«Պատրիարքի ընտրության գործընթացում տեղի ունեցած ճգնաժամից մեկ շաբաթ անց Պոլսո հայոց պատրիարքարանն առաջին անգամ հանդես եկավ հայտարարությամբ:
«Զեկույց պատրիարքարանի» հայտարարության մեջ հաստատվեց, որ առաջիկայում Սահակ Մաշալյանն ու Արամ Աթեշյանը գնալու են Հայաստան՝ Սուրբ Էջմիածին: Կաթողիկոս Գարեգին Բ–ի հրավերը հայտարարության մեջ անվանվեց «Աղոթքի և խորհրդածության այց»: Հայտարարության մեջ նշվում է, որ հանդիպմանը մասնակցելու է նաև Գերմանիայի թեմի հոգևոր առաջնորդ, արքեպիսկոպոս Գարեգին Բեքչյանը:
Ստորև ներկայացնում ենք հայտարարության տեքստի հայերեն թարգմանությունը.
2017 թ. փետրվարի 13-ին պատրիարքական ընդհանուր փոխանորդ` Բարձրաշնորհ Տ. Արամ արքեպիսկոպոս Աթեշյանի նախագահությամբ Թուրքիայի հայոց պատրիարքարանի Կրոնական ժողովի նիստից հետո մեր համայնքային կյանքում արտասովոր դեպքեր ու ցավալի իրադարձություններ տեղի ունեցան: Աճապարանքից խուսափելով հանդերձ, պատրիարքարանը հարմար է գտել մեր համայնքի բոլոր հարգարժան անդամներին ու հանրային կարծիքին ներկայացնել հետևյալ կետերը.
Պոլսո հայոց պատրիարքական աթոռը գործնականորեն թափուր է մոտավորապես ինը տարի։ Այս ամբողջ ժամանակաշրջանը երկար ու ցավոտ անցումային շրջան էր։ Մեր պատրիարքությունը մշտապես գործել է այն մտայնությամբ, թե դժվարություններն ու վայրիվերումները պայմանավորված են գործընթացի բնույթով: Անցյալ աշնանը Պոլսո պատրիարքական աթոռի հոգևորականների համագումարը Ն.Ա.Տ. Մեսրոպ Բ. Սրբազան Պատրիարք Հորը վաստակավոր հանգստի է ուղարկել: Այսպիսով, պաշտոնապես վերահաստատվել է, որ Աթոռը թափուր է։ Թեև այս քայլով հստակեցվել է նոր պատրիարքի ընտրության հեռանկարը, սակայն, դժբախտաբար, մեր համայնքի վայրիվերումները չեն դադարել։ Ցավով պետք է նշել, որ վերջին մեկ շաբաթվա ընթացքում իրադարձությունները տագնապալի ընթացք են ստացել: Ցանկանում ենք մեր համայնքին հիշեցնել, որ պատրիարքական ընտրության գործընթացում գրանցված զարգացումները մեր եկեղեցական կյանքի և հասարակական միջավայրի բնականոնացման ցուցիչն են։
Շարժվելով այն մտայնությամբ, որ առողջ ընտրություններ կարելի է ձեռնարկել միայն ընդհանուր համաձայնության մթնոլորտում, պատրիարքարանն այս դժվարին փուլում իր համայնքի զավակներին կոչ է անում խուսափել բևեռացումներից, մի կողմ թողնել բախումները, ցուցաբերել միասնականություն։ Պետք է դաս քաղել մեր անցած ինը տարուց։ Այս ընթացքում չպետք է ստեղծել քավության նոխազներ, իրար գլուխ պահանջել, պետք է համբերությամբ, հարգանքով ու հանդուրժողականությամբ կենտրոնանալ գործընթացի հետագա ընթացքի վրա։ Պետք է մեկս մյուսի սխալները ներելու հասունություն ցուցաբերենք, իրար նկատմամբ հավատն ու վստահությունը պէտք է թարմացնենք ու հատկապես չպետք է մոռանանք, որ մեզանից որևէ մեկը մյուսից հրաժարվելու ճոխություն չի կարող իրեն թույլ տալ։ Որքան էլ որ այս ինը տարվա դժվարին գործընթացի ընդհանուր գնահատականը հոռետեսություն առաջացնի, հետագա արդյունավետ ընթացքի համար պետք է զերծ մնալ պարտադանքներից:
Թուրքիայի հայ համայնքի կրոնի, խղճի, հավատի ու պաշտամունքի ազատությունը երաշխավորված է մեր պետության կողմից։ Հետևաբար այս բարդ անցումային շրջանում չպետք է անտեսել մեր պետության կառուցողական մոտեցումն ու դերը։ Չպետք է մոռանալ, որ մեր համայնքում առկա ներքին տարակարծություններին զուգահեռ` անցումային շրջանում ձևավորվել է որոշակի հավասարակշռություն և ներդաշնակություն, որը կարող է փոխվել մեր համայնքային զարգացումների հետևանքով:
