Ոսկորների վրա կառուցվող քաղաքականություն…

Կարոտ Սասունյան 

Տիգրանակերտ (Դիարբեքիր)

Մի օր, երբ աշխատավայրում խիստ ծանրաբեռնված էի, հեռախոս զնգաց: Զանգահարողն ընկերս էր` Արթինը: Նա ասաց, որ պետք է շտապ գնամ եկեղեցի (նկատի ունի Դիարբեքիրում գտնվող Սուրբ Կիրակոս եկեղեցին-Ակունքի խմբ.): Գործս թողնելով` շտապեցի եկեղեցի: Եկեղեցու բակը պռնկեպռունկ լիքն էր մարդկանցով… Բոլոր կողմերից հայեր էին եկել, քանի որ հաջորդ օրը Ապրիլի 24-ն էր… Տիգրանակերտում առաջին անգամ ապրիլքսանչորսյան միջոցառում էր կազմակերպվելու:

Արթինի հետ հանդիպեցինք եկեղեցու բակում: Ինձ ասվեց, թե «Սփյուռքից եկել են Արևմտյան Հայաստանի նախագահը և նրա խմբի ներկայացուցիչները»: Արթինը խնդրեց, որ ծանոթանամ այդ խմբի կազմում ընդգրկված ֆրանսաբնակ մի հայի հետ: Ծանոթացանք: Նա խոսեց Արևմտյան Հայաստանի պետությունից: Ասաց, որ այն ընդունվել է ՄԱԿ-ի կողմից, իսկ էրգիրցի հայերը անդամագրվում են այդ պետությանը: «Լավ, իսկ որտե՞ղ են պետության նախագահն ու իր խումբը»,-հարցրեցի ես: Եթե Դուք և Ձեր նման հայերը նրան հրավիրեք, կարող է անմիջապես գալ»,- ասաց նա:

Դա տարօրինակ թվաց ինձ: Հարյուր տարի անց այստեղ նման միջոցառում է կազմակերպվում, և Արևմտյան Հայաստանի պետության նախագահ լինելիք անձը ներկա չէ ու մեզնի՞ց է հրավեր սպասում: Ես վերցրեցի պետության նախագահ լինելիք անձի հեռախոսահամարը և զանգահարեցի նրան: Ասաց, որ հաջորդ օրը գալու է Դիարբեքիր: Ապրիլքսանչորսյան միջոցառման համար Սփյուռքից եկած հայերը և մենք` այստեղի թրից պրծածներս, նաև քրդերի մասնակցությամբ իրականացրեցինք այդ միջոցառումը:

