Թուրքիայի վրա կախվել է քաղաքացիական պատերազմի ստվերը. Комсомольская правда-ի անդրադարձը

Ռուսական Комсомольская правда պարբերականի թղթակից Դարյա Ասլամովան այցելել է Թուրքիա, եղել վերջին երկու խոշոր ահաբեկչությունների անցկացման վայրերում, խոսել լրագրողների հետ, որոնց արգելված է գրել ահաբեկչության թեմաներով, եղել թուրքական Քուրդիստանի մայրաքաղաք համարվող Դիարբեքիրում ու ականատես եղել քաղաքացիական պատերազմի շեմին հայտնված Թուրքիայում տեղի ունեցող իրադարձություններին, որոնց մասին թուրքական պարբերականները լռում են:

Հոդվածը ներկայացնում ենք կրճատումներով.

 «Ես հավատում եմ Աստծո պատժին ու գիտեմ, որ շեյխ Աբդուրրահման Ալագյոզը, որն ինքն իրեն պայթեցրել է 2015 թվականի հուլիսի 20-ին թուրքական  Սուրուչ քաղաքում և իր հետ 32 երիտասարդի կյանք տարել, կայրվի դժոխքում: Դժոխքում է նաև նրա եղբայրը՝ Յունուս Էմրե Ալագյոզը, այն մահապարտ ահաբեկիչներից մեկը, որն իրեն պայթեցրեց Անկարայում (Հիշեցնենք, որ հոկտեմբերի 10-ին Թուրքիայի մայրաքաղաքում հանրահավաքից առաջ երկու պայթյուն էր որոտացել- Խմբ.)։

Պայթյուններն իրականացրել էին երկու մահապարտ ահաբեկիչներ, որոնք, ենթադրաբար, «Իսլամական պետություն» ահաբեկչական խմբավորման անդամներ են եղել։:

Մայրաքաղաքի ահաբեկչության հետևանքով 102 մարդ է զոհվել, վիրավորվել՝ ավելի քան 250-ը։

Սուրուչում մտնում եմ երիտասարդական ասոցիացիայի շենք, որի վրա դեռ կախված է սև դրոշը՝ մահվան դրոշը: Այդ սարսափելի օրը քուրդ ուսանողները խաղալիքներ էին հավաքում սիրիական Քոբանի քաղաքի երեխաների համար, քաղաք, որը ոչնչացնում էին ԻՊ-ի զինյալները։
Խաղալիքներն ապրեցին, իսկ ահա մարդիկ՝ ոչ:

Ծառերից փափուկ խաղալիք արջուկներ ու նապատասկներ են կախված: Լուսանկարներից ինձ են նայում երիտասարդ, ժպտացող դեմքեր: Ես մայր եմ, և այս քսանամյա երեխաները կարող էին լինել իմը:

Վերադարձ Ստամբուլ, որը եռում է սառը զայրույթից: Ցույցին մասնակցում են տղամարդիկ՝ մոխրագույն բաճկոններով ու պաստառներով. «Մարդասպա՛ն կառավարություն»։

Թուրք լրագրողների բերանները փակել են: Ահաբեկչության մասին գրել «խորհուրդ չի տրվում»։ Կառավարությունն աղքատիկ տեղեկություն է հրապարակում. ահաբեկչության հետևում ԻՊ-ն է։

Սակայն արդյո՞ք կարելի է լռեցնել շշուկները սրճարաններում: Օձը, որին այսքան տարի տաքացրել էր Թուրքիան, հարձակվել է տիրոջ վրա: Արդյո՞ք առանց նրա գիտության։

Ո՞ւմ են ձեռնտու ահաբեկչությունները

Իմ ընկերներն ու գործընկերները՝ Ռամազանն ու Աքգյուլը, աշխատում են խոշորագույն պետական հեռուստաընկերությունում: Նրանք պետք է չափազանց զգույշ լինեն։

«Անկարան սիմվոլիկ տեղ է, մայրաքաղաք: Եվ այնտեղ նման խոշոր ահաբեկչություն կարող է իրականացնել միայն պրոֆեսիոնալը: Երբ մեծ ցույցեր են լինում (իսկ այդ խաղաղ ակցիայի մասին կառավարությունն իմացել է մի քանի օր առաջ), ոստիկանությունն անվտանգության օղակ է ստեղծում: Մարդիկ ստուգվում են: Ստուգվում են նաև գնացքներն ու ավտոբուսները»,-ասում է Աքգյուլը:Ես ինքս էլ տեսա, թե ինչպես են Ստամբուլում տեղի ունենում ցույցերը: Յուրաքանչյուր մետրի վրա ոստիկան կա:

