն ինչ-որ կերպ օգտակար լինելու խնդրանքը: Առաջին ներկայացումը տեղի ունեցավ 2018 թ. սեպտեմբերի 24-ին, Երևանի Գաբրիել Սունդուկյանի անվան թատրոնի դահլիճում: Դժբախտաբար այդ ամսաթվին հնարավորություն չունեցա անձամբ ներկա գտնվելու: Սակայն քանի որ Մաժակը պնդեց, որ երկրորդ ներկայացում ևս լինի, և այն բեմադրվի Գյումրիում, անմիջապես ընդունեցի այդ առաջարկը»:

Գյումրեցիները նրան լսում են հարգանքով, սիրով և երախտիքով: Հերմանը գրկում է Գյումրին, իսկ Հայաստանը նրան սեղմում է իր կրծքին:

«Անցյալի նշանավոր քաղաքներից մեկը եղող Լենինականը և իր բնակչները պետք է անպայման տեսնեին այս երեկո ներկայացված բեմադրությունը: Ձեր բոլորի վարձքը` կատար: Այս երեկո դարձյալ բախտ ունեցա վայելել Հայոց ցեղասպանության և «թրից փրկվածների» թեմաներով բազմաթիվ գրքերի հեղինակ` գերմանաբնակ թուրք լրագրող Քեմալ Յալչընի ներկայությունը: Նա բազմաթիվ մրցանակների է արժանացել տարբեր կառավարությունների և հայկական մշակութային միությունների կողմից: Շնորհակալությո՛ւն քեզ, Քեմա~լ, այս երեկոյին ներկա գտնվելու համար»:

Այս հրաշք երեկոն վայելելու հնարավորությունն ինձ ևս ընձեռելու համար ես էլ քեզ եմ շնորհակալ, իմ սիրելի~ հայ եղբայր:

«Հարգելի ժողովուրդ, հուսամ` բոլորդ էլ գոհ եք մնացել: Շնորհավորելով պարախմբի բոլոր անդամներին` նրանց հաջողություն եմ մաղթում առաջիկա բոլոր ծրագրերում: Միևնույն ժամանակ շնորհակալություն եմ հայտնում սիրելի Մաժակին, որ այս երեկոյի համար մեկ ամսվա մեջ երկու անգամ անցել է օվկիանոսը և Կանադայից հասել Հայաստան: Վարձքդ` կատար, Մաժակ: Դարձյալ բոլորին հաջողություն եմ մաղթում:

Շնորհակալություն»:

Այս պարն ավարտ չունի~

Հերման Խնդիրյանն ու իր տիկինը` Արեգը, բեմադրության բոլոր մասնակիցներին, հյուրերին և «Թռչունյան տուն» մանկատուն-կրթահամալիրի երեխաներին հրավիրեցին ճաշկերույթի: 280 հոգանոց սրահը լցվեց: Ամենուր մաս-մաքուր է, ամեն բան` դասավորված:

Սրբազան Գարեգին Բեքճյանը, Հերման և Արեգ Խնդիրյանները, Շիրակի փոխմարզպետ Սոֆյա Հովսեփյանը, Վարդան սրբազանը, Մելինե Անումյանը, Մաժակ Թոշիկյանը, պարուսույցներ Արման Ջուլհակյանը և Արիկ Ասատուրյանը, տնօրեն Գրիգոր Խաչատրյանը` բոլորս կողք կողքի ենք: «Սասունցիների պարը» բեմադրության ազդեցության տակ ենք: Մեր գավաթները բարձրացնում ենք Գյումրիում բեմադրության ցուցադրությունը հովանավորած Հերման և Արեգ Խնդիրյանների համար: Մի անմոռանալի երանություն և անկրկնելի ուրախություն ենք ապրում:

