«Վեպի նման կյանք», որ դաժան իրականություն է Թուրքիայում

Թուրքական լրատվամիջոցները «Վեպի նման կյանք» վերնագրի ներքո հրապարակել են մի լուր, որը, սակայն, ցավալի և դաժան իրականություն է Թուրքիայի հայերի կյանքում: Վերջերս վախճանված Թուրքիայի հայ քաղաքացի Ֆերման Գեզի ընտանիքը բաժանվել է երկու ճամբարի, քանի որ նրա 11 զավակներից 4-ը քրիստոնյա են, 7-ը` մահմեդական, ու նրա երեխաների միջև վեճ է ծագել թաղումը քրիստոնեակա՞ն, թե՞ մուսուլմանական ավանդույթներով կազմակերպելու հարցում:
Այդ մասին հաղորդում է Akunq.net-ը` հիմնվելով թուրքական լրատվամիջոցներում հրապարակված տեղեկությունների վրա: Աղբյուրի համաձայն` Թուրքիայի հայազգի քաղաքացի Ֆերման Գեզը, որ վերջերս է վախճանվել 84 տարեկան հասակում, 60 տարի առաջ մահմեդական էր դարձել: Ֆերզիյե Գեզը, երբ ամուսնացել էր, մուսուլման էր եղել, սակայն հետագայում վերադարձել էր քրիստոնեության: Զույգն ունեցել է 11 զավակներ, որոնցից 7-ը մահմեդական է մնացել, 4-ը ընտրել է քրիստոնեություն:
Մի քանի օր առաջ մահացած Գեզի քրիստոնյա երեխաները հոր վախճանից հետո որոշել են նրան թաղել քրիստոնեական ավանդույթներով, սակայն մուսուլման զավակները դեմ են դուրս եկել այդ գաղափարին: Նրա մահմեդական զավակները պնդում են, թե իրենց հայրը, ով բնակվել է Բաթմանի Սասուն գավառին ենթակա Օրենգիլ գյուղում, մինչև մահ ապրել է որպես մուսուլման` նամազ է արել, Ռամադանի ծոմը պահել և այլն: Անգամ դիմել է Թուրքիայի կրոնական գործերի վարչություն` Մեքքա ուխտագնացություն կատարելու նպատակով:
Հարցին միջամտել է Պոլսո հայոց պատրիարքի փոխանորդ Արամ Աթեշյանը, որը հարցում է կատարել Թուրքիայի կրոնական վարչություն: Կրոնական