40 տարի անց կրոնի դասընթացի համար նոր ուսումնական ծրագիր և գիրք (Կ. Պոլսի)

Պարույր Քույումջյան

Հայկական դպրոցներում այնպիսի առարկաներ, ինչպիսիք են հայերենը, կրոնի մշակույթը և բարոյագիտությունը, դասավանդվում են 60 տարի առաջ կազմված դասագրքերով: Հին դասագրքերի փոխարեն դարի պահանջներին համապատասխան նորը կազմելու համար Թաթուլ արքեպիսկոպոս Անուշյանի գլխավորությամբ ստեղծված կրոնի մշակույթի ուսուցիչներից և մանկավարժներից կազմված հանձնախումբը գործի է անցել: Անուշյանի հետ զրուցեցինք դպրոցներում 4-12-րդ դասարաններում դասավանդվող դասագրքերի և ուսումնական ծրագրի մասին:

Ազգային փոքրամասնությունների դպրոցներում ուսանող աշակերտների՝ Տարական դպրոցից միջնակարգ դպրոց փոխանցվելու քննության կրոնի դասընթացին վերաբերվող հարցերի ժամանակ գրանցված դժգոհության պատճառով այս աշխատանքներին թափ են հաղորդել: Առաջիկա տարի հայկական դպրոցներում ուսանող աշակերտները, եթե նորից որևէ փոփոխություն չլինի, հայերեն պատրաստված կրոնական հարցերին են պատասխանելու: Այս աշխատանքները Թաթուլ արքեպիսկոպոս Անուշյանի գլխավորությամբ ստեղծված կրոնի մշակույթի ուսուցիչներից և մանկավարժներից կազմված հանձնախումբն է կատարում: Նախ և առաջ 8-րդ դասարանում դասավանդվող դասագիրք են պատրաստել: Տարրական դպրոցից միջնակարգ դպրոց փոխանցվելու քննության ժամանակ այս դասագրքից է հարցեր լինելու: Անուշյանի հետ զրուցեցինք դպրոցներում 4-12-րդ դասարաններում դասավանդվող դասագրքերի և ուսումնական ծրագրի մասին:

Արքեպիսկոպոս Անուշյանը աշխատանքների վերաբերյալ զրույցն սկսեց հանգուցյալ պարտրիարք Մաղաքիա Օրմանիանից մեջբերմամբ. «Եթե պատից մի աղյուս հանեք, այն չի փլվի, սակայն եթե ամեն անգամ մի աղյուս հանեք, մի օր այդ պատը կփլվի», այնուհետև շարունակեց. «Պատը, որի մասին նշեցի, մեզ համար ներքին ամրոցի մեր պատն է, որի միջոցով պաշտպանում ենք ինքներս մեզ ու մեր ինքնությունը: Մեր մշակույթի ամենակարևոր հատված համարվող եկեղեցու համար պետք է մեր համայնքի նոր անդամներին ճիշտ կրթենք»:

Կրոնի դասագրքի վերաբերյալ աշխատանքներն ինչպե՞ս սկսեցին, որտեղի՞ց նման պահանջ ծնվեց:

Մոտ 4 տարի է այս ուսումնական ծրագրի վերաբերյալ աշխատանքներ ենք կատարում: Անցյալ տարի ավարտեցինք: Կրթության և դաստիարակության խորհուրդը նախ՝ վարժարանի, հետո՝ միջնակարգ տարրական դպրոցների կրոնի մշակույթի և բարոյագիտության ուսումնական ծրագիրը քննության առավ: Այս պահանջը նախ և առաջ ծնունդ առավ նրանից, որ մեր ձեռքի տակ եղած աղբյուրները ժամանակավրեպ են: Փորձեցինք թեմաներն ավելի հավաքական դարձնել և մեր երիտասարդներին օգտակար գիտելիք տալ: Եթե դպրոցում երեխաներին կրոն ենք դասավանդելու, ապա ստիպված ենք ամենճշմարիտ ձևով մատուցել իրենց մշակույթի աենակարևոր մաս հանդիսանող կրոնական գիտելիքները: Նմանատիպ աշխատանքների համար Ազգային կրթության նախարարությունը որպես համակարգող դպրոց ընտրել է Փանգալթըի Մխիթարյան վարժարանը: Հետևաբար մեր առաջին ժողովը տեղի ունեցավ Մխիթարյանում, որտեղ մասնակցում էին նաև այլ դպրոցներից ուսուցիչներ: Համատեղ ջանքներով պատրաստեցինք ուսումնական ծրագիրը, որը հաստատվելուց հետո առաջարկեցի դասագիրք պատրաստել: Կարծում եմ՝ դասագրքերը, որով դասավանդում ենք, պետք է պատրաստենք այս երկրում մեր համայնքի պահանջներին համապատասխան:

Պետք է, որ տարրական դպրոցից միջնակարգ դպրոց փոխադրվելու քննության ժամանակ գրանցված խնդիրներն էլ ավելի ընդգծած լինեն անհրաժեշտությունը…

4-12-րդ դասարանի դասագրքերի համար ենք աշխատանքներ կատարում: Եվ այդ աշխատանքները երկար տևեցին, որովհետև գիրքը գրել, տպել ու տալ և ասել՝ «Դե, այս գրքերով դասավանդեք», ճիշտ չէ: Տարական դպրոցից միջնակարգ դպրոց փոխադրվելու քննություն հանձնող աշակերտների գործը հեշտացնելու համար 8-րդ դասարանի դասագրքից սկսեցինք: Բոլոր դպրոցներում այս դասագրքով են անցնելու: Տարեվերջին դպրոցներից եկած դիտարկումների արդյունքում գիրքը ավելի կատարյալ տեսքի է բերվելու, որից հետո էլ հրատարակելու ենք: Փորձում ենք ամեն շաբաթ ժողով հավաքել ու դասագիրքը հասցնել պատրաստել: Բոլոր դասագրքերը բաղկացած են լինելու 6 գլխից, որոնք իրենց հերթին ենթագլուխների են բաժանվելու: Այս պահին 8-րդ դասարանի դասագրքի 3-րդ գլուխն ավարտել ենք:

Տարական դպրոցից միջնակարգ դպրոց փոխանցվելու քննության ժամանակ այս դասագրքի՞ց են օգտվելու:

Այո՛: Այս հարցը բազմաթիվ ատյաններով է անցել և վերջապես որոշվել է հարցերը հայերեն պատրաստելով ՏԴՄԴ-ի հարցաշարի մեջ ներառել: Այս հարցով հետաքրքրվում է Ազգային կրթության գնահատման բաժինը: Հարցերը թուրքերեն պատրաստելու դեպքում իմաստային խնդիրներ կառաջանային: Մեր այս մտորումներին ըմբռնումով մոտեցան: Քննության ամսաթիվը մոտենալուն պես Անկարա է ուղարկվելու, որտեղ գաղտնի պատրաստելու են հարցաշարը: Կրթության և դաստիարակության խորհրդում ուսումնական ծրագրի վերաբերյալ բոլոր հարցերը պարզելուց հետո փետրվարին այն հաստատվել է: 40 տարի առաջ հաստատված ուսումնական ծրագիր կար: Դրանից հետո սա առաջին քայլն էր: Խորհրդի անդամների մոտ հարցեր առաջացան, որոնց բավարար պատասխան տվեցինք: Դրական և ջերմ մոտեցում ցուցաբերեցին, որևէ լուրջ խնդիր չունեցանք:

6 գլուխն ինչերի՞ց է բաղկացած

Հաշվի առնելով, որ 8-րդ դասարանից հետո այլ դպրոցներ գնացող աշակերտներ կան, անհրաժեշտ է 4-8-րդ դասարանի դասագրքերում որոշ թեմաներ ներառել: Սկսած 9-րդ դասարանից՝ միջնակարգ դպրոցի որոշ թեմաներ ավելի մանրամասն են ներկայացվելու և որոշ նոր թեմաներ էլ են հավելվելու: Համայնքային և եկեղեցական կյանքի վերաբերյալ ընդհանուր գիտելիք ենք տալիս: Այս կապակցությամբ էլ 8-րդ դասարանի ուսումնական ծրագիրը ներառում է Սուրբ գիրքը, առաքյալների, անձանց բարոյական պարտքի և պարտականության վերաբերյալ գիտելիքներ: Քննվում է հայոց եկեղեցու պատմությունը, ներկայիս կառուցվածքը, Ստամբուլի վերաբերյալ առանձնահատկություններն ու մեր բարեգործական կազմակերպությունները: Մեկ այլ գլխում տեղ են գտել եկեղցու խորհուրդները, ինչպես նաև պրակտիկայում հանդիպող դավանաբանական գիտելիքներ, Հիսուս Քրիստոսի պատվիրանները: Մյուս գլուխներն անդրադառնում են համաշխարհային դավանաբանական բանաձևերին, Հայոց եկեղեցու դավանանքի հիմքում ընկած բանաձևին, կրոնի և աղոթքի՝ մեր կյանքում ունեցած դերին, տարբեր դավանանքների նկատմամբ հանդուրժողականությանն ու հերձվածների նկատմամբ զգոն լինելուն:

Այս դասը նախկինում ինչպե՞ս էր մատուցվում:

Մի օրինակ կար, սակայն շատ հստակ չէր: Յուրաքանչյուր ուսուցիչ ինքն էր որոշ բաներ դասավանդում: Մեր դպրոցներում հատկապես մշակույթին վերաբերվող դասերի հարցում պետք է որոշակի չափորոշիչ մտցնել: Այս աշխատանքները հայերնի համար էլ է կատարվել, սակայն դեռևս վերջնական տեսք չի ստացել: Այս առումով ՏԴՄԴ-ն մեզ շտապեցրեց:

Արդեն մի քանի տարի է՝ հոգևորականները կարողանում են դասավանդել: Ինչպե՞ս սկսվեց:

Կառավարության դրական մոտեցման արդյունքն էր: Ընդունեցին, որ հոգևորական լինելը խոչընդոտ չէ ուսուցիչ լինելու համար, և իրավունք տվեցին: 2010 թ. առաջին անգամ Եսայան դպրոցում ես սկսեցի դասավանդել: Այնուհետև սկսեցի դասավանդել Ֆերիքյոյի, հետո՝ Փանգալթըի Մխիթարյան դպրոցներում: Մանկավարժական կրթություն ունեցող հոգևորականները կարող են դասավանդել կրոնի մշակույթ: Սահակ Սրբազանն ու Հայր Զաքեոսն էլ են դպրոցներում դասավանդում: Վերջերս իմացա, որ հայր Հուսիկն էլ Դադյան դպրոցում է սկսելու դասավանդել, սակայն դեռևս հստակ չէ: Ցայսօր կրոն դասավանդած ուսուցիչների կատարած գործը շատ կարևոր է: Գովելի է, որ մի հարցում, որտեղ մասնագիտացված չեն, լոկ հայ և քրիստոնյա լինելու համար իրենց գիտելիքները լրացրել և փոխանցել են աշակերտներին, փորձել են այդ բացը լրացնել: Այն, որ հոգևորականները կարողանում են դաս տալ, շատ կարևոր ձեռքբերում է: Արդյունքում դրանից շահեց մեր համայնքը: «Մենք չգիտենք» ասող մեր համայնքի անդամների թիվը գնալով նվազելու է, որովհետև, նախակրթարանից սկսած, յուրաքանչյուրը լուրջ գիտելիքներ է ստանալու:

http://www.agos.com.tr/tr/yazi/12288/din-dersinde-40-yil-sonra-yeni-mufredat-ve-kitap

Թարգմանեց Անահիտ Քարտաշյանը

Akunq.net