Որոշ ժամանակ անց սկսում է «Թռչունյան տուն» մանկատան սաների ծրագիրը: Նրանց պարախումբը ներկայացնում է զանազան ժողովրդական պարեր: Ոչ թե պարում են, այլ` ապրում դրանցով ու մեզ էլ ապրեցնում: Նրանք բոլորն էլ շատ լավ պատրաստված են: Սրահը խանդավառվում է. մարդիկ հիացմունքով նրանց դիտելով` մոռանում են ուտելիքի մասին: «Սասունցիների պարին» փոխարինում են Հայաստանի զանազան շրջանների ժողովրդական պարերը: Բոլորով սկսում ենք քոչարի պարել: Ես էլ չեմ կարողանում տեղս նստել: Միանում են պատանիներին: Մելինեն էլ է սկսում պարել: Այլևս հայտնի չէ` ով է հայ, ով` թուրք: Մեր լեզուն տարբեր է, իսկ սիրտը` մեկ: Դժվարանում եմ պատանիների հետ համաքայլ պարել:

Շունչս կտրվելով` տեղս եմ նստում: Մի քիչ հանգստանում եմ:

«Քելե՛ լաո, քելե՛ երթանք մըր էրգիր»: Մելինեն թարգմանում է երգի խոսքերը:

Երիտասարդներից մեկը մոտենում է և ինձ պարի հրավիրում:

Դե~հ, եկեք միասին գնա~նք մեր երկիր:

Հերմանի և Մաժակի հետ միասին դիտում եմ պատանիներին: Բոլորն էլ շնորհալի են:

Տղաները կրակի~ կտոր են, աղջիկները` լուսնի~: Հերմանը նրանց բոլորի հայրն է, իսկ «Թռչունյան տուն» մանկատան բոլոր երեխաները` նրա զավակները: Հերմանը նայելով պարող, պարելուց չկշտացող, անընդհատ թռվռալ ցանկացող մանուկներին ու պատանիներին` մտածում է. «Որքա~ն են մեծացել իմ բալիկները»: Եվ երանություն է ապրում:

Պարողների միջից 10-12 տարեկան մի երեխա է մոտենում Հերմանին ու խնդրում. «Ես ուզում եմ պատրաստվել համալսարան ընդունվելու համար: Ինձ համակարգիչ կգնե՞ս»: Անունն եմ հարցնում: Ասում է` «Սերժ»:

Հերմանը գորովանքով շոյում է նրա գլուխն ու ասում. «Իհարկե կգնեմ: Դու աշխատիր: Մնացածը ես կանեմ»:

«Թռչունյան տան» սաները երեկույթի վերջին երգը նվիրում են Հերման Խնդիրյանին:

2018 թ. հոկտեմբերի 13-ը Հերմանի շնորհիվ անմոռանալի է դառնում մեզ համար:

Սասունցի Դավիթն էլ էր մեր շարքերում, շուրջպարի էր բռնվել մեզ հետ: «Դե~հ, երիտասարդներ, դե~հ, ընկերներ, դե~հ բարեկամներ» ասելով` խանդավառում էր բոլորիս ու ավելացնում. «Դեռ շա~տ երազանքներ ունենք` իրականացնելու»:

Մեկ կար, մեկ էլ անհետացավ: Մեր սրտերը խանդավառվեցին: Մեր ձեռքերին ուժ եկավ, իսկ սրտերին` ապրելու կամք: Արարատի դեմքը ժպտում էր երանությունից:

Լուսանկար 1` Ձախից աջ կանգնածները` Մաժակ Թոշիկյանը, Քեմալ Յալչընը, Մելինե Անումյանը, Վահան Թումասյանը, Սոֆյա Հովսեփյանը, Հերման Խնդիրյանը: Ձախից աջ նստածները` սրբազան Գարեգին Բեքճյանը, սրբազան Միքայել Աջապահյանը, Հովսեփ Սիմոնյանը, Վարդան Սրբազանը:

Լուսանկար 2` Մաժակ Թոշիկյանը:

Լուսանկար 3` Հերման Խնդիրյանը` բեմում:

Լուսանկար 4` Հերմանն իր տիկնոջ` Արեգի հետ:

Լուսանկար 5` Հերմանը, Մաժակն ու Քեմալը:

Լուսանկար 6` Հերմանը և Սերժը

 

Բոխում, 29-ը հոկտեմբերի, 2018 թ.

Թարգմանեց Մելինե Անումյանը

Akunq.net