Վերքին աղ լցնել. «Ակօս»-ի խմբագրի հոդվածը՝ հայկական որբանոցը քանդելու մասին

Ստամբուլում գործող «Ակօս» հայկական շաբաթաթերթի խմբագիր Եդվարդ Տանձիկյանն իր հերթական հոդվածում անդրադարձել է Թուզլա թաղամասում գտնվող «Արմեն» հայկական ճամբար-որբանոցը քանդելու գործընթացին: Հոդվածը ներկայացնում ենք մասնակի կրճատումներով:
«Հրանտ Դինքն ու Ռաքել Դինքը մեծ ներդրում են ունեցել այստեղ: Մարդիկ, երեխաները բառի բուն իմաստով իրենց ձեռքերով են կառուցել ցեղասպանությունից հետո տարբեր կողմերում ցրված հայերի երեխաների համար օջախ դարձած Թուզլայի ճամբարը, կամ, ինչպես ավելի հայտնի է, «Արմեն» ճամբարը: Սակայն չորեքշաբթի մի առավոտ մեքենաներ մտան և ճամբարի մի հատվածը հողին հավասարեցրին:
Վերը նշվածը գուցե նախաբանի նշանակություն ունի, սակայն 1915-ին ու դրանից հետո այս հողերում տեղի ունեցածի բնութագրությունն է միևնույն ժամանակ:
Ճամբարի կառուցման, Անատոլիայում հայերեն սովորելու հնարավորություն չունեցող, կրոնից ու մշակութային ավանդույթների մեջ ապրելու հնարավորությունից զուրկ երեխաներին հավաքելու, նրանց համար միջավայրի ստեղծմամբ զբաղվող Հրանտ Գյուզելյանին 1979 թ. բանտարկեցին՝ հայ զինյալներ պատրաստելու մեղադրանքով:
Ճամբարի շինության վերջին տերը երկար ժամանակ է՝ շենքը քանդելու ազդանշաններ էր տալիս: Շատ մարդիկ ճամբարը չքանդելու համար արշավներ կազմակերպեցին, փորձեցին հասարակությանը քայլերի դրդել, բազմաթիվ լուրեր եղան:
Ակնհայտ էր, որ առանձնատներով շրջապատված ճամբարի գլխին մի բան էր գալու: Ո՞վ գիտի, գուցե առևտրի կենտրոն կամ նստավայր…
Նոր ժամանակաշրջանին հարմար ինչ-որ բան: Մի ժամանակ այս հողերում հայերի ապրած լինելու փաստը ջնջող, մեր անցյալը, մեր ինքնությունը գողացող ինչ-որ բան:
Եվ անշուշտ, օրինական մի բան, որ վերջում ձեռքերը կողմնակի պարզած ասեն՝ «Անելու ոչինչ չկա»:
1915-ին կատարվածի հարյուրամյակի, Հրանտին մեզնից խլելու 8-րդ տարում մեր վերքի վրա աղ լցրին: Այս հասարակությանը հիշեցրին, որ ինչ-որ բան երբեք չի փոխվել, այլ պարզապես նոր ձևակերպում է ստացել:
Եվ, անշուշտ, հիշեցրին, որ պետությունն ու իրավական համակարգը, անկառավարելի ջրի նման, ամեն անգամ ունեցվածք զավթելու, հանրության ձեռքից ինչ-որ բան խլելու, դեպի իրեն շրջելու ճամփով է գնում:
Այդ բնական ու կործանիչ ընթացքը խաթարելու համար անմարդկային ջանքեր են պետք:
Այս պետությունն այսպես է ստեղծվել ու այդպես է աշխատում: Մեր իրական խնդիրը սա չէ՞ արդեն 100 տարի: Եվ արդեն ինչ-որ տեղից ինչ-որ բան սկսելու ժամանակը չէ՞ արդյոք»:
http://www.tert.am/am/news/2015/05/07/agos/1668253