Թուրք լրագրողը՝ երբեմնի քրիստոնեական քաղաքի վերջին հայուհու մասին

Մինչեւ 1915 թ. Հայոց ցեղասպանությունը թուրքական հարավ–արեւելյան Դերիք քաղաքը կարեւոր կենտրոն էր հայ եւ ասորի քրիստոնյաների համար: Այսօր արդեն քաղաքում միայն մեկ հայուհի է մնացել ՝ Յուրսալին Դեմիրչին: Այս մասին գրում է PJ Media–ն:

Վաշինգտոնում բնակվող թուրք լրագրողուհի Ուզայ Բալութը հոդված է գրել Դերիքի հայերի մասին, որոնք առաջինն են կոտորածի եւ տեղահանության ենթարկվել 1915 թվականին: Ողջ մնացածները հետագա տարիներին ճնշումների պատճառով հեռացել են Դերիքից, այդ պատճառով քաղաքում այլեւս հայ համայնք չկա: Հայկական Սուրբ Գեւորգ եկեղեցու դռները չեն բացվում, զանգերն էլ չեն ղողանջում:

«Ես կարոտում եմ հին ժամանակները, բայց արդեն վարժվել եմ, որ ոչ ոք չի մնացել: Մենք այստեղ ենք ծնվել, այստեղ մեծացել, եւ մենք չենք ուզում հեռանալ մեր հողերից: 50 տարի առաջ, երբ ղողանջում էր եկեղեցու զանգը, եկեղեցին մարդկանցով էր լցվում: Հույս ունեմ, որ այդ օրերը կվերադառնան»,- ասել է Յուրսալին Դեմիրչին:

Յուրսալինն ու ամուսինը քաղաքի միակ քրիստոնյաներն են: «Քրիստոնյա զույգերը եկեղեցում պսակադրվում են, բայց քանի որ քաղաքում քրիստոնյա հոգեւորական չկա, ես պետք է տանն ամուսնանայի: Հպարտ եմ, որ հայ եմ, երբեք չեմ հրաժարվել իմ կրոնից: Մեր հարեւանները երբեմն ասում են, որ նամազ անեմ, բայց ես նույնիսկ չգիտեմ, թե ինչպես են դա անում»,- պատմել է նա:

«Հարյուրամյակ պահանջվեց, որպեսզի շրջանից արմատախիլ անեն քրիստոնեական քաղաքակրթությունը: Այսօր թուրքական իշխանությունների որոշ ներկայացուցիչներ հպարտորեն հայտարարում են, որ Թուրքիան 99%-ով մահմեդական երկիր է: Բայց 1915 թ. ցեղասպանությունից առաջ Օսմանյան կայսրությունում մեծ քրիստոնյա համայնք կար»,- գրել է հեղինակը:

Նրա խոսքով՝ զանգվածային սպանություններն ուղեկցվում էին հայերի գույքի թալանով: Հայերի տները թալանելն այնքան տարածված էր, որ քաղաքը հետագայում շինհրապարակի էր նման:

1915 թ. օգոստոսի 15-ին առաջին անգամ Մարդինում՝ Դերիքի հարեւանությամբ, երիտասարդ հայ կանանց վաճառք է կազմակերպվում: Գնորդները պետք է մեկ կնոջ համար 1-3 թուրքական ֆունտ վճարեին՝ կախված տարիքից եւ գեղեցկությունից:

Այդ արյունալի ծրագրի նախաձեռնողները հարստացան՝ կաշառք ստանալով եւ բռնագրավելով զոհերի գույքը, բայց հանցագործներից ոչ ոք արդարադատության կողմից չհետապնդվեց:

Հեղինակն ամփոփել է, որ թուրքական իշխանությունները ոչ միայն ժխտում են Հայոց ցեղասպանությունը, այլեւ հպարտությամբ դպրոցներ, շրջաններ, փողոցներ ու զբոսայգիներ են կոչում այն մարդկանց անուններով, որոնք ծրագրել կամ անմիջականորեն իրականություն են դարձրել այդ զազրելի հանցագործությունը:

https://news.am/arm/news/374165.html