Akunq.net-ը թուրքերենից թարգմանաբար և որոշ կրճատումներով ներկայացնում է «Մեզոպոտամիա» քրդական լրատվական գործակալության կայքէջում հրապարակված նյութը` հունիսի 24-ին Թուրքիայում կայանալիք արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների նկատմամբ տեղի փոքրամասնությունների դիրքորոշման շուրջ:
Արտահերթ ընտրության հետ կապված մեկանաբանություններով հանդես եկած ալևի, ասորի, հայ ու վրացի բնակիչներն ասում են, որ ԺԴԿ-ն (HDP) ներառում է բոլոր ազգություններին, այդ պատճառով էլ իրենք հավաքվելու են ԺԴԿ-ի շուրջ։
ԱԶԿ (Արդարություն և զարգացում կուսակցություն-Adalet ve Kalkınma Partisi / AKP)-ԱՇԿ (Ազգային շարժում կուսակցություն-Milli Hareket Partisi / MHP) դաշինքով հունիսի 24-ին տեղի ունենալիք արտահերթ ընտրությունների հետ կապված` Ժողովուրդների դեմոկրատական կուսակցությունը (ԺԴԿ) շարունակում է աջակցություն ստանալ տարբեր շրջանակներից։ Ալևի, ասորի, հայ ու վրացի բնակիչներն ասում են, որ ԺԴԿ-ն վարում է այնպիսի քաղաքականություն, որն ընդգրկում է բոլոր ճնշված խմբերին, և տեղեկացնում են, որ հավաքվելու են ԺԴԿ-ի շուրջ։
Իմ սիրտն ու հոգին պատկանում են ԺԴԿ-ին
Հայ քաղաքացի Սուլթան Մըհչըն հունիսի 24-ին տեղի ունենալիք արտահերթ ընտրությունը որակում է որպես «արագ ընդունած որոշում» և նշում, թե կարծում է, որ լավ արդյունք կլինի։ Մըհչըն ասում է․ «Այս պահին իմ մտքում ԺԴԿ-ն է, որին ինձ հոգեհարազատ եմ համարում։ Ինձ համար հավասարությունը շատ կարևոր է։ Փոքրամասնությունները, հույները, հրեաները, թուրքերը և ընդհանրապես, ով էլ լինի, պետք է հավասար լինեն այս առումով։ Դրա համար էլ ԺԴԿ-ին ինձ հարազատ է։ Իմ սիրտն ու հոգին պատկանում են ԺԴԿ-ին»,- ասում է նա։ Մըհչըն, կոչ անելով հայերին, նշում է․«Եթե հայ բնակչությունը չի ուզում ասել՝ վերջին հնարավորությունը կորցրեցինք, ապա թող տեր կանգնի իր քվեին։ Միևնույն ժամանակ բոլորը թող օգտագործեն քվեն և անպայման ինչ-որ մի տեղ հանձնարություն կատարեն»։
Հայ ժողովրդի պահանջները ամենաճիշտը ԺԴԿ-ն է արտահայտում
Ազգությամբ հայ Կարպիս Էվյափանն էլ նշում է, որ հայ ժողովրդի պահանջներն ամենաճիշտ արտահայտող կուսակցությունը ԺԴԿ-ն է և հավելում․«Անցած ժամանակաշրջանում չտեսանք, որ մյուս երկու դաշինքի կուսակցությունները հայ ժողովրդի խնդիրներին լուծում տալուն ուղղված ջանքեր գործադրեն։ Այդ պատճառով էլ հավատում եմ, որ ԺԴԿ-ից հայ պատգամավոր Կարո Փայլանը Հայկական հարցի հետ կապված անցյալում տեղի ուենցածները, ասօրվա հարցերն արժանապատիվ կերպով կարտահայտի մեջլիսում ու կկատարի իր ստանձնած պարտավորությունները»։ Էվյափանը բոլոր խմբերին կոչ է անում գնալ ընտրատեղամասեր։
«Հույսով լի եմ»
Ազգությամբ հայ Սոնա Աքսոյն ասում է․ «Ես նախորդ ընտրությունների ժամանակ էլ ԺԴԿ-ին եմ աջակցել։ Այս անգամ էլ եմ նրան աջակցելու։ Այս պահին այլախոհների մեծ մասը ԺԴԿ-ում է։ Թող աջակցեն ԺԴԿ-ին»։ Աքսոյը տեղեկացրեց, որ այս ընտրությունների հետ կապված` մեծ հույսեր ունի։
«Պետք է ակտիվ նախաձեռնություն ցուցաբերեն»
Ասորի փաստաբան Էրքան Մեթինը ԱԶԿ-ԱՇԿ և ՀԺԿ (Ժողովրդահանրապետական-Cumhuriyeti Halk Partisi) –Լավ (İyi Parti) կուսակցության միջև եղած դաշինքին անդրադառնալով ասում է․ «Առկա համակարգում այդ ֆաշիստական մոտեցման պահպանման, խտրական, անջատողական և ժողովուրդներին անտեսող մոտեցման հարցում 2 դաշինքներից յուրաքանչյուր էլ իրականում իր ներսում էլ է դաշինքի մեջ։ Ըստ իս` այս պահին տեղի ունենալիք ընտրության ժամանակ ժողովրդավարությունն ու ազատությունները պաշտպանող ինքնին մեկ քաղաքական շարժում կա։ Դա էլ Ժողովուրդների դեմոկրատական կուսակցությունն է»։