Այս կապակցությամբ հարկ ենք համարում ընդգծել, որ հարգաժան նախագահի՝ Ռ. Թ. Էրդողանի փոխանցած հայտարարությունն` առ այն, որ հանրաքվեց հետո պատրիարքական ընտրություններով անձամբ է հետաքրքրվելու մեր համայնքում լավատեսության մթնոլորտ է ստեղծել: Ուստի, Նորին գերազանցութեյան ենք հղում մեր երախտագիտությունն ու հարգանքը:
Մեր եկեղեցու զավակներին խորհուրդ ենք տալիս չհավատալ այն ապատեղեկատվությանը, թե պատրիարքական ընտրության գործընթացը դադարեցվել է մեր պետության միջամտության հետևանքով։ Որպես Թուրքիայի Հանրապետության հավատարիմ քաղաքացիներ՝ եկեք ժամանակավոր քաշքշուքներով կասկածի տակ չդնենք մեր պատասխանատվության գիտակցությունը։
Համաձայն Հայաստանյաց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցու վաղեմի կանոնների, օրենքների ու ավանդույթների՝ մեր պատրիարքներն ընտրվում են ժողովրդի ու հոգևորականության կողմից: Իսկ ընտրության գործընթացը նախապատրաստում են մեր հոգևորականները: Հետևաբար, նոր հոգևոր առաջնորդ ընտրելիս պետք է մեր պատրիարքական աթոռի ու մեր համայնքի վարքին հարիր կեցվածք ցուցաբերենք։
Այս առումով դժկամությամբ հետևում ենք, թե ինչպես են անձնական կրքերից դրդված` մեր պատրիարքության որոշ հոգևոր հայրերի հեղինակազրկելու փորձեր կատարում: Պատրիարքարանի հոգևորականներից յուրաքանչյուրը մեր Աթոռի 550-ամյա դարավոր ավանդույթի մերօրյա արժանապատիվ ներկայացուցիչն է։ Նրանք աշխատում են իրենց կոչման գիտակցությամբ և անձնազոհությամբ: Մեր հոգևոր հայրերի դեմ ձևավորված հասարակական անարգանքը համարվում է ոտնձգություն` մեր Սուրբ եկեղեցու նվիրապետության դեմ և անպատասխանատվություն` մեր ժողովրդի նկատմամբ։ Պնդումները, թե մեր հոգևոր հայրերը կորցրել են իրենց աչալրջությունն ու, մանավանդ, տեղի են տվել սպառնալիքներին, մի խոսքով կարելի է դժբախտություն համարել:
2017 թ. փետրվարի 16-ին պատրիարքարանում կառուցողական հանդիպում է տեղի ունեցել Բարձրաշնորհ Տ. Արամ Ս. Արքեպիսկոպոս Աթեշյանի և Գերաշնորհ Տ. Սահակ Ս. Եպիսկոպոս Մաշալյանի միջև։ Տհաճ լարվածության մթնոլորտում կայացած այս հանդիպումը մեր համայնքի աչալուրջ խավերը գնահատել են որպես կարևոր ձեռքբերում: Պատրիարքարանիս երդիկի տակ կայացած այս հանդիպումը կազմակերպվել է Սուրբ Փրկիչ ազգային հիվանդանոցի հոգաբարձուների խորհրդի հարգարժան նախագահ Պետրոս Շիրինօղլուի, ինչպես նաև` մեր համայնքի մի խումբ բանիմաց գործիչների ջանքերով ու նախաձեռնությամբ: Պատրիարքական Աթոռս մեր համայնքի առջև այդ նախաձեռնության հեղինակների արարքը բարձր գնահատականի է արժանացնում: Չպետք է անտեսել, որ առողջ և արագ ընտրական գործընթացի համար անհրաժեշտ է Պոլսո մեր երկու սրբազանների ներդաշնակությունն ու համագործակցությունը: Ակնհայտ է, որ անցումային շրջանում ձևավորված հավասարակշռությունն այլևս պետք է խախտվի: Այս էներգիան ու ներուժը պետք է օգտագործենք ո՛չ թե անցումային շրջանի նոր հավասարակշռություն ձևավորելու, այլ` ընտրության վրա կենտրոնանալու համար։
Դարձյալ 2017 թ. փետրվարի 16-ին Սուրբ Աստվածածին աթոռանիստ մայր եկեղեցու հարակից Պեզճյան սրահում ժողով է գումարվել: Պատրիարքարանը ցավով պետք է նշի, որ այդ ժողովը մեծ լարվածության թատերաբեմի է վերածվել, անգամ ոստիկանական ուժերի միջամտության կարիք է եղել:
