Մշո Սուրբ Կարապետ վանքի դռան ոդիսականը…

Նկարում Մշո Սուրբ Կարապետ վանքի երկփեղկանի փայտյա դուռն է, ստեղծման տարեթիվը` 1312: Հայ կիրառական արվեստի այս գլուխգործոցը ներկայում պահվում է Կանադայում` մասնավոր մի հավաքածուում: Աներևակայելի արկածային ժանրի մի ֆիլմի է նման Մշո Սուրբ Կարապետի դռան հայտնաբերելու իրական պատմությունը, որի մասին մանրամասն պատմում է իր հուշապատումում ճարտարապետության դոկտոր, երջանկահիշատակ Արմեն Հախնազարյանը:

Փաստացի դուռը հայտնաբերել է Ստամբուլում բնակվող գերմանացի արվեստագետ Ռիխտերը 1976 թվականին: Նա գնել է այդ դուռը իր թուրք հարեւանից, որն էլ իր հերթին, դրանից մեկ տարի առաջ, հանգամանքների բերումով գտնվելով Մուշի քրդաբնակ հեռավոր գյուղերից մեկում, անսպասելի գտել ու մեծ դժվարություններով տեղափոխել է այդ դուռը Ստամբուլ:
Ռիխտերը Թուրքիայում գերմանական դեսպանատանը ունեցած իր կապերի շնորհիվ կարողացել է այդ թանկարժեք և բացառիկ պատմական նմուշը հանել երկրից եւ տեղափոխել Ֆրանկֆուրտ՝ Գերմանիա, ու պահել իր տանը: Իսկ արվեստագետի մահից հետո՝ արդեն 1996 թ., Մշո Սուրբ Կարապետի դուռը Լոնդոնում դրվում է աճուրդի եւ գնվում ընդամենը 50 հազար դոլարով անհայտ մի անձի կողմից: Հայտնի է միայն, որ նա ազգությամբ հայ չէ: Եվ դա այն դեպքում, երբ աճուրդը նախապես հայտարարված և գովազդված է եղել, ու հայերը պետք է որ ամեն գնով ձեռք բերեին այդ՝ իրենց համար սուրբ ու անգին գանձը:
Ահա այսպիսի անհավանական եւ տխուր պատմություն՝ կապված Մշո Սուրբ Կարապետ վանքի դռան հետ՝ «Գարուն» ամսագրից (1997, թիվ 3): Ինչպես ասում էր ֆրանսիացի փիլիսոփա Լարոշֆուկոն՝ «Մենք հեշտությամբ մոռանում ենք մեր այն սխալները, որոնք հայտնի են միայն մեզ»:

Ռուբեն Շուխյանի ֆեյսբուքյան գրառումից

http://www.magaghat.am/