«Ապրիլի 24» ամսաթիվը որևէ աղերս չունի Չանաքքալեի ճակատամարտի հետ, սա Թուրքիայի հակաքայլն է՝ ուղղված Ցեղասպանության 100-ամյակին

Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի կողմից ապրիլի 24-ը Չանաքքալեի (Դարդանելի) պատերազմում Թուրքիայի տարած հաղթանակի 100-ամյակի օր հռչակելը հակաքայլ է Հայոց ցեղասպանության 100-ամյակի միջոցառումներին: Tert.am-ի հետ զրույցում ասաց թուրքագետ Լևոն Հովսեփյանը՝ միաժամանակ ընդգծելով, որ այս ամսաթիվը որևէ աղերս չունի Դարդանելի պատմական իրադարձությունների հետ:
«Դեռ վաղուց ակնհայտ էր, որ Թուրքիան Դարդանելի ճակատամարտի 100-ամյակի ուղղությամբ քայլեր է ձեռնարկում: Ճակատամարտում տարած հաղթանակի 100-ամյակը հենց ապրիլի 24-ին նշելը հստակ է, որ քաղաքական քայլ է, և առաջին հերթին ուղղված է Հայոց ցեղասպանության տարելիցի միջոցառումների իմաստը նվազեցնելուն, դրանք ստվերելուն: Ընդհանրապես Թուրքիայում ավանդաբար Չանաքքալեի հաղթանակի և նահատակների օրը նշել են մարտի 18-ին, այսինքն՝ այն օրը, երբ սկսվեցին ռազմական գործողությունները: Նաև նշվել է ապրիլի 25-ը, որը համարվում է պատերազմի երկրորդ փուլի վերսկսման օր, բայց ոչ երբեք ապրիլի 24-ը»,- բացատրեց թուրքագետը:
Հիշեցնենք, որ օրեր առաջ Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը աշխարհի բոլոր նախագահներին ապրիլի 24-ին հրավիրել է Թուրքիա՝ նշելու Չանաքքալեի պատերազմում Թուրքիայի տարած հաղթանակի 100-ամյակը:
Լևոն Հովսեփյանը պատահական չհամարեց նաև Թուրքիայում խաղաղության գագաթնաժողովի կազմակերպումը, ինչի առիթով 102 երկրների ղեկավարների մասնակցության հրավերներ է ուղարկվել:
«Թուրքիան կփորձի նման միջոցառման շրջանակում միջազգային հանրությանը նոր «մեսիջներ» ուղարկել, խաղաղության, մարդկային արժեքների պահպանման կոչեր անել: Թուրքիայի նպատակն է միջազգային մեծ հնչեղություն ապահովել՝ տարբեր բարձրաստիճան հյուրերի մասնակցությամբ: Մեծ միջազգային աղմուկ բարձրացնել՝ ուշադրությունը կենտրոնացնելով Թուրքիայում Չանաքքալեի ռազմագործողության 100-ամյակի վրա»,- ասաց նա:
Հարցին, թե ինչպես է գնահատում ՀՀ նախագահին այս առիթով ուղարկված հրավերը, պատասխանեց. «Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին մասնակցելու ՀՀ նախագահի կողմից Թուրքիայի նախագահին ուղարկված հրավերի պատասխան քայլն էր: Այս կերպ Էրդողանը փակեց հրավերի հարցը»:
Նշենք, որ ՀՀ Նախագահ Սերժ Սարգսյանը պատասխանել է Էրդողանի հրավերին՝ ասելով. «Դեռևս մի քանի ամիս առաջ հրավիրել եմ Ձեզ Երևան՝ 2015 թվականի ապրիլի 24-ին միասին հարգելու Հայոց ցեղասպանության անմեղ նահատակների հիշատակը: Մեզ մոտ ընդունված չէ հյուրընկալվել հրավիրվողին՝ առանց սեփական հրավերի պատասխանը ստանալու»:
Թուրքագետ Ռուբեն Մելքոնյանն էլ հիշեցրեց, որ այս ճակատամարտը տևել է ընդամենը մի քանի ամիս, իսկ ապրիլի 24-ը որևէ կերպ չի նշանավորվել այդ ամիսների ընթացքում:
«Արդեն հայտնի է, որ թուրքական կողմը 2015-ին մի շարք ծուղակներ է պատրաստելու Հայոց ցեղասպանության 100-ամյակի հետ կապված: Դրանցից առաջինին մենք արդեն ականատես եղանք»,- ասաց նա
Ռուբեն Մելքոնյանն այն համոզմունքը հայտնեց, որ թուրքական իշխանությունների մոտ այս գաղափարը միանգամից չի հղացել. տևական ժամանակ է, որ թուրքական իշխանություններն այդ ճակատամարտի շուրջ հրավիրում են միջազգային հանրության ուշադրությունը, անցկացնում են գիտաժողովներ, հուշամեդալներ են թողարկում:
Անդրադառնալով հարցին, թե ինչու է 102 երկրների ղեկավարների հետ Թուրքիայի նախագահը հրավեր ուղարկել նաև ՀՀ նախագահին, պատասխանեց. «Նրանք հետաքրքիր մի հղում են անում, նշելով թե այդ ժամանակ՝ 1915 թվականին, թուրքական բանակի շարքերում կռվել են նաև հայեր»:
«Նամակում էլ շեշտադրումն այդպես է արված, թե 100 տարի առաջ մենք միասին ենք կռվել և եկեք միասին էլ նշենք այդ 100-ամյակը: Փաստորեն, սրանով թուրքական իշխանությունները շատ կարևոր մի քայլ են անում` միջազգային հանրության և գերտերությունների ղեկավարների ուշադրությունն իրականում շեղելով ապրիլի 24-ի հիմնական խորհրդից՝ Հայոց ցեղասպանության 100-ամյակից»,- ասաց նա։
Ռուբեն Մելքոնյանը նկատեց, որ 100-ից ավել երկրների ղեկավարները փաստորեն հրավեր են ստանալու երկու երկրների նախագահներից և կանգնելու են ընտրության առաջ:
http://www.tert.am/am/news/2015/01/17/cexaspanutyun24/1561821