Ներեցե՛ք, բայց Ասլանյան ընտանիքի հայրենիքը Վանն է. թուրք հոդվածագիրը՝ Վանից գաղթած հայ ընտանիքի մասին

Այն ամենը, ինչ տեղի է ունենում, անհայտ, կամ էլ քիչ պատմված մի նախապատմություն ունի: Այդ պատմությունների պատճառը երբեմն ցավը, տխրությունը, բաժանումն ու տրավմաներն են: Գուցեև այդ պատճառով է, որ շատերը չեն ցանկանում պատմել, գրում է թուրքական Posta պարբերականը:
Պարբերականի թուրք հոդվածագիրն անդրադարձել է Վանից գաղթած, բայց պապերի ծննդավայրը երբեք չմոռացած, մոսկվայաբնակ Ասլանյանների ընտանիքի պատմությանը:
Հոդվածը ներկայացնում ենք մասնակի կրճատումներով.
«Առաջին հոդվածս ցանկանում եմ նվիրել Մոսկվայում ծնված, ընտանիքի հետ այնտեղ ապրած, ժամանակի ընթացքում Ռուսաստանի հայկական սփյուռքի մի մասնիկը դարձած Դիանայի պատմությանը, ում ընտանիքը 1915-ին գաղթել է Վանից:
Այս հոդվածը պատմում է, թե ինչեր են նրանք ստիպված եղել թողնել և ինչեր են կարոտել իրականում:
Խաչիկ և Սիրվարդ Ասլանյանները Դիանայի՝ 1910-ականներին Վանում բնակված տատիկն ու պապիկն են:
Այգեստանում, ուր բնակվել են նրանք, հիմնականում հայեր, բայց մուսուլմաններ էլ են եղել: 1915-ին, այլ հայերի նման, Ասլանյան ընտանիքն էլ ստիպված է եղել թողնել Վանը:
Մինչև 1923-ը եղել են Բաղդադում, ավելի ուշ` հաստատվել Էջմիածնում, որտեղ եկեղեցին որբանոց էր բացել, մյուս կողմից էլ սնունդ էր բաժանում սովամահ եղող հայերին:
Դիանան նրանց չի ճանաչել: Երբ ծնվել է, նրանք վաղուց մահացած են եղել: Սակայն ծնված օրվանից լսել է նրանց պատմությունը, մեծացել է՝ նրանց պայքարի պատմության ամեն մանրուքը լսելով: «Ես նրանց որպես վանեցիներ եմ ճանաչել: Այդպես են ներկայացրել: Ընտանիքիս անդամները դեռ հպարտանում են, որ վանեցի են»,-պատմում է Դիանան:
Ոչ նրա ընտանիքն է հոգնել այդ պատմությունը պատմելուց, ոչ էլ Դիանան ու եղբայրը՝ այն լսելուց…
Նա ասում է, որ նույն կերպ էլ գալիք սերնդին է փոխանցելու. պատմելու է, թե ինչեր են տեղի ունեցել, համոզված է՝ այդ մասին պետք է խոսվի, որ 1915 թվականներն էլ երբեք չկրկնվեն։
1915-ի ողբերգությունից (Հայոց ցեղասպանությունից-Ակունքի խմբ.) պապիկը հետը միայն մի բան է կարողացել բերել. փայտե կոթով մի բիզ: Կոշիկ կարելու համար այդ գործիքն աքսորի ողջ ընթացքում հետն է տարել: Ոչ միայն իր, այլ իր ընտանիքի նման աքսորվածների համար կոշիկներ է կարել:
Նրա պապիկը նաև Վանի երկու քարտեզ է պատրաստել. նպատակը հուշերը վառ պահելն ու 1915-ի մասին չմոռանալն է եղել:
Մի օր վերադառնալու, այդ հողերում դարձյալ ապրելու համար մինչև կյանքի վերջ պահել է դրանք: Այսինքն՝ մինչև կյանքի վերջ երազել է Վան վերադառնալու մասին, իր բնակության վայրերի, իր հայրենիքի մասին։
Դիանան 2014-ին կարողացել է այցելել Վան, և ընտանիքից ժառանգած հիշողությունն ամեն ինչ վերակենդանացնելուն օգնել է: Սակայն, ցավոք, Վանում հայերից մնացած միակ հետքն Աղթամար կղզին է…
Դիանան մտածում է, որ եթե պապն ու տատն իր հետ լինեին, դա կմեծացներ նրանց ցավը, քանի որ հայկական մշակույթից հեռու, նրանց համար օտար, ավելի սառը Վան կա արդեն:
Ցավերը տեսնելուց առաջ նրանց ճանաչած Վանի փոխարեն այլ վայր է հիմա։ Նախնիների պատմություններում Դիանայի համար Անատոլիան (Արևմտյան Հայաստանը-Ակունքի խմբ.) այլ էր:
1915-ի տրավման մարդկանց հեռացրեց իրենց տներից, ակնկալիքների ու իրականության միջև դատարկության պատճառ դարձավ:
Սակայն մեկ այլ իրականություն էլ կա… ոչ հուշերը սպառվեցին, ոչ էլ մենք՝ այդ պատմությունները պատմելու համար…
Մարդկանց խղճի, զգացմունքների միասնականությունը պահելու ձգտումից նոր հույսեր են ծնվելու…»։
http://www.tert.am/am/news/2015/02/12/van/1587730