Ջեմ Օզդեմիրը ելույթ կունենա Կանադայում Հրանտ Դինքի ոգեկոչման միջոցառումների ժամանակ

Տորոնտոյում և Մոնրեալում միջոցառումներ` նվիրված Հրանտ Դինքի սպանության 10-րդ տարելիցին:

Գերմանիայի Բունդեսթագի պատգամավոր, Կանաչների կուսակցության համանախագահ, ծագումով թուրք Ջեմ Օզդեմիրը, ով հանդիսանում է նաև 2016 թ. հունիսի 2-ին Գերմանիայի խորհրդարանի (Բունդեսթագ) կողմից ընդունված Հայոց ցեղասպանության մասին բանաձևի նախաձեռնողներից մեկը, հիմնական բանախոսն է լինելու Տորոնտոյում և Մոնրեալում կայանալիք թուրքերեն-հայերեն թերթի գլխավոր խմբագիր, լրագրող և սյունակագիր Հրանտ Դինքի սպանության 10-րդ տարելիցին նվիրված ոգեկոչման արարողությունների ժամանակ:

Վերջին տասը տարվա ընթացքում Տորոնտոյի մի քանի համայնքային կազմակերպություն հավաքվել են, որպեսզի ոգեկոչեն երկլեզու հայերեն-թուրքերեն թերթի՝ «Ակօս»-ի հիմնադիր խմբագրին և իրենց հարգանքի տուրքը մատուցեն նրա թողած ժառանգությանը:

«Armenian Weekly»-ի հետ զրույցի ժամանակ կազմկոմիտեի համանախագահ Րաֆֆի Պետրոսյանը նշեց, որ ոգեկոչման միջոցառումները ոչ միայն ոգեկոչելու նպատակ են հետապնդում, այլ նաև` համայնքին կոչ անելու՝ հետամուտ լինել Դինքի համար արդարության վերականգնմանը. «Իր սպանության 10-րդ տարելիցին Հրանտ Դինքի ոգեկոչումը պարզապես սպանված հայ լրագրողի հիշատակում չէ: Հիշելով Հրանտ Դինքին՝ մենք շարունակում ենք նրա ճանապարհը, որն անցնում է Հայոց ցեղասպանության ճանաչման ու արդարության վերականգնման գործընթացի միջով: Մենք նաև օգնում ենք կյանքի կոչել նրա՝ հայ և թուրք ժողովուրդների միջև երկխոսություն հաստատելու տեսլականը: Երկխոսության, որը հիմնված է ճշմարտության, համատեղ ինֆորմացիայի և գիտելիքի վրա»:

Պետրոսյանը նշելով, որ տարիներ շարունակ Տորոնտոյում կազմակերպված Դինքի ոգեկոչման արարողություններին մասնակցել են բազմաթիվ ազդեցիկ գործիչներ, այդ թվում` թուրք գիտնական Թաներ Աքչամը, փաստաբան, գրող, իրավապաշտպան Ֆեթհիյե Չեթինն ու նշանավոր թուրք լրագրող, գրող Հասան Ջեմալը, հավելեց. «Այս մարդիկ կիսում են Հրանտի տեսլականը և ջարդում Թուրքիայում առկա բոլոր տաբուները: Նրանք պայքարում են Հայոց ցեղասպանության մասին ճշմարտության ժխտողականության դեմ»:

Դինքին սպանեցին 2007 թ. հունվարի 19-ին Ստամբուլի իր գրասենյակի առջև: Նա ակտիվ գրել ու խոսել էր Հայոց ցեղասպանության մասին և հայտնի էր հայ ու թուրք ժողովուրդների հաշտեցմանն ուղղված իր ջանքերով: Միևնույն ժամանակ նա պաշտպանում էր Թուրքիայում մարդու և ազգային փոքրամասնությունների իրավունքները: Սպանության ժամանակ Դինքը հետապնդվում էր Թուրքիայի քրեական օրենսգրքի 301-րդ հոդվածով, որը պատիժ է նախատեսում «թրքությունը վիրավորելու» համար: Նրա սպանությունը հսկայական ազգային բողոքի ակցիաների տեղիք տվեց՝ վրդովմունքի ալիք բարձրացնելով ինչպես Թուրքիայում, այնպես էլ նրա սահմաններից դուրս:

Այս տարվա բանախոսը՝ Ջեմ Օզդեմիրը, 2016 թ. հունիսի 2-ին Գերմանիայի խորհրդարանի (Բունդեսթագ) կողմից ընդունված Հայոց ցեղասպանության ճանաչման և Գերմանիայի՝ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ դաշնակից Օսմանյան կայսրության ամենաթողության պատասխանատվությունն ստանձնելու մասին բանաձևի նախաձեռնողներից մեկն է: Ջ. Օզդեմիրը ծնվել է Բադ Ուրախում՝ Արեւմտյան Գերմանիայում: Նա թուրք է, ընտանիքը Թուրքիայից Գերմանիա է գաղթել որպես «հյուր աշխատող»:

