Հայաստանի Հանրապետության նախագահ Սերժ Սարգսյանի կողմից Թուրքիայի և Հայաստանի միջև 6 տարի առաջ ստորագրված Արձանագրությունները Հայաստանի խորհրդարանից հետ կանչելը ևս մեկ անգամ հայ-թուրքական հարաբերությունների մերձեցման ջանքերը սառեցրին, գրում է Deutsche Welle-ի թուրքական ծառայությունը:
Մասնագետները նշում են, որ հարևան երկրների միջև հարաբերությունների կարգավորումը մոտ ժամանակներս հնարավոր չէ: Դրա համար ամենամեծ խոչընդոտը Հայաստանի՝ ՌԴ-ի, իսկ Թուրքիայի՝ Ադրբեջանի հետ ունեցած սերտ հարաբերություններն են:
Անկարայի և Երևանի միջև հարաբերություններն այժմ ևս մեկ անգամ ամբողջությամբ կանգ են առել:
Երկու երկրների միջև խնդիրների վերացման և հարաբերությունների կարգավորման նպատակով 2007թվականին Շվեյցարիայի միջնորդությամբ սկսված ժամանակահատվածը նոր հանգրվանի էր հասել 2009 թվականի հոկտեմբերին ստորագրված արձանագրություններով:
Հայոց ցեղասպանության շուրջ վեճերը շարունակվում են, իսկ Ցեղասպանության հարյուրամյակին երկու երկրների հարաբերություններն ավելի կոշտ են դարձել: Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանն ապրիլի 24-ին Չանաքքալեի ճակատամարտի միջոցառումներին մասնակցելու համար հրավիրել էր Հայաստանի նախագահին, սակայն Սերժ Սարգսյանի պատասխանը բացասական էր եղել:
Հայաստանի կողմից Արձանագրությունները խորհրդարանից հետ կանչելու որոշումից հետո երկու երկրների միջև լուծման հույսը ևս մեկ անգամ դարակում հայտնվեց:
Արձանագրությունները մահացել էին, այժմ՝ թաղվեցին
Deutsche Welle-ի թուրքական ծառայությանը տված հարցազրույցում Բահչեշեհիրի համալսարանի պրոֆեսոր Ջենգիզ Աքթարը նշել է, որ Արձանագրություններն այլևս Հայաստանի և Թուրքիայի համար նշանակություն չունեն: «Արձանագրությունները վաղուց մեռած էին, այժմ նաև թաղվեցին»,- ասել է նա:
Աքթարը նշել է, որ Հայաստանի վրա այժմ մեծ է Ռուսաստանի ազդեցությունը, որը, սակայն, հայ-թուրքական հարաբերությունների առումով որևէ քայլ չի ձեռնարկում:
Փորձագետի խոսքով՝ Էրդողանի ապրիլքսանչորսյան հրավերը Հայաստանը վիրավորական համարեց, իսկ Թուրքիայում նախընտրական շրջան է, և Հայաստանի հանդեպ ավելի մեղմ քայլեր չեն ակնկալվում
«Մյուս կողմից էլ Ադրբեջանի կոշտ կեցվածքը կա, որը Հայաստանի հետ հարաբերություններ հաստատելուն խոչընդոտող գործոն է: Առաջիկա տասը տարիներին եթե արմատական փոփոխություններ չլինեն, Թուրքիայի և Հայաստանի հարաբերություններում առաջընթաց չի գրանցվելու»,- կանխատեսում է նա:
Երկու կողմերն էլ պարտվել են այս խաղում
Գալաթասարայի համալսարանի պրոֆեսոր Բերիլ Դեդեօղլուն նշում է, որ երկու կողմերն էլ հարաբերությունների զարգացման առումով առաջարկներ են ներկայացրել: «Հայաստանն իր տեսակետը միջազգային քաղաքականության մեջ դինամիկ պահել է ցանկանում, իսկ Թուրքիան իրեն պահում է այնպես, ասես ոչինչ չի եղել»,-ասել է նա:
Փորձագետը նշում է, որ Հայաստանի հանդեպ Թուրքիայի կոնկրետ քայլեր չանելը պայմանավորված է Ադրբեջանի հետ ունեցած հարաբերություններով:
«Մյուս կողմից, առանց Ռուսաստանի մասնակցության որևէ մերձեցումից խոսելը սխալ է: Կողմերն անգամ որպես ժեստ փոքր քայլեր չեն անում, օրինակ՝ փոխադարձ ցավերը կիսելու կամ առևտրային ուղիները բացելուն ուղղված քայլեր: Սակայն երկու կողմերն էլ կրում են դրա քաղաքական հետևանքները: Սա երկու կողմերի համար էլ պարտված խաղ է»,- ասում է նա:
Դեդեօղլուի խոսքով՝ այդ պահին Թուրքիայի արտաքին քաղաքականությունը Հայկական հարցի վերաբերյալ շարունակելու է ճնշում գործադրել, իսկ Հայաստանը շարունակելու է մնալ Ռուսաստանի ազդեցության տակ:
Որոշիչն Ադրբեջանի հետ առևտրային հարաբերություններն են
Ստամբուլի մշակույթների համալսարանի պրոֆեսոր Մենսուր Աքգյունը նշում է, որ Թուրքիա-Հայաստան մերձեցումն արտաքին ուժերի կողմից անուշադրության է մատնված:
ԱՄՆ-ն, Եվրամիությունը և Ռուսաստանը որևէ քայլ չեն անում: «Այս պահին բոլոր ուժերը տարբեր օրակարգեր ունեն: Հայ-թուրքական հարաբերությունների հարցը ոչ մի երկրի օրակարգում չկա»,-ասում է նա:
Աքգյունն ընդգծում է, որ կողմերի մերձեցումը միայն Ադրբեջանին է հետաքրքրում: «Ադրբեջանի զգացմունքայնությունից ավելի ֆինանսական և առևտրային հարաբերություններն են հետաքրքրում, որոնք ամեն անցնող օր ավելի են զարգանում: Իսկ Հայաստանի հետ հարաբերություններն առևտրի առումով Թուրքիայի համար նշանակալից չեն լինելու»,- ասում է նա:
http://www.tert.am/am/news/2015/02/19/dw-arm-turkey/1594905
Leave a Reply