Մարկոսյանի գրած հինգ գրքերը հրատարակվել են մեկ հատորով` «Ֆըլլանամե»

Այս տարի իր 80 ամյակը նշող Մկրտիչ Մարկոսյանի բոլոր ստեղծագործությունները մի հատորում ժողոված «Ֆըլլանամե»-ն հրատարակվել է «Արաս»-ի հատուկ հրատարակությամբ։ Գրողի 80-ամյակի առթիվ պատրաստված անակնկալ հատորում Մարկոսյանի գրած հինգ ստեղծագործությունը ներկայացվում է մեկ գրքում։ Դիրաբեքիրի մասին պատմություններով ու պատմական նյութերով հայտնի Մարկոսյանի ստեղծագործությունները առաջին անգամ թուրքերեն են հրատարակվել 1992թ., որից հետո հասանելի են դարձել ընթերցողների լայն շրջանակի։ «Ֆըլլանամե»-ում, բացի նրա ստեղծագործություններից, տեղ են գտնել նաև արվեստագետ Էմրե Զեյթինօղլուի նկարներն ու զեկուցումը, որոնց հիմքում ընկած են Մարկոսյանի պատմությունները։

Հաստ կազմով և գունավոր հրատարակությամբ տպագրված այս գիրքն առաջին անգամ ընթերցողների դատին կներկայացվի սեպտեմբերի 25-ին «ԹՈՒՅԱՓ»-ի Դիարբեքիրի գրքի տոնավաճառում, որի պատվավոր հյուրը կլինի Մարկոսյանը։

«Ֆըլլանամե»-ով գրողի 80 ամյակը նշող «Արաս» հրատարակչությունը գրողին մեկ այլ անակնկալ էլ է մատուցելու, այս անգամ` տեսասկավառակի տեսքով։ Յուսուֆ Քեմալ Բեյսյուլենի՝ 2016 թ. Մկրտիչ Մարկոսյանի պատմածներով նկարահանած «Գյավուրի թաղ» վավերագրական ֆիլմը «Արաս» հրատարակչությունը «Քարշը ֆիլմ» ընկերության հետ համագործակցությամբ թողարկելու է տեսասկավառակի տեսքով։ Կրկին Դիարբեքիրի գրքի տոնավաճառի օրերին հանդիսատեսի դատին ներկայացված ֆիլմը կցուցադրվի թուրքերեն ու հայերեն և կունենա անգլերեն կամ քրդերեն տողատակերով դիտելու ընտրության հնարավորություն։

Ո՞վ է Մկրտիչ Մարկոսյանը

Ծնվել է 1938 թ. դեկտեմբերի 23-ին Դիարբեքիրի Հանչեփեք թաղամասում (Գյավուր թաղ), որի մասին պատմում է իր ստեղծագործություններում: Կրթությունը շարունակել է Սուլեյման Նազիֆի անվան նախակրթարանում, Զիյա Գյոքալփի անվան միջնակարգ դպրոցում, այնուհետև մայրենի լեզուն ուսանելու համար սովորել է Ստամբուլի Պեզճեան միջնակարգ դպրոցում և Կենտրոնական վարժարանում: Ավարտել է Ստամբուլի համալսարանի գրականության ֆակուլտետի փիլիսոփայության բաժինը:

1966-1972 թթ. Սկյուտարի Սելամսըզում գտնվող Սուրբ Խաչ Դպրեվանքի հայկական վարժարանի տնօրենի պաշտոնը վարելու հետ մեկտեղ եղել է փիլիսոփայության, հոգեբանության, հայոց լեզվի և գրականության ուսուցիչ: Հետագայում, ուսուցչությունը թողնելով, զբաղվել է առևտրով: Սակայն չի ընդհատել գրական գործունեությունը: «Մարմարա» թերթում լույս տեսած հայերեն պատմվածքների մի մասը 1984 թ. հրատարակվել է «Մեր այդ կողմերը» վերնագրով գրքում. այն 1988 թ. արժանացել է Էլիզ Քավուքչույան գրական մրցանակին (Փարիզ, Ֆրանսիա), որը տրվում էր հայերենով ստեղծագործող հեղինակներին: 1999թ. «Գյավուր թաղ»-ը (1992 թ. Բեբեկուսի գրապահոցից), «Ասա՛, Մարկո՛ս, որտեղացի՞ ես» (1995 թ.), «Մեր տոմսը դեպի Ստամբուլ էր» (1998), թուրքերեն ստեղծագործություններին հաջորդել է հայերեն երկրորդ՝ «Տիգրիսի ափերեն» գիրքը:  «Գյավուր թաղ»-ը «Ավեստա» հրատարակչության կողմից «Li Ba Me, Li Wan Deran: Taxa Filla» (Մեր այն կողմերը) վերնագրով  քրդերեն է հրատարակվել (1999 թ., վերահրատարակվել է «Արաս» հրատարակչության կողմից, 2018 թ.): 2006 թ.  «Համրիչի հատիկներ» հուշապատումը ընդունվել է մեծ ոգևորությամբ։ «Էվրենսել» թերթի «Նամակներ քավորիս» բաժնում Մարկոսյանի գրած հոդվածների մի մասը Դիրաբեքիրում («Լիս», 2006, «Արաս», 2011) գրքի է վերածվել «Նամակներ քավորիս» անունով։ 1996-1999 թթ. «Ակօս» թերթում հրապարակված հոդվածների ընտրանիով հրատարակվել է «Զուռնա» գիրքը, 2009 թ․։ Դարձյալ «Էվրենսելում» լույս տեսած հոդվածներից ժողովված «Քորոց» (Բելգե, առաջին հրատարակությունը` 1999 թ.) և  «Յենի Յուզյըլ» և «Գյունդեմ» թերթերի հոդվածներից կազմված «Քյուրդան» (Ատամնափորիչ) վերնագրով գիրքն էլ հրատարակվել է 2010 թ.։ Գրողի՝ աշխարհի ստեղծման պատմությունը  հումորով ներկայացրած վերջին գիրքը՝ «Աստծո մատյանը» հրատարակվել է 2016 թ.։

http://www.agos.com.tr/tr/yazi/21292/margosyan-in-bes-kitabi-bir-ciltte-bulustu-fillaname

Լուսանկարը` Պերճ Արաբյանի

Թարգմանեց Անի Մելքոնյանը

Akunq.net