Դիարբեքիրում 2012թ. Սուրբ Կիրակոս հայկական եկեղեցու վերակառուցման և վերաբացման հետ մեկտեղ քաղաքի հայ բնակչության շրջանում որոշակի աշխուժություն էր սկսել նկատվել: Տարիներ շարունակ իրենց հայ լինելը թաքցնել ստիպված եղած դիարբեքիրցիները միախմբվելու, իրենց կրոնական ավանդույթներն ու մշակույթը կրկին վերապրելու հնարավորություն էին ստացել:
Վերջին շրջանում Դիարբեքիրի պատմական Սուր թաղամասում թուրքական ԶՈւ-ի և քրդական ուժերի միջև հակամարտություններից հետո Դիարբեքիրի հայերը թաղամասում եղած ավերածություններից ու դեպի Սուրբ Կիրակոս ճանապարհի անանցնանելի լինելու պատճառով, ինչպես իրենք են ասում, կրկին կրիայի պես իրենց պատյանն են քաշվել:
Հիշեցնենք, որ Սուրում թուրքական հատուկ ուժերի գործողություններն սկսվել էին 2015թ. սեպտեմբերի 6-ին և ավարտվել 2016թ. մարտի 10-ին:
«Ակօսի» թղթակից Վարդուհի Բալյանը զրուցել է պատմական Տիգրանակերտի օր-օրի նոսրացող հայ համայնքի ներկայացուցիչների հետ:
Դիարբեքիրում ապրող հայերից Հանգյուլ Օզբեյը «Ակօսի» հետ զրույցում նշում է, որ այլևս Դիարբեքիրի հայ համայնքի ձեռքից խլված է իրենց հարազատ մշակույթը վերապրելու և պահպանելու, համայնքային կյանք վարելու, հայերեն սովորելու և միմյանց սովորեցնելու հնարավորությունը, որոնք այլևս հասանելի չեն ռազմական գործողությունների հետևանքով եկեղեցու գործունեության դադարեցումից ի վեր:
Դիարբեքիրի Սիլվանի շրջանում ծնված և 1997թ. ի վեր Դիարեբեքիր քաղաքում հաստատված Հանգյուլը նշել է, որ 2015թ. օգոստոս ամսին 14 դիմակավորված հատուկ ջոկատայինների կողմից հարձակման է ենթարկվել նաև իրենց տունը և շեշտել, որ ներկայում իրենք շատ ավելի վատ վիճակում են, քան 90-ականների ճնշումների շրջանում:
«Մենք մեր հայկական մշակույթն պահպանելու հնարավորություն չենք ունեցել: Ավելի ուշ հայկական մշակույթն ուսումնասիրելով սովորեցինք և սկսեցինք ճանաչել ինքներս մեզ: Մենք միշտ ինքներս մեզ որպես քուրդ ենք ճանաչել», – պատմում է Հանգյուլ Օզբեյը, միևնույն ժամանակ պատմում, որ այդ տարիներին իր հայրենի Սիլվանում էլ նա բազմաթիվ բռնությունների է ենթարկվել իր հայկական ինքնության պատճառով:
«1990-ականներին կրոնական դիմակի տակ միավորված խմբերի կողմից շատ հալածանքների ենք ենթարկվել: Ես էլ ավագ դպրոցի առաջին տարում փայտե մահակներով հարձակման ենթարկվեցի և 13 օր կոմայի մեջ մնացի: Հետո ընտանիքս Ադանա տեղափոխվեց: Այս անգամ էլ որպես քուրդ ձերբակալվեցի և ինտենսիվ կտտանքների ենթարկվեցի, ցավը մինչև հիմա զգում եմ, դրանք իմ կաղության պատճառը դարձան: Հիշում եմ, որ, երբ ոստիկաններից մեկն ասաց իմ հայ լինելը, կտտանքներն էլ ավելի սաստկացան», – պատմում է Հանգյուլը:
Ադըյամանի Քյահթայի շրջանում ծնված և Դիրաբեքիրում ապրող հայ երաժիշտ Ստեփան Եփրեմյանը (Իլհան) հիշում է, որ իր հայկական ծագման մասին տեղեկացել է դեռ տարրական դասարաններում:
«Ռամադանի պահքը չպահելու համար ինձ «գյավուր» էին ասել: Առաջին անգամ այդ օրը ընթրիքի ժամանակ հորս հարցրեցի այդ բառի նշանակության մասին: Կարծեմ հենց այդ ժամանակ սկսեցի ուսումնասիրել: Եթե անգամ չիմանաս, թե դու ով ես, քեզ միշտ հիշեցնում են այդ մասին: Անգամ բռնի կերպով իսլամացված մարդկանց չեն ամաչում «գյավուր» ասելուց: Այդ ժամանակ էլ ես սովորեցի չյուրացնել այն ամենն, ինչ շրջապատն ուզում է պարտադրել ինձ: Կարճ ասած՝ ես ես դարձա: Այս ամենի համար ընտանքիս և ամենաշատը մորս եմ պարտական», – ասում է Ստեփանը:
Leave a Reply