Նախքան Բունդեսթագում Հայոց ցեղասպանության մասին նախագծի քվեարկությունը Օզդեմիրը հանդես է եկել բոցաշունչ ելույթով, որի ընթացքում նա ուղղակիորեն դիմել է Բունդեսթագի նիստի հայ մասնակիցներին. «Պարզապես այն պատճառով, որ մենք մասնակից ենք եղել անցյալում տեղի ունեցած այս սարսափելի հանցագործության, չի նշանակում, որ այսօր պատրաստվում ենք քայլել ժխտողների կողքին»: Իր ելույթի ժամանակ Օզդեմիրը ցիտել էր նաև իր լավ ընկերոջը՝ Հրանտ Դինքին. «Եթե այսօր հայերն ապրեին Վանում, այդ քաղաքը կլիներ Արևելքի Փարիզը»:

«Չնայած գոյություն ունեցող վտանգին և դրա հետևանքներին՝ Օզդեմիրը և իր խորհրդարանական գործընկերները պաշտպանեցին և անցկացրեցին բանաձևը: Նա Հրանտի լավ ընկերն էր», – նշեց Պետրոսյանը:

Նախքան լսարանին Օզդեմիրին ներկայացնելը Պետրոսյանը նախ կներկայացնի Վոլֆգանգ Գուստի գիրքը՝ «Հայոց ցեղասպանությունը: ապացույցներ գերմանական արխիվներից»: Պետրոսյանը հայտնեց, որ «Օզդեմիրի ու իր գերմանացի խորհրդարանական գործընկերների վրա մեծ ազդեցություն է ունեցել գերմանացի պատմաբանի գիրքը, որը լույս է տեսել Տորոնտոյի Զորյան ինստիտուտի ֆինանսավորմամբ»:

Զորյան ինստիտուտը համագործակցելով Գուստի հետ` հավաքել, թարգմանել, և վերականգնել է հազարավոր պատմական փաստաթղթեր Գերմանիայի Արտաքին գերատեսչության արխիվից, որոնք մանրամասներ են պարունակում Հայոց ցեղասպանության ժամանակ Օսմանյան կայսրության քաղաքականության վերաբերյալ: Զորյանը ինստիտուտը նաև օժանդակել է գրքի թարգմանության, խմբագրման և հրատարակչության աշխատանքներին: Գիրքը լույս է տեսել անգլերեն, թուրքերեն և գերմաներեն: Զորյան ինստիտուտի ներկայացուցիչը Տորոնտոյում հիշատակման միջոցառման ժամանակ կներկայացնի Հրանտ Դինքի սպանության պատմական նշանակությունը:

Իր ելույթի ժամանակ հանդիպման բանախոս Օզդեմիրը կխոսի Հայոց ցեղասպանության մասին բանաձեւի ընդունմանը ներգրավվելու որոշում կայացնելու հարցում Հրանտի դերի և իր՝ որպես Եվրոպայի ամենահայտնի իրավապաշտպաններից մեկի անցած ուղու մասին:

Հարցազրույցի ժամանակ Պետրոսյանը հայտնեց. «Այս ոգեկոչումն ու ավելի կոնկրետ Գերմանիայի` Հայոց ցեղասպանության ճանաչման վերաբերյալ բանաձևը ցույց են տալիս, որ Ցեղասպանության խնդիրը պատմական անցյալին վերաբերող հարց չէ, որը տեղի է ունեցել հարյուր տարի առաջ: Այն, իրականում, արդիական խնդիր է, որը խորապես ազդում է տարբեր ժողովուրդների և տարբեր պետությունների միջև հարաբերություններին՝ երբեմն ունենալով լուրջ հետևանքներ»:

Ոգեկոչման միջոցառումները տեղի կունենան Մոնրեալում հունվարի 21-ին, ժամը 20:00-ին, Մոնրեալի հայ համայնքի կենտրոնում, ՀՄԸՄ-ի «Գամք» դահլիճում, և Տորոնտոյում հունվարի 22-ին, ժամը 15:00-ին, Տորոնտոյի հայ համայնքի կենտրոնում:

Միջոցառումները կազմակերպել են Պպոլսահայ մշակութային միությունը, Համազգային մշակութային և կրթական միությունը, Հայ բարեգործական ընդհանուր միությունը (ՀԲԸՄ), Նոր սերունդ մշակութային միությունը, Տորոնտոյի հայկական ասոցիացիան, Կանադա-Հայաստան գործարար խորհուրդը, Թեքեյան մշակութային միությունը և Մխիթարյանի շրջանավարտների միությունը:

http://armenianweekly.com/2017/01/11/cem–ozdemir–to–deliver–keynote–addresses–at–hrant–dink–commemorations–in–canada/

Անգլերենից թարգմանեց Անահիտ Քարտաշյանը

Akunq.net