Որպես «Զբոսաշրջության զարգացման կենտրոն» հայտարարված հայկական եկեղեցին գտնվում է ավերման վտանգի առաջ

Չնայած հայերին պատկանող Գերմուշի եկեղեցին Թուրքիայի նախարարների խորհրդի կողմից հռչակվել է «Տուրիզմի զարգացման կենտրոն», սակայն որևէ քայլ չի կատարվել սոււյն կառույցի պահպանման ուղղությամբ։ Գանձագողերի թիրախում  հայտնված եկեղեցին կանգնած է ավերման վտանգի առջև։

Գերմուշի եկեղեցին գտնվում է Ուրֆայի կենտրոնից 10  կմ դեպի հյուսիս-արևելք և, ենթադրաբար, կառուցվել է 19-րդ դարում։ Այն այժմ թողնված է բախտի քմահաճույքին։ Հալիլիյե գավառակին կից և ներկայում Դաղէթեղի կոչվող Գերմուշ գյուղում գտնվող հայկական եկեղեցում մինչ այժմ որևէ աշխատանք չի կատարվել՝ չնայած Հալիլիյե նահանգապետարանի նախաձեռնությամբ այս եկեղեցին ներառվել է Քարաջադաղի զարգացման գործակալության 2018 թ. ֆինանսական աջակցության ծրագրում։

Եկեղեցուն հետապնդում են գանձագողերը

2013 թ. մամուլում տարածվել էր այն լուրը, թե Գերմուշի եկեղեցին օգտագործվում է որպես գոմ, այժմ էլ եկեղեցու վիճակը ամեն անցնող տարվա հետ ավելի է վատանում։ Կառույցի գլխին պատուհաս դարձած գանձագողերը գանձ գտնելու համար փորել են ու փոսեր արել եկեղեցու ներսում ու պատերի ներքևի հատվածում։ Պաշտոնյաներն էլ միայն մամուլում տեղ գտած տեղեկությունից հետո են եկեղեցու համար պահակ նշանակել ու դռան վրա պատմությունը ներկայացնող ցուցանակ փակցրել։ Այդ երկուսից էլ այժմ որևէ հետք չի մնացել։

Փորված փոսերը վտանգ են ներկայացնում կառույցի համար 

Եկեղեցու շրջակայքում բացված անհամար փոսերը բավականին վնաս են տվել պատմական կառույցին, իսկ վերջին մեկ ամսվա ընթացքում ներսի սյուների տակ փորված 2 մ խորությամբ փոսերը եկեղեցին կանգնեցնում են ավերման վտանգի առջև։ 2011 թ. հոկտեմբերի 23-ին Մշակույթի ու տուրիզմի նախարարության առաջարկով Թուրքիայի նախարարների խորհրդը որոշում ընդունեց Գերմուշի եկեղեցին և շրջակայքը «տուրիզմի զարգացման կենտրոն» հռչակել, սակայն դրանից 6 ամիս անց անգամ եկեղեցում ու շրջակայքում որևէ աշխատանք չի կատարվել։

Երբ հայերը տեղահանվում էին (Ցեղասպանության էին ենթարկվում-Ակունքի խմբ.)

1915 թ. առաջ Գերմուշը եղել է Ուրֆայի շրջանի ամենամեծ գյուղը, իսկ Գերմուշի եկեղեցու հարևանությամբ գտնվել է 100-ից ավել աշակերտ ունեցող դպրոց, գյուղի շրջակայքում էլ հին վանքի մնացորդներ են եղել: Առկա են տվյալներ առ այն, որ գյուղն ունեցել է 800 տուն բնակչություն, եկեղեցին վերանորոգվել է 1881 թ. Հակոբ Արդվիսյանի կողմից, իսկ գյուղի շրջակայքում գտնվող հին վանքերի անունները եղել են Սուրբ Հովհաննես, Սուրբ Թադեոս, Սուրբ Հակոբ և Սուրբ Մինաս։ Գերմուշի եկեղեցուց բացի` գյուղում ևս երկու եկեղեցի է եղել։ Եկեղեցին մինչև 1915 թ. օգտագործվել է որպես ուղղափառ հայերի սրբավայր, իսկ երբ սկսվել է տեղահանությունը, սկսվել է նաև ավերման գործընթացը։

Հայտնի է, որ Մուստաֆա Քեմալ Աթաթուրքը գյուղը հանձնել է Համիդիյե զորաջոկատի հրամանատարներից մեկին՝ Սյումեր փաշային, և այս պահին  գյուղը գտնվում է վերջինիս ժառանգորդների ձեռքում։

http://mezopotamyaajansi12.com/KULTUR-SANAT/content/view/31950

Թարգմանեց Անի Մելքոնյանը

Akunq.net