Ամենակարևորը մեր պահանջատիրությունը իրավական դաշտ տեղափոխելն է. Անի Մելքոնյան

Անի Մելքոնյանը երիտասարդ թուրքագետ է, ով դեռ 2014-ին է ավարտել ԵՊՀ Արևելագիտության ֆակուլտետի թյուրքագիտության բաժինն ու ընդունվել Գիտությունների ազգային ակադեմիայի գիտակրթական միջազգային կենտրոն` թյուրքագիտության գծով մագիստրատուրա: Անին ոչ միայն լավ ուսանող է, այլ նաև գործող և ակտիվ մասնագետ: Կամավորական աշխատանքներ է կատարել «Արևելքի երկրների մշակույթի կենտրոն» ՀԿ-ում և այսօր էլ շարունակում է մնալ կենտրոնի կազմում` աջակցելով որոշակի հարցերում, որից բացի` աշխատում է «Educational Planet» լեզվի կենտրոնում:

Ո՞րքանով են այժմ հայ երիտաարդները հետաքրքրված Ցեղասպանության հարցով, Թուրքիայի խնդիրներով, և այլ աշխարհաքաղաքական հարցերով` զրուցեցինք երիտասարդ թուրքագետ Անի Մելքոնյանի հետ:

-Ո՞րքանով են այսօր երիտասարդները հետաքրքրվում թուրքերեն լեզվով, հայ-թուրքական հարաբերություններով և Հայոց պահանջատիրոււթյմաբ: Կարելի՞ է այդ հետաքրքրվողների քանակը և մակարդաակը բավարար համարել` մեր պահանջատիրությունը ներկայացնելու և մեր նպատակներին հասնելու համար:

-Կարծում եմ` երիտասարդների հետաքրքրությունը գնալով մեծանում է: Մենք հիմա գտնվում ենք աշխարհաքաղաքական բարդ իրավիճակում: Ունենք երկու հարևաններ, որոնցից մեկի հետ գտնվում ենք գրեթե պատերազմական իրավիճակում, իսկ մյուսի հետ չունենք դիվանագիտական հարաբերություններ, ու գնալով ավելի ու ավելի թշնամական են դառնում այդ հարաբերությունները` կապված Թուրքիայում տեղի ունեցող վերջին իրադարձությունների հետ: Այս ամենը ստիպում են մեզ միշտ զգոն լինել, հայ երիտասարդն էլ, մեծամասնությունը, հասկանում է դա: Հայոց ցեղասպանությունը բոլորիս` ողջ հայության, չսպիացած վերքն է: Շատ եմ ուրախանում, երբ նկատում եմ օրեցօր մեծացող պահանջատերերի թիվը: Ժամանակն է արդեն այս ամենը դնել իրավական հարթության վրա: Ինչին ուղղված բավականին քայլեր արդեն ձեռնարկվում են: Դրանք առկա են նաև հրապարակված «Համահայկական հռչակագրում»:

Մեր պահանջատիրությունը ներկայացնելու համար մեզ ոչ միայն թուրքագետներ, այլև` իրավաբաններ, միջազգայնագետներ, տնտեսագետներ, հոգեբաններ, պատմաբաններ և այլ մասնագետներ, նրանցից կազմված խմբեր են պետք: Այն աշխատանքները, որ տարվում են հիմա, դեռ լիովին բավարար չեն, բայց այդ պոտենցիալը մեր երիտասարդների մեջ տեսնում եմ: Ինչ վերաբերում է թուրքերեն լեզուն սովորելուն, ապա լեզվին տիրապետելը շատ կարևոր է թուրքական արխիվները, մամուլը, գրքերը և այլ հրապարակումներն ու փաստաթղթերը հենց բնագրից կարդալու, ուսումնասիրելու համար: Կարծում եմ` մեր երիտասարդների մեծ մասը հենց այս նպատակով է ցանականում տիրապետել թուրքերենին:

-Մեր պահանջատիրությունը աշխարհին ներկայացնելու հիմնական ուղղությունները ո՞րոնք պիտի լինեն այսօր:

-Ամենակարևորը` մեր պահանջատիրությունը իրավական դաշտ տեղափոխելն է, որի համար անհրաժեշտ է ունենալ լավ մշակված, հարցի բոլոր կողմերը դիտարկած իրավական փաթեթ, որի համար աշխատանքներ տարվում են, ու հուսով եմ՝ շուտով կունենանք դա: Սա պետք է լինի աշխարհասփյուռ հայությանը համախմբող ուժը, պիտի կռիվ տանք այլ ճակատներում ևս` շարունակելով Հայոց ցեղասպանության ճանաչման գործընթացը: Կարևոր է նաև հենց թուրք հասարակության հետ տարվող աշխատանքը, քանի որ թուրքական ժխտողականությունը ու պատմության աղավաղումը իշխանական վերնախավի կողմից ցինիզմի աստիճանի են հասել։

-Կոնկրետ ի՞նչ տեսքով պիտի տեղափախվի իրավական դաշտ: Ըդհանրացված փաթեթո՞վ, թե՞ առանձին ինչ-որ դեպքեր ներկայացվելով:

-Իհարկե փաթեթով: Իսկ առանձին դեպքերը պետք է ուղեկցեն, զուգորդեն հիմնականին։

-Կոնկրետ ի՞նչ ուսումնասիրված և հարկ եղածի չափ հետազոտված դեպքեր կան, որոնցով կարելի է դիմել դատարան:

-Այստեղ է, որ մենք կաղում ենք: Դեռ ուսումնասիրելու շատ բան կա: Հիմա կոնկրետ կարող եմ նշել 1915թ. Ռուսաստանի, Մեծ Բրիտանիայի, Ֆրանսիայի համատեղ հռչակագիրը, երիտթուրքերի դատավարությունները 1919-21թթ, ԱՄՆ նախագահ Վուդրո Վիլսոնի իրավարար վճիռը, վերապրածների հիշողությունները, կարևոր է նաև` աշխարհաքաղաքական ճիշտ ու մեզ համար նպաստավոր պահն ընտրելը:

-Այդ հարցերի շուրջ 2 դիրքորոշում կա: Ոմանք կարծում են, որ պիտի կոնկրետ բաներ պահանջենք և քիչ -քիչ, որ կարողանանք պահել, իսկ շատը միանգամից ստանալով էլ` չենք կարողանա պահել: Իսկ մյուսները կարծում են, թե ամեն ինչ միանգամից պիտի պահանջենք և մի բան էլ ավել, որ գոնե մի մասը տան պահանջածից: Ո՞ր դիրքորաշումն են մասնագետները կիրառելի համարում:

-Երկուսի մեջ էլ տրամաբանություն կա, մեր առաջնային խնդիրը նախ` պահանջվող մինիմումի ու մաքսիմումի հստակեցումն է, իհարկե բոլորիս երազանքը ծովից ծով Հայաստանն է: Իմ կարծիքով` հարկավոր է ունենալ մինիմումը, բայց պահանջել հնարավորինս շատ:

-ի՞նչպես կգնահատեք թուրքական ժխտղական քաղաքականության վերջին շրջանի դրսևորումները:

-Թուրքիան միշտ էլ վարել է Հայոց ցեղասպանությունը ժխտելու քաղաքականություն, տարբեր ժամանակ տարբեր կերպ է այն արտահայտվել: Տարբեր ծուղակներ, ինչ-ինչ բառերի օգտագործում և այլն: Այժմ` Հայոց ցեղասպանության հարյուրամյա տարելիցի ժամանակ, այդ ամենը հիվանդագին ցինիզմի աստիճանի է հասել: «Համահայկական հռչակագիրը» լավ պատասխան էր այդ ամենին:

-Ի՞նչպես եք գնահատում, Պոլսո հայոց պատրիարքարանի կամ Երուսաղեմի պատրիարքարանի և հայտնի Նուրհան արքեպիսկոպոսի քայլերը՝ Հայ Առաքելական Եկեղեցու` թուրքակական տիրապետության տակ գտնվող կալվածքները վերադարձնելու գործում, եթե նման քայլեր նկատվում են:

-Ինչ-ինչ փորձեր արվում են, բայց դրանք շատ քիչ են, շատ աշխատանքներ պետք է տարվեն հատկապես արխիվները ուսումնասիրելու ուղղությամբ:

Հարցազրույցը վարեց` Հայկ Կիսեբլյանը

http://www.tigranmets.info/2015/02/blog-post_5.html?m=1