«Իսկ արդյոք զարմանալի չէ՞, որ 100 սպանվածների, մոտ 300 վիրավորների թվում ոչ մի ոստիկան չկա: Չկային անցակետեր, մետաղորսիչ սարքեր: Դու հարցնում ես, թե ո՞ւմ է ձեռնտու այդ քաոսն ընտրություններից առաջ: Միայն մեկ մարդու՝ Էրդողանին»,-ասում է նա:

«Այո՛, ահաբեկչությունն իրականացրել են ԻՊ-ի զինյալները, սակայն հատուկ ծառայությունների լիակատար վերահսկողությամբ: Էրդողանը խաղասեղանին է դրել ամեն ինչ: Երկիրը նրան չի ների Սիրիայում արածի համար: Նա կերակրել է ահաբեկիչներին, օգնել է նրանց զենքով, գումարով: Նրա ավարտը Հաագայում է: Նա արդեն գիտի, որ պայքարում է ոչ թե իշխանության, այլ սեփական կյանքի համար»,-ասում է լրագրողը:

Նրանք ասում են, որ Էրդողանը խաբել է Սիրիայի նախագահ Բաշար ալ-Ասադին՝ նրան իր եղբայրը կոչելով: Նրանք միասին հանգստացել են Բոդրումում, իսկ հետո Էրդողանն ամեն ինչ արել է Ասադի երկիրը քանդելու համար:

«Էրդողանը հետդարձի ճանապարհ չունի: Կոռուպցիան, պետական դավաճանությունը, ահաբեկչությանն աջակցությունը: Նա մի ելք ունի՝ Սիրիայում պատերազմել բոլորի դեմ: Հակառակ դեպքում նա իր կյանքը կավարտի բանտում»,-ասում են նրանք:

Իսկ Թուրքիայում քաղաքացիական պատերազմ է սկսվել:

Դիարբեքիր՝ թուրքական Քուրդիստանի ոչ պաշտոնական մայրաքաղաք հասա աշնանային մի առավոտ:

«Փա՛ռք Աստծո, որ եկար այսօր, այլ ոչ երկու օր առաջ: Այստեղ 4 օր պարետային ժամ էր»,-ասում են ինձ դիմավորող ծանոթներս:

«Գուցե ժամե՞ր»,-շտկում եմ ես: «Ո՛չ: Չորս օր քաղաքի բնակիչներին թույլ չէին տալիս դուրս գալ իրենց տներից: Քաղաքում տանկեր էին, զրահամեքենաներ, մշտական հրաձգություն, տների խուզարկություններ»,-պատասխանում են:

Նշում են, թե մինչ այժմ հայտնի չէ զոհերի, ձերբակալվածների ու անհետ կորածների թիվը:

«Տանկեր քաղաքի փողոցներո՞ւմ: Առաջ թուրքական բանակը PKK-ին հարվածներ էր հասցնում լեռներում, բայց քաղաքներո՞ւմ: Ախր դա քաղաքացիական պատերազմ է»,-զարմանում եմ ես:

«Դեռ մեր բախտը բերել է: Ջիզրե քաղաքում մարդիկ տներից դուրս չէին կարողանում գալ 9 օր շարունակ: 24 մարդ է զոհվել: Քաղաքացիական պատերազմն սկսվել է հունիսից, երբ Էրդողանը պարտվեց հունիսյան ընտրություններում»,-ասում են:

Ես հետաքրքրությամբ մտնում եմ հին քաղաք. կոտրված ապակիներ, ավերված տներ, բարիկադներ, հին տների պատեր՝ կրակոցների հետքերով, ավազի պարկեր….

… «Ասա ինձ, Էրոլ., եթե Էրդողանը հեռանա, քրդերի ու թուրքերի միջև խնդիրները կվերանա՞ն արդյոք: Արդյոք կդադարե՞ն քրդերը պայքարել իրենց պետությունն ստեղծելու համար»,-հարցնում եմ իմ թարգմանչին:

«Ո՛չ, խնդիրները չեն վերանա, հասկանո՞ւմ ես, մենք կշատանանք: Յուրաքանչյուր քուրդ ընտանիքում 5-7 երեխա է ծնվում, իսկ թուրքականում՝ 2-3: Օրինակ՝ ես 7-րդն եմ մեր ընտանիքում: 20 տարի անց քրդերը Թուրքիայի բնակչության կեսը կկազմեն: Մեկ այլ խնդիր: Օսմանյան կայսրությունը գրավել է օտարի հողերը, ոչնչացրել կամ տեղահանել է տեղի բնակչությանը. հայերը, քրդերը, հույները, ալևիները… նրանք գիտեն, որ իրենց հողերը գրավված են: Հեշտ է զոհվել սեփական հողի համար, սակայն դժվար է, երբ հասկանում ես (իսկ թուրքերը դա հասկանում են), որ դա ՔՈ հողը չէ:  Հենց դա էլ կավերի Թուրքիան»,- ասում է նա»։

http://www.tert.am/am/news/2015/10/30/civil-war-kp/1830749