Ազգային ծածկագրի համար շրջաբերականն էլ լուծում չեղավ

Ույգար Գյուլթեքին

Ազգային փոքրամասնությունների դպրոցներում երեխաներին գրանցելու համար «ազգային ծածկագրի» չափանիշը որպես հիմք ընդունելու փորձը Ազգային կրթության նախարարության շրջաբերականով դադարեցվել է, և որոշումը դպրոցի ղեկավարության հայեցողությանն է թողնվել: Մինչդեռ անարդարությունները դեռ շարունակվում են: Ազգային կրթության` Ֆաթիհի տարածքային վարչությունը ազգային պատկանելության փաստարկով պահանջել է Պեզճյան հայկական նախակրթարանում սովորող երկու երեխաների անունները ջնջել գրանցամատյաններից: Ընտանիքը երկու եղբայրների վերաբերյալ ընդունված որոշման առնչությամբ դատարան է դիմել:
Գումգափուի Պեզճյան հայկական նախակրթարանում սովորող երկու եղբայրներից մեկը 4-րդ, իսկ մյուսը՝ 2-րդ դասարան էր փոխադրվելու: Փոքր եղբայրը նույն դպրոցում երկու տարի շարունակ նաև նախադպրոցական կրթություն է ստացել: Մինչդեռ նախորդ շաբաթ Ազգային կրթության Ֆաթիհի տարածքային վարչությունից ստացված շրջաբերականով «ազգային պատկանելություն» հիմնավորմամբ պահանջվում էր երեխաների անունները ջնջել դպրոցի գրանցամատյաններից:

Ասորի լինելն էլ է հետաքննության ենթարկվել
Ազգային կրթության վարչությունն ազգային պատկանելության հետաքննությունը Ազգաբնակչության` Քահթայի տարածքային վարչությանն է հանձնարարել, որտեղ և գտնվում են երեխաների և նրանց ընտանիքների գրանցամատյանները: Ազգային պատկանելության հետաքննության արդյունքում պարզվել է, որ այն երեխաները, որոնք որպես հայ են ներկայացել և ցանկացել են հայկական դպրոցում սովորել, իրականում հայ կամ ասորի չեն եղել:
Ազգային կրթության վերոնշյալ տարածքային վարչությունից դպրոցին գրություն է ուղարկվել, որում մասնավորապես նշվում է. «Հայ կամ ասորի լինելու վերաբերյալ որևէ գրառում չի հայտնաբերվել: Ազգաբնակչության` Քահթայի տարածքային վարչության քաղվածքի համաձայն` վարչությունը նպատակահարմար չի համարել գրանցել նրանց ծագումը, քանի որ հայ չեն եղել»:
Գրության մեջ նշվում է նաև, որ ընտանիքը կրոնափոխ է եղել՝ իսլամից հրաժարվելով, և քրիստոնեություն ընդունել:

Հայրը. «Ուզում եմ, որ երեխաներս հայկական մշակույթի արժեքներով մեծանան»
Երեխաների հայրը՝ Զ. Չ.-ն, դպրոցից երեխաներին հեռացնելու որոշումը դատարանում է բողոքարկում: «Ակիսի» հետ զրույցում Զ.Չ.-ն ասել է, որ երեխաները տարիներ շարունակ հայկական դպրոցում են սովորել, իսկ այս տարի գրանցումից հանելու վերաբերյալ որոշում է ստացվել, որին ինքը դեմ է. «Ազգային կրթության վարչությունից նախորդ տարի ևս «Չգրանցել» գրությունը եկավ: Ազգային պատկանելության գրանցման վկայականն ուղարկեցինք: Վկայականում երևում է, որ պապիկիս անունը հայկական է: Սակայն դա էլ չեն ընդունել: Գործն այսպես չեմ թողնելու»:
Ադըյամանցի հայրը հայտնելով, որ 1996 թ-ից Ստամբուլում են բնակվում, և որ թե՛ ինքը, թե՛ երեխաները հայկական եկեղեցում են մկրտվել, ասաց. «Մենք հայ ենք: Ես չկարողացա հայկական մշակույթով մեծանալ, բայց ուզում եմ, որ երեխաներս հայերեն իմանան և հայկական մշակույթի արժեքներով մեծանան: Մեր ինքնությունը չենք ժխտելու: Ամեն ինչ անելու եմ, որ երեխաներս հայկական դպրոցում սովորեն»:

Դատարանի որոշումը կա
Մինչև վերջերս հայկական դպրոցներում սովորող աշակերտներին գրանցելու համար Ազգային կրթության վարչության թույլտվությունն էր անհրաժեշտ: Երբ 2013 թ. ծանուցում ստացվեց, որով պահանջվում էր հայկական դպրոցում սովորող աշակերտի անունը հանել այդ դպրոցի գրանցումից, պարզվեց, որ փոքրամասնությունների ազգային պատկանելությունը ծածկագրվում է: Ընտանիքին ներկայացված պաշտոնական գրությունում հայերի «ազգային ծածկագիրը 2» է եղել, մինչդեռ պարզվել է, որ ընտանիքի ազգային ծածկագիրը «2»-ը չէր: Ընտանիքը դատարան է դիմել, և դատարանը, Ազգային կրթության վարչության որոշումը չեղյալ հայտարարելով, թույլ է տվել, որ երեխաները այդ դպրոցում սովորեն:
2014 թ. Ստամբուլի 7-րդ վարչական դատարանը երեխաներին դպրոցում գրանցելու վերաբերյալ որոշում է կայացրել՝ հայտարարելով, Թուրքիայի հայկական պատրիարքարանի կողմից տրվող մկրտության վկայականը լիովին բավարար է գրանցման համար: Դատարանը նաև Մարդու իրավունքների կոնվենցիայի վրա է ուշադրություն հրավիրել. «Ըստ մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի թիվ 1 արձանագրության 2-րդ հոդվածի՝ «Ոչ ոքի կրթության իրավունքը չի կարելի մերժել: Պետությունը, կրթության և ուսուցման բնագավառում իր ստանձնած ցանկացած գործառույթ իրականացնելիս, հարգում է ծնողների՝ զավակների համար իրենց կրոնական ու փիլիսոփայական համոզմունքներին համապատասխան կրթություն և ուսուցում ապահովելու իրավունքը: Սահմանադրության 42-րդ հոդվածում ևս ամրագրված է, որ ոչ մեկի՝ կրթություն և ուսում ստանալու իրավունքը չի կարելի մերժել»,- նշվում է դատարանի վճռում:

Չնայած շրջաբերականին…
Դատարանի վճիռների ու հասարակական կարծիքի ազդեցության շնորհիվ Ազգային կրթության նախարարությունը հուլիս ամսվա սկզբին մի շրջաբերական հրապարակեց` ազգային ծածկագրի հետաքննությունը դադարեցնելու վերաբերյալ: Ստամբուլի և Չանաքքալեի քաղաքապետերին ուղարկված շրջաբերականում նշվում էր, որ իրենց ոչ մուսուլմանական դպրոցներում այդ հարցում իրավասությունները դպրոցի տնօրինությանն են հանձնվել: Չնայած շրջաբերականին՝ Ազգային կրթության վարչությունը Պեզճյանում սովորող երկու աշակերտի վերաբերյալ «գրանցումից հանելու» ծանուցագիր է ուղարկել:

Օրենքը գործում է
Հիմնադրամների միջև համագործակցության և հաղորդակցման ծրագրի կրթության հանձնաժողովի անդամ Նուրան Փալաքօղլուն ընդգծեց, որ չնայած շրջաբերականին՝ վերոնշյալ պրակտիկան դեռ շարունակվում է, և դպրոցների վերաբերյալ օրենքը մատնացույց անելով՝ հետևյալն ասաց. «Ներկայում Հատուկ կրթական հաստատությունների օրենքն է գործում, որով և մեր դպրոցների գրանցման պայմաններն են կարգավորվում: Սա է պատճառը, որ այս տեսակ դեպքերի հետ ենք բախվում»:
Երկու երեխայի կարգավիճակը կհստակեցվի` ըստ դատարանի կողմից կայացվելիք վճռի:

http://www.agos.com.tr/tr/yazi/12719/soy-koduna-genelge-de-cozum-olmadi
Թարգմանեց Անահիտ Քարտաշյանը
Akunq.net