«1955-ի ստամբուլյան դեպքերը Ցեղասպանությունից հետո Թուրքիայի կազմակերպած ամենամեծ ու վերջին զանգվածային թալանն էին»․ Բագրատ Էստուկյան

Ստամբուլում 1955 թ. սեպտեմբերի 6-7-ին տեղի ունեցած դեպքերը 1915-ի ցեղասպանությունից հետո թուրքական պետության իրականացրած ամենամեծ ու վերջին զանգվածային թալանն էին։ Այդ մասին թուրքական Gazeteduvar.com.tr կայքի իր սյունակում գրել է պոլսահայ մտավորական, «Ակօս» թերթի հայերեն էջերի խմբագիր Բագրատ Էստուկյանը։

«Դա միայն երեք օր շարունակ քաղաքի քրիստոնյաների ունեցվածքը թալանելը չէր, դա ավելին էր։ Վիեննայի շրջափակումից ի վեր դեպի Արևմուտք գրավման ու կողոպուտի արշավներ նախաձեռնելու ուժը կորցրած քաղաքական միտքը 1915-ից հետո ամենամեծ ու վերջին զանգվածային թալանն իրականացրեց։ Ըստ այն «ավանդույթի», որը թուրքերն իրենց հետ բերել են Միջին Ասիայից՝ հալածյալ քաղաքը նախ շրջափակվում է, երկարատև շրջափակումից մարդկանց դիմադրությունը նվազում է, ու վերջնականապես գրավում են»,- նշում է Էստուկյանը։

Ըստ նրա՝ 1955-ին հայերի ու հույների թաղամասերում իրականացված հարձակումներն ու կոտորածը վերջնականապես փոխեց Կ․Պոլսի պատկերն ու վերջակետ դրեց դրա ժողովրդագրական պատկերի վերջնական մահմեդականացման ճանապարհին։

Պատմական ակնարկ

1955թ. սեպտեմբերի 6-ի առավոտյան թուրքական «Իսթանբուլ Էքսպրես» թերթը լույս տեսավ «Մեր նախնիի տունը պայթուցիկով հարձակման է ենթարկվել» գլխավոր վերնագրով:

Հոդվածում հեղինակն ահազանգում էր այն մասին, որ Հունաստանի Սալոնիկ քաղաքում գտնվող Մուստաֆա Քեմալ Աթաթուրքի տունը, որտեղ ծնվել է Թուրքիայի առաջին նախագահը, պայթեցվել է հույների կողմից: Թեև ավելի ուշ պարզ դարձավ, որ տեղեկությունը չի համապատասխանում իրականությանը, սակայն սադրիչ լուրն արդեն իր գործն արել էր:

Ստամբուլի, Անկարայի և Իզմիրի թուրքերն անցան ակտիվ հարձակումների քաղաքների քրիստոնյա բնակչության դեմ: Խոշոր ավերածությունների ենթարկվեցին հատկապես Ստամբուլի քրիստոնեաբնակ Բեյօղլու, Քուրթուլուշ, Սամաթիա թաղամասերը, ինչպես նաև Ստամբուլի կղզիներում գտնվող հույների և հայերի ամառանոցները:

Ըստ թուրքական մամուլի՝ դեպքերի ժամանակ մահացել է 11 հոգի: Մինչդեռ հայ և հույն համայնքների պնդմամբ՝ մահացածների թիվն ավելի շատ է եղել: Դեպքերի ընթացքում ավերվել են բազմաթիվ տներ, քրիստոնյաներին պատկանող խանութներ և գործարաններ: Այս հարձակումները պատճառ դարձան բազմաթիվ հայերի և հույների՝ Թուրքիայից արտագաղթելուն, նոսրացան հայ և հույն համայնքները:

http://www.tert.am/am/news/2018/09/06/estukyan/2783100