Թուրքական ամենաընթերցվող ժամանցային կայքերից Onedio.com-ը հատուկ անդրադարձ է հրապարակել համշենցի հայերի մասին՝ մարդկանց ուշադրությունը հրավիրելով նրանց խնդիրների, ծագման ու ավանդույթների վերաբերյալ բազմաթիվ հարցերի վրա:
«Մայրենին կորցնելու վտանգի տակ գտնվող սևծովյան մի ժողովուրդ` համշենցիներ» վերնագրով հոդվածում նշվում է, որ համշենցիներն իսլամացվել են դարեր առաջ՝ Օսմանյան կայսրության ժամանակաշրջանում: Նյութի հեղինակներն ընդգծել են, որ թեև Թուրքիայում համշենցիների էթնիկ ծագման վերաբերյալ տարակարծությունները շատ են, առկա են օսմանյան արխիվային փաստաթղթեր, որոնցում համշենցիները հիշատակվում են որպես կրոնափոխ հայեր:
Նյութում նույնիսկ կցված է տվյալ արխիվային փաստաթղթի պատճենը, որն ավելի վաղ հրապարակվել էր «Ակօս» հայկական պարբերականի կողմից:
Հոդվածի հեղինակները կիսվել են ենթադրությամբ, որ այժմ ամբողջ Թուրքիայի տարածքում ապրում է շուրջ 300 000 համշենցի:
Նշված են նաև նրանց հիմնական բնակավայրերը. արևելյան համշենցիները կենտրոնացած են հիմնականում Արդվինի Խոպա, Քեմալփաշա, Բորչկա շրջաններում, իսկ արևմտյան համշենցիները՝ Ռիզեի Հեմշին, Չամլըհեմշին և Չայելի շրջաններում, որոնք էլ կազմում են պատմական բուն Համշենի տարածքը:
Ընդ որում՝ հայերեն խոսում են հիմնականում արևելյան համշենցիները՝ Արդվինի գյուղերում ապրող մոտ 30-40 հազար համշենահայ:
«Իրականում նրանց կիրառած լեզուն հայտնի է որպես արևմտահայերենի բարբառներից մեկը: Թեև մի կողմ դնենք նրանց հայ կամ թուրք լինելը. այս ժողովրդի միակ ցանկությունն իրենց մայրենին չկորցնելն ու եկող սերունդներին փոխանցելն է», – գրում է կայքը:
Հիշեցնենք, որ Համշենի հայկական բարբառը UNESCO-ի կողմից դասվել է վերացման վտանգի տակ գտնվող լեզուների շարքին:
Leave a Reply