Երեկոյան Սուրբ Կիրակոս եկեղեցու կողմից կազմակերպված համերգ-երեկույթին վերջապես հանդիպեցինք պետության նախագահին և նրա խմբին, զրուցեցինք նրանց հետ, ծանոթանալուց հետո փորձեցինք տեղեկանալ, թե ովքեր են նրանք և ինչ կառույց են ներկայացնում: Նրանք հայտնեցին, որ ցանկանում են հաջորդ օրը մի ժողով գումարել եկեղեցու բակում: Ընդունեցինք այդ առաջարկը: Սակայն զգուշացրեցինք, որ այդ ժողովը պետք է արվի զրույց-հավաքույթի անվան տակ` հայտնի պատճառներից ելնելով… Այսինքն՝ Թուրքիայի օրենքներին հակառակ մի ժողով գումարելու փոխարեն` մի քանի խմբի բաժանվելով` փորձեցինք ծանոթանալել «Արևմտյան Հայաստանի Հանրապետության» հետ: Նրանց ասացինք. «Մենք, այսինքն` տեղաբնակ թրից պրծածներս, մեզ հանձնում ենք ձեզ: Այսինքն, եթե նման կազմավորում կա, ապա մենք ամեն հարցում պատրաստ ենք ձեզ աջակցել»: Երբ հարցրեցինք` «Լավ, իսկ դուք մեզ ի՞նչ եք խոստանում», նրանք նախկինում մեզ մոտ բնակված մի ընկերոջ կանչելով` նրան հորդորեցին, որ գրպանից հանի մի քարտ, որը նման էր ինքնության վկայականի և պատրաստված էր համակարգչի միջոցով: Այն մեզ երկարելով` նշեցին, որ այդ վկայականն են մեզ տալու: Ինքնության այդ վկայականի վրա մի էմբլեմա էր` մեծն արքա Տիգրան Երկրորդի նշանով: Դրոշի վրա էլ, դարձյալ կապույտ հիմքի վրա, առկա էր Տիգրան Երկրորդի հավերժության նշանը: Մեզ ասվեց, որ այդ վկայականը ստանալու համար պարտավոր ենք 30 եւրո վճարել և մի փաստաթուղթ ստորագրել: 30 եւրոն մեծ գումար չէ իհարկե: Սակայն մեր նմաններն այստեղ ապրել են այն երազանքով, որ տեր են լինելու իրենց ինքնությանը, որի կարոտը հարյուր տարի է, ինչ քաշում են: Տարօրինակ էր նաև, որ այդ մարդիկ այնպես էին իրենց պահում, կարծես մեծ շնորհ են անում մեզ: Իսկ ովքե՞ր են կարողանում ինքնության վկայական ստանալ այդ պետությունից: Օրինակ` ես դաշնակցական եմ: Ընկերս հնչակյան է, մյուսը` ռամկավար, մեկ ուրիշը` մահմեդական հայ… Սակայն նրանք ակնարկեցին, որ կարող են ընդունել միայն քրիստոնյաներին և մահմեդականներին կամ աթեիստներին, իսկ մյուսներին` ոչ (նկատի ունի որևէ հայ քաղաքական կուսակցության համակիր հայերին-Ակունքի խմբ.): Բացի այդ՝ որոշ բաներ ասացին այն մասին, թե մենք` Էրգրում ապրող բազմաթիվ տաճկահայերս, իբր կռվել ենք ԻԼԻՊ-ի շարքերում, և թե ինչպես կարելի է դա կանխել:

Տարօրինա~կ է: Մեզ` այստեղ ապրող հայերիս դեռ չճանաչած «պետության նախագահը» խոսում էր այն մասին, թե ինչպես կարելի է ԻԼԻՊ-ին անդամագրված հայերին հորդորել հրաժարվել դրանից: Այն դեպքում, երբ մենք տարիներ շարունակ կարոտով սպասում ենք անկախ և միացյալ Հայաստանին, «պետության նախագահը», իր թվացյալ իրավունքից օգտվելով, ասում է, թե չի կարող ընդունել այլախոհ մարդկանց և քննադատում է նրանց: Մի՞թե դա տարօրինակ չէ:

Մյուս կողմից՝ թուրքերն են բացահայտ ասում, որ պոկելու են դեռ 100 տարի առաջ լիովին արմատախիլ չարված մեր արմատները: Ջիզրեում, օրինակ, ոստիկանությունը բարձրախոսներով հայտարարել է այդ մասին: Որքանո՞վ է ճիշտ մերպեսներին սեփական քաղաքական շահերին ծառայեցնելը, մեր նմանների~ն, որ լրիվ մաքուր և սուրբ զգացմունքներով են տոգորված առ հայրենիք: Մենք ի՞նչ ենք ուզում:

Հայերին փոքրացնում են և խմբավորում` արևմտյան, արևելյան, հյուսիսային, հարավային, Ռուսաստանի, Ամերիկայի, քրիստոնյա, մահմեդական, աթեիստ, սփյուռքահայ… Այդպես են վարվում, քանի որ փոքր պատառներն ավելի դյուրին է կուլ տալը: Այնինչ մենք փափագում ենք մի կառույց, որն իր գիրկը կբացի աշխարհի տարբեր ծայրեր սփռվել հարկադրված բոլոր հայերին և մի տանիքի տակ կմեկտեղի նրանց: Իսկ նմանատիպ գործունեությունը տեղիք կտա, որ մերպեսները, այսինքն` Էրգրում ապրող հայերս մի փոքր ճայթյունի դեպքում անգամ կրիայի պես ներփակվենք մեր պատյանի մեջ:

Անցած ամիս նշվեց Հայաստանի անկախացման օրը… Շնորհավորում եմ բոլոր հայերին` Անկախ ու Միացյալ Հայաստանի ազատագրման բարեմաղթանքով…

Թարգմանեց Մելինե Անումյանը

Akunq.net