Երկրից դուրս գտնվող մեր ասորի բնակիչներն անպայման պետք է գնան ընտրության
Մեթինը նշում է. «Ասորի ժողովուրդը, որպես՝ ճնշված, ցեղասպանության զոհ դարձած ազգ, հանդես է գալիս ազատության ու ժողովրդավարության դիրքերից։ Մեր ժողովուրդը միահեծանության դեմ է։ Այս առումով, իհարկե, ապագայում մեր միակ ընտրությունը ԺԴԿ-ն է։ Քանի որ ԺԴԿ-ն իր վարած քաղաքական տեսանկյունից ամբողջ գործունեության ընթացքում ակնհայտորեն բաց է բոլոր ժողովուրդների համար։ Այն ապացուցել է, որ ճնշվածների կողքին է, ազատական, դեմոկրատական կուսակցություն է։ Այս առումով էլ ասորի բնակիչները ԺԴԿ-ին են աջակցելու»։ Մեթինն ընդգծում է, որ ընտրության իրավունք ունեցող յուրաքանչյուր ասորի անպայման պետք է օգտագործի իր քվեն և հավելում․ «Երկրից դուրս գտնվողները, սփյուռքի մեր հայրենակիցները, անպայման պետք է գնան ընտրատեղամասեր։ Պետք է ապահովել Թուրքիայում նրանց լիարժեք մասնակցությունը ընտրությանը։ Ըստ իս, դրանով էլ մեր պարտականությունները չեն ավարտվում։ Ժողովրդավարության, ազատության հասնելու համար ջանքեր են պահանջվում։ Մեր մարդկանցից յուրաքանչյուրն ակտիվ կերպով պետք է աշխատի, կամավոր կերպով պետք է դերակատարություն ունենա քաղաքական այս համակարգում։ Ընտրատեղամասային հանձնաժողովներում պարտականություններ պետք է ստանձնի։ Եվ պետք է պայքարի այս ֆաշիստական մոտեցումների դեմ։ Այս առումով, ամբողջ ժողովրդիս կոչ եմ անում նախաձեռնողական լինել այս հույժ կարևոր ընտրությունների ժամանակ»։
ԺԴԿ-ն ազգային փոքրամասնություններին ընդգրկեց քաղաքականության մեջ
Մեզոպոտամիա մշակութային և համերաշխության ասոցիացիայի (Mezo Der) ղեկավար` ասորի Թումա Օզդեմիրն էլ ասել է, որ ասորի ժողովրդին ուշադրություն չէին դարձնում և ավելացրել․ «Ասորիների, ազգային փոքրամասնությունների և այլ ժողովուրդների մեջ մի մեծ պատ էր շարված։ Իհարկե, դատապարտում ենք դա։ Նման մարդկություն, հարևանություն չի լինում։ ԺԴԿ-ի բերած նորույթի շնորհիվ է, որ այս պահին ասորիները ներկայացուցիչ ունեն մեջլիսում։ Ասորիներին ներկայացնում է Էրոլ Դորան, իսկ հայերին՝ Կարո Փայլանը։ Ահա այսպիսի հնարավորություն է այն ընձեռել»։
Հունիսի 24-ին էլ հաջողություն ենք արձանագրելու
Փիր Սուլթան Աբդալ մշակութային միության ու ջեմեվիի (ալևիների աղոթատեղի-Ակունք խմբ․) Աթաշեհիր մասնաճյուղի նախագահ Հասան Գյուլյումն էլ ասել է, որ ԱԶԿ-ն տեսել է, որ տանուլ է տալու և այդ պատճառով էլ արտահերթ ընտրության է գնում։ Գյուլյումը հաղորդում է, որ ԱԶԿ-ն ընտրական որոշումը կայացնելու ժամանակ ողջ ուշադրությունը սևեռել է ԺԴԿ-ին եկող քվեներին և հավելում․ «Այդ պատճառով էլ մոտ երկու տարի խթանում էր շովինիզմը»: Մյուս կողմից էլ այժմ Ժողովրդահանրապետական կուսակցությունը (ԺՀԿ) տուժում է նույն ճանապարհով քայլելու պատճառով։ ԱԶԿ-ի հանրապետական դաշնությունից բացի` ամենահետամնաց, ամենաշովինիստական միություններն ստեղծեց ու ժողովրդի առջև դրեց, ժողովրդի մնացած մասին հաշվի չառավ։ Ընդհանուր պատկերը սա է։ ԺԴԿ-ն էլ արհամարհվածների, սոցիալիստների, ալևիների և ճնշումների ենթարկվածների հետ միասին ցանկանում է հաղթահարել այդ պատնեշը։ Հունիսի 7-ին հաղթահարել էր այն։ Կարծում եմ՝ հունիսի 24-ին էլ կհաղթահարի»։
