Դինքի մարդասպանը վերադառնում է. թուրք հոդվածագրի անդրադարձը Դինքի սպանությանը, 301-րդ հոդվածին ու Ցեղասպանությանը

Թուրքական Radikal պարբերականի հոդվածագիր Էմրահ Ալթընդիշն անդրադարձել է «Ակօս» շաբաթաթերթի խմբագրապետ Հրանտ Դինքի սպանության պատճառ դարձած ՔՕ 301-րդ հոդվածին (թուրքականությանը, թուրք ժողովրդին վիրավորելու համար) և այն հանգամանքին, որ հոդվածը դարձյալ Թուրքիայի օրակարգում է հայտնվել: Տխրահռչակ այս հոդվածով այժմ էլ դատապարտում են հայտնի իրավապաշտպան Էրեն Քեսքինին: Հոդվածը ներկայացնում ենք կրճատումներով.
«Հրանտ Դինքի վերջին հոդվածը հիշո՞ւմ եք, որում իրեն աղավնու էր նմանեցրել: Որքան խոր ցավով էր խոսում 301-րդ հոդվածից ու նշում, որ այն մարդասպան է դառնալու…
«Ճիշտ աղավնու եմ նման… Նրա նման աջ ու ձախ եմ նայում: Գլուխս նրա չափ շարժուն է… Ահա ձեզ վճարը… Ի՞նչ էր ասում արտգործնախարար Աբդուլլահ Գյուլը, ի՞նչ էր ասում արդարադատության նախարար Ջեմիլ Չիչեքը. ասում էին՝ «301-րդ հոդվածը պետք չէ չափազանցնել: Դատապարտված մարդ կա՞ այդ հոդվածով»: Կարծես պատասխան տալը միայն բանտարկությամբ է լինում.. ահա ձեզ պատասխանը…Մարդուն աղավնու պես վախկոտության մեջ բանտարկելն ինչպիսի՞ վճար է, գիտե՞ք, նախարարնե՛ր: Դուք երբևէ աղավնուն նայե՞լ եք»:
Ցեղասպանությունից հետո իրեն պաշտպանելու համար լռած հայկական համայնքի թերթ «Ակօս»-ով Թուրքիայում սկսեց խոսվել բոլոր ճնշվածների հավասարության մասին, ու արդարության պահանջը համարձակորեն բարձրաձայնվեց: Ցեղասպանության գոյության մասին անգամ թուրք ազգայնականներին հուզող անկեղծությամբ պատմող Հրանտ Դինքին թուրքական քրեական օրենսգրքի 301-րդ հոդվածով թիրախ դարձնելը, մեկուսացնելը պետության առումով չափազանց կարևոր քայլ էր: Նույն ժամանակահատվածում Ահմեթ Շըքը, Մուրադ Բելգեն, Էլիֆ Շաֆաքը, Օրհան Փամուքը և Հասալ Ջեմալն էլ դատարանի առաջ էին այդ հոդվածով: Անգամ նախակրթարանն ավարտած աշակերտները, Հրանտ Դինքին կարդալով, կհասկանային, որ նրա խոսքերը թուրքերի ինքնությունը նվաստացնելու հետ որևէ կապ չունեին, սակայն նա դատապարտվեց: 2007թ. հունվարի 19-ին Օգյուն Սամասթ անունով խղճուկին միայն ձգանը քաշելն էր մնացել…
Այդ օրից ի վեր սպանության գործը չի լուծվել. մի քայլ անգամ չի արվել: Հրանտ Դինքի փաստաբան Ֆեթհիյե Չեթինի «Ամաչում եմ» գիրքը պատմում է, թե դատավարության ընթացքում մեղավորներին ինչպես են պաշտպանել:
Փաստաբան Էրեն Քեսքինը Թուրքիայում մարդու իրավունքներ ասելիս հիշվող առաջին անուններից մեկն է: Դեռևս 90-ականներին, երբ քրդական հարցի, Հայոց ցեղասպանության, կանանց ու սեռական փոքրամասնությունների իրավունքների մասին խոսելն անգամ վտանգավոր էր, նա թիրախում էր հայտնվել:
Քեսքինը 2004 թ. անվտանգության ուժերի կողմից 13 կրակոցով սպանված Ուղուր Քայմազի մասին 2005 թվականին ասել էր. «Պետությունը 12 տարեկան երեխայի սպանելու չափ վայրի է: Թուրքիան պետք է պատասխան տա: Թուրքիայի պատմությունը կեղտոտ է»: Դա ասելու պատճառով այժմ նա 301-րդ հոդվածով 10 ամսվա բանտարկության է դատապարտվել:
Խոսքի ազատության դեմ ամենամեծ արգելքներից մեկով՝ 301-րդ հոդվածով Էրեն Քեսքինի նման մարդու իրավունքների ակտիվիստին թիրախ դարձնելը, այն էլ 10 տարի առաջ ասածի համար, կարևոր ցուցիչ է…»:
http://www.tert.am/am/news/2015/02/13/dink-301/1589038