Սեպտեմբերի 6-7 պոգրոմի ժամանակ երեխաների նկատմամբ գործադրված սեռական բռնությունները

Սերդար Քորուջու

Էյլուլի ու Լեյլայի սպանությունը. ևս մեկ անգամ երեխաների նկատմամբ գործադրված սեռական բռնություն ու երեխաների սպանություն։ Թուրքիայում մոռացված  սեռական բռնությունների դեպքերից մեկը սեպտեմբերի 6-7 պոգրոմի ժամանակ է տեղի ունեցել։

Դիմիտրիոս Կալումենոսի կողմից արված նկարներն ու այլ պատմություններ տեղ են գտնել «Իսթոս» հրատարակչության կողմից երկու հատորով լույս տեսած «Պատրիարքարանի լուսանկարիչ Դիմիտրիոս Կալումենոսի ֆոտոխցիկից սեպտեմբերի 6/7, 1955» գրքում, որում ներդրում են ունեցել նաև լրագրող-լուսանկարիչ Նիկոլայոս Մանգինասը և Ազգային փոքրամասնությունների հիմնադրամների առաջին ներկայացուցիչ Լաքի Վինգասը։

Թուրքիայում 8 տարեկան Էյլուլ Յաղլըքարայի ու 4 տարեկան Լեյլա Այդեմիրի առևանգումից օրեր անց, նրանց անշունչ մարմինների գտնվելուց հետո սկսեց քննարկվել երեխաների սեռական բռնության ու երեխաների սպանությանների թեման։ Մոտ 63 տարի առաջ՝ 1955 թ․ սեպտեմբերի 6-7-ին, տեղի ունեցած դեպքերից հետո էլ Ստամբուլի հունական համայնքի ու Հունաստանի օրակարգում նման  խնդիր կար։ Քանի որ պոգրոմի ընթացքում բազմաթիվ սեռական բռնության դեպքեր են գրանցվել, այդ թվում` վեցամյա մի երեխայի նկատմամբ։

Պոգրոմի ժամանակ տեղի ուենցած դեպքերը լուսանկարած ու փաստագրական ձևով ներկայացրած Էկումենիկ պատրարքարանի լուսանկարիչ Դիմիտրիոս Կալումենոսի՝ Աթենքում 1966 թ․ անգլերենով ու հունարենով հրատարակված «Քրիստոնեության խաչելությունը» գրքում պատմվում է նաև այդ գիշեր տեղի ունեցած սեռական բռնության մասին։

«Մի՞թե սեպտեմբերի 6-7-ին միայն անշունչ առարկաներն են տուժել»

1967 թ․ օգոստոսի 9-ին Թուրքիայի Հանրապետության պաշտոնաթերթում հրատարակված որոշումով` Թուրքիա մուտքն ու տարածումն արգելվող այս գրքում Կալումենոսը նշում է․ «Մի՞թե միայն անշունչ առարկաներն են տուժել։ Ո՛չ»,- և ավելացնում է,-«Բելգրադքափը թաղամասում ապրող խեղճ տարեց այգեպանի բռնաբարված երեք երիտասարդ աղջնակների՞ մասին խոսենք, բռնաբարությունից անմիջապես հետո խելքը կորցրած 70 տարեկան կնո՞ջ մասին, թե՞ խմբակային բռնաբարության դեպքերի։ Իսկ գուցե խոսենք այն մասին, թե ինչպես էին թուրք սրիկաներն անպատիժ կերպով թալանում իրենց իսկ կողմից անպատված գեղեցիկ կանանց և ինչպես նրանց մահվան պատճառը դարձան։ Թանկարժեք իրերի թալանից բացի՝ ակնհայտ կերպով անբարոյական դեպքեր էլ են կատարվել»։

Կալումենոսն այս գրքում 200 հույն երիտասարդ աղջկա` «վայրենաբար բռնաբարության և բռնության» ենթարկվելու մասին է պատմում, նրանցից ոմանց հետ պատահած դեպքերի մանրամասներով կիսվում․ «Հույն աղջիկներին բռնաբարեցին, աղջիկներից մեկին մերկ վիճակում թողեցին փողոցում։ Մի թուրք ընտանիք նրան փողոցից վերցրեց, մի սավան տվեց ծածկվելու համար և մի ապաստարանի տեղ ցույց տվեց։ Վայրենաբար բռնաբարված բազմաթիվ աղջիկներին հաջորդ օրը հիվանդանոց տարան, քանի որ ֆիզիկական բուժման անհրաժեշտություն կար։ Նմանատիպ իրավիճակում բազմաթիվ կանայք խիստ տուժեցին այս ցավալի աղետի պատճառած հոգեկան ցնցումից և շոկից։ Նյութական ու հոգևոր վնասների հետ կապված բոլոր պաշտոնական զեկույցները առկա են Կոստանդնուպոլսի հույն հյուպատոսությունում ու Աթենքում գտնվող Հունաստանի արտաքին գործերի նախարարությունում»։

Փողոցի մեջտեղում հույն երեխային բռնաբարեցին

Դիմիտրիոս Կալումենոսի գրքում առկա սեռական բռնության մեկ այլ պատմություն էլ մի երեխայի մասին էր․ «Սեպտեմբերի 6-ին՝ կեսօրից հետո, Քասըմփաշայի ամբոխից մի թուրք սրիկա (ասում են, թե բեռնակիր էր) փողոցի մեջտեղում մի հույն փոքրիկի բռնաբարեց ու գոռաց․ «Սա գործին կօգնի, սա պետք է տեսնեն։ Իրենց գլխին սա՛ է գալու»։

Ոչ միայն Կալումենոսի, այլև Սպերոս Վրիոնիսի` սեպտեմբերի 6-7-ի թեմատիկայով գրած «Աղետի մեխանիզմը» գրքում հիշատակվում է Լեոնիդաս Կոումակիսի «Հրաշքը․ իրական պատմություն» ստեղծագործության մեջ նկարագրված սեռական բռնության այս դեպքը։ Այնտեղ նա այդպես էլ չդատապարտված հանցագործին էլ է նկարագրում․ «Երեկոյան ժամը 7-ին ամբոխը փողոցի մեջտեղում 6 տարեկան փոքրիկ մի աղջկա է օղակի մեջ առնում։ Գորիլա մականունով հայտնի կիսախելագար մի բեռնակրի են հանձնում նրան։ Աղջկան վայրենաբար բռնաբարելու ժամանակ ամբոխը գոռում էր․ «Հույներն արժանի~ են։ Սպանի՛ր նրան, սպանի՛ր հույն շանը»։

https://bianet.org/biamag/diger/198920-6-7-eylul-pogromu-nda-cocuga-cinsel-istismar

Թարգմանեց Անի Մելքոնյանը

Akunq.net