Ալևիները ԺԴԿ-ի առանցքում
Գյուլյումը կարծում է, որ ալևիների պահանջները կարող են երևան հանվել հիմնականում ԺԴԿ-ի շրջանակներում և ալևիներին կոչ է անում՝ ասելով․ «Հունիսի 24-ին թող բոլորը գնան ընտրության։ Սակայն հիմնական խնդիրը, ըստ իս, հունիսի 25-ն է։ Կարծում եմ, որ, եթե ցանկանում ենք խուսափել սեփական իրավունքերի հետընթացից, պետք է տեր կանգնենք ժողովրդավարությանն ու այս պայքարին։ Հիմնաքար հանդիսացող հունիսի 24-ին ստեղծվելիք արժեքը պետք է պահպանել հունիսի 25-ին։ Խնդիրը հետևյալն է. եթե ժողովրդավարության համար պայքար չմղենք և ստացած իրավունքներին չկարողանաք տեր կանգնել, այն մեծ նշանակություն չի ստանա»։
Մեր ներկայացուցչությունը որոշեցինք ներկայացնել ուղիղ ԺԴԿ-ից
Դեմոկրատական ալևիների միության համանախագահ Սելդա Գյունեշն ասել է․ «Վաղուց է, ինչ ԺԴԿ-ի հետ միասին գործունեություն ենք ծավալում։ Անշուշտ, մեր կամքը որևէ քաղաքական հեռանկարի համար չենք ներկայացնում, նվեր չենք անում։
Փորձում ենք լինել ժողովրդի կողքին։ ԺԴԿ-ն մի դաշտ է, որտեղ բոլոր տարբերությունները մեկտեղվում, ու նրանց հնարավություն է տրվում սեփական քաղաքականությունը վարել, բազմազանություն մտցնել, ինչի համար էլ մենք՝ Թուրքիայում բնակվող ալևիներս, ղըզըլբաշներս, բեքթաշիներս, մեր սեփական ներկայացուցչությունը ներկայացրեցինք անմիջապես այստեղից»։
Շատ կարևոր է բոլոր ժողովուրդների ընդգրկումը
Վրացի Սեյհուն Չելիքն ասում է «Եթե սկսենք ԺԴԿ-ից, ապա նախևառաջ Դեմիրթաշի՝ բանտում գտնվելն ու այնտեղից ընտրարշավ իրականացնելն իր էությամբ համաշխարհային մասշտաբի իրադարձություն է։ Մյու կողմից էլ՝ դա լուրջ անօրինականություն է, անբարոյականություն։ Նա պետք է դուրս գա»։ ԱԶԿ-ԱՇԿ դաշինքին անդրադառնալով` Չելիքն ասում է․ «Արդեն իսկ Թուրքիայում եղող ամեն գեղեցիկ բանի դեմ մի դաշինք է, ասինքն՝ ամեն ինչի դեմ ուղղված մի դաշինք է այն։ Դա համարում եմ վայրենություն, վայրենության շարունակությունն ապահովելուն ուղղված մի դաշինք»։ Չելիքն ընդգծում է, որ կարևոր է համարում` ԺԴԿ-ն Թուրքիայում գտնվող բոլոր ժողովուրդների հետ երկխոսության մեջ է ու նրանց ընդգրկում է իր կառույցում և հավելում․ «Թուրքիայում, քրդերից բացի, մի շարք այլ ազգեր են բնակվում` չերքեզներ, վրացիներ, լազեր, արաբներ, թուրքմեններ և այլն, սեփական մայրենի ունեցող և մայրենիով խոսող մարդիկ կան։ Նրանց մեջ էլ ձուլման ենթարկվածներ կան։ Հետևաբար սեփական ինքնությունը, սեփական մշակույթը պահպանելու համար շատ լավ է, որ նրանք իրենց տեղն են գտնում ԺԴԿ-ում »,- նշում է նա։
ԱԶԿ և ԱՇԿ կանգնած են ոչնչացնողի դիրքերում
Չելիքն ուշադրություն է հրավիրում այն բանի վրա, որ ազգերը պետք է կարողանան պահպանել ու շարունակել իրենց մշակութային ինքնությունը և հավելում է․ «ԱԶԿ-ԱՇԿ դաշինքը ոչնչացնողի, խոչընդոտողի դիրքերում է։ Դրա օրինակները տեսնում ենք քրդական աշխարհագրական տարածքներում։ Հետևաբար Թուրքիայում բնակվող բոլոր ժողովուրդները պետք է ընդդիմանան այս հետամնաց դաշինքին։ Քանի որ նրանց միակ մտածմունքն է առկա թուրք-իսլամական ինքնությունը բոլորի վրա տարածել 80 միլիոնանոց երկրում։ Բոլորին սուննիացնել, թուրքացնել»։
https://mezopotamyaajansi.com/tum-haberler/content/view/24389
Թարգմանեց Անի Մելքոնյանը
Akunq.net
Leave a Reply