Մեր համայնքի յուրաքանչյուր անդամ պատրիարքական ընտրությունների շուրջ իրազեկվելու և կարծիք հայտնելու իրավունք ունի։ Պատրիարքարանը հավատարիմ է իր սկզբունքներին՝ հարգել ամեն տեսակ կարծիք ու մոտեցում և հավասար հեռավորություն պահել նրանց բոլորի նկատմամբ: Պատրիարքական աթոռը կարևորում է այդ ժողովին մասնակցած մեր բոլոր հաստատությունների ղեկավարներին ու մեր համայնքի անդամներին այնտեղ առաջնորդած մղումն ու գնահատանքի արժանացնում նրանց յուրաքանչյուրի զգայնությունը։ Հետևաբար մեր համայնքի բոլոր անդամներին կոչ ենք անում քննարկումներին մասնացկել սառնասիրտ և կառուցողական տրամադրությամբ, փոխըմբռնման միջավայրում: Նման ժողովները պետք է մեր ժողովրդի բոլոր խավերին իրազեկելու անկեղծ նպատակ հետապնդեն՝ բնավ չվերածվելով ազդեցության պայքարի դաշտի։ Պատրիարքի ընտրությանն ընդառաջ` պատրիարքարանը հիշեցնում է՝ անկախ հավանական որևէ թեկնածուի նկատմամբ դրսևորած համակրանքի, մեր համայնքի յուրաքանչյուր անդամն, առանց բացառության, մեր Սուրբ եկեղեցու հարազատ զավակն է։ Համառորեն ակնկալում ենք, որ նույն Սուրբ մյուռոնով մկրտված եղբայրների ու քույրերի միջև կարծիքների փոխանակումը կատարվի պատշաճ ձևով: Դժվարությունները հաղթահարում են ո՛չ թե պառակտմամբ, այլ` համախմբմամբ, ո՛չ թե բևեռացմամբ, այլ` միասնականությամբ:
Հուսով ենք, որ առաջիկայում այն շրջանակները, որոնք ցանկանում են պատրիարքարանը կողմ կամ թիրախ ներկայացնել, այս տեսանկյունից կմոտենան հարցին: Սույն հիշեցումը կատարում ենք ոչ թե պահի թելադրանքից, այլ` ներկա բեկումնային փուլի կենսական նշանակությունից ելնելով: Պատրիարքության օրհնությունը հավասար է անխտիր բոլորի համար:
Վերջին մեկ շաբաթվա ընթացքում մեր երկու սրբազանի միջև ծագած տարակարծությունն ու ստեղծված մթնոլորտը մեծ արձագանք է գտել և մտահոգությունների տեղիք տվել: Գերաշնորհ Տ. Սահակ Ս. Եպիսկոպոս Մաշալյանը խնդիրը հանձնել է Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ. Ծայրագույն Պատրիարք և Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի իրավասությանը։ Մեր համայնքին ցանկանում ենք տեղեկացնել, որ այդ պահից սկսած` Ամենայն Հայոց Վեհափառ Հայրապետը այս խնդրի նկատմամբ հետաքրքրություն է ցուցաբերել և մեր երկու սրբազանների հետ հայրական հաղորդակցություն հաստատել։ Վեհափառ Հայրապետը հորդորել է խնդիրը կարգավորել երկխոսությամբ և համերաշխությամբ: Այս առթիվ Պատրիարքական աթոռը պարտք է համարում իր ամենախորին որդիական երախտագիտությունն ու հարգանքը հայտնել Նորին Սրբությանը։
Վեհափառ Հայրապետի առաջարկով այս շաբաթ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում հանդիպելու են Պոլսո պատրիարքական աթոռի երեք եպիսկոպոսները (հանդիպումն արդեն կայացել է-Ակունքի խմբ.)։ Հետևաբար, Բարձրաշնորհ Տ. Արամ Ս. Արքեպիսկոպոս Աթեշյանն ու Գերաշնորհ Տ. Սահակ Ս. Եպիսկոպոս Մաշալյանն առաջիկա օրերին մեկնելու են Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածին: Գերմանիայի հայոց թեմի առաջնորդ Գերաշնորհ Տ. Գարեգին Ս. Արքեպիսկոպոս Բեքչյանը ևս պիտի մասնակցի նախատեսված աղոթք-խորհրդակցությանը։ Մեր եկեղեցու Սուրբ տաճարում Վեհափառ Հայրապետի բարձր հովանու ներքո մեր եպիսկոպոսները հնարավորություն են ունենալու աղոթքի մթնոլորտում վերանորոգելու իրենց բարոյական համարձակությունը: Անշուշտ, այս առիթը պետք է ըստ արժանվույն գնահատել: Գործընթացի հետագա ընթացքն այս պահին կապված է այս խոր բարոյական որոնումից:
Հայաստանյաց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցու աստիճանակարգում Պոլսո հայոց պատրիարքությունը վարչական առումով ինքնավար է։ Հետևաբար, ակնհայտ է, որ ընտրական գործընթացը մեր պատրիարքական աթոռից դուրս չի կարող կայանալ։ Այդ իսկ պատճառով որևէ ուղղորդում չի կարող լինել: Բարոյական և հոգեկան վերանորոգումից հետո մեր եպիսկոպոսները պիտի վերադառնան Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնից և շոշափելի աշխատանքներ սկսեն ընտրության գործընթացի ուղղությամբ: Նախատեսվում է տեղապահի ընտրություն կազմակերպել, կազմել նոր նախաձեռնող հանձնաժողով, հետո Ստամբուլի նահանգապետարանի միջոցով` դիմում հղել պետությանը: Մեր ավանդական ուղուց որևէ աննշան շեղում իսկ չի լինելու, թող որևէ մեկը դա չկասկածի: Հուսով ենք, որ մեր համայնքի բոլոր խավերը չափավորություն կցուցաբերեն, նախանձախնդրորեն ձեռնամուխ կլինեն նախապատրաստություններին: Պատրիարքարանը մեծ կարևորություն է ընծայում նաև մեր համայնքային մամուլի մասնակցությանը:
Թուրքիո հայոց պատրիարքությունն այս վայրերում մեր ժողովրդի պատմական ներկայության, ստեղծած արժեքների ու համատեղ հիշողության խորհրդանշական կոթողն է: Աթոռի կայունության համար մեզանից յուրաքանչյուրն իր պարտքն ունի հանձնելու: Աթոռի շարունակականության համար անհրաժեշտ է մասնավորապես բոլորիս աղոթքը, բարի կամեցողությունն ու բարեմաղթանքը: Որպես հոգևոր կենտրոն՝ Պատրիարքությունն արտացոլում է Սուրբ Հոգու լույսն ու առաջնորդվում մեր Սուրբ Եկեղեցու բազմադարյան վկայությամբ՝ ուղղորդելով մեր համայնքի զավակներին: Սրա հետ մեկտեղ` Պատրիարքությունը մշակութային մեծ ժառանգության կրողն ու վարչական մեծ փորձառության առանցքն է: Մեր համայնքի ապագայի նկատմամբ հույսը կերաշխավորվի միայն այն ժամանակ, երբ յուրացնենք և հիշենք այս ամենի մասին:
Եկե՛ք միմյանց չզրկենք համատեղ ջանքերով նոր հոգևոր հովիվ ընտրելու բարոյական հաճույքից ու պտուղներից: Եկեք սիրով, խաղաղությամբ ու ոգևորությամբ սպասենք մեր նոր պատրիարքին, ով երախտագիտությամբ, անձնազոհությամբ ու զորակցությամբ մեր Սուրբ Աթոռը պիտի առաջնորդի դեպի ապագա: Որպես հայ եկեղեցու արժանավոր զավակներ՝ հպարտությամբ ու բաց ճակատով ողջունենք մեր նոր պատրիարքին։
Այսօր Ստամբուլում միայն երկու եպիսկոպոս ունենք։ Մեր բարոյական արժեքներին ու հասկացությանը խորթ է ընտրության գործընթացի ժամանակավոր քաշքշուկներով նրանց մեջ թշնամություն սերմանել և մրցակցության մղել։ Քանզի ընտրությունը վերջանալու է, սակայն նրանք, որպես երկու հովիվ, միմյանց երես են նայելու, միասնականությամբ ու հավատարմությամբ շարունակելու են ծառայել մեր ժողովրդին և մեր Սուրբ Եկեղեցուն: Պատրիարքության շարունակականության ու մեր համայնքի երկարաժամկետ սպասումների տեսանկյունից կարևոր է, որ նրանց հարաբերությունները չվատանան և միշտ վերանորոգվելու ներուժ ունենան:
Տեր Հիսուս Քրիստոսի Հրաշափառ Սուրբ Հարությունով խորհրդանշված մեծ հույսը թող մեզ միմյանց ավետիս փոխանցելու կարելիություն տա: Մեր սրբերի բարեխոսությամբ թող Բարձրյալ Աստված մեզ չզրկի իր խաղաղությունից, օգնությունից և ողորմությունից: Ամեն։
Ամենայն հարգանքով ի գիտություն մեր Սուրբ Եկեղեցու բոլոր զավակներին։
Թուրքիո հայոց պատրիարքություն»:
Թարգմանեց Անահիտ Քարտաշյանը
Akunq.net
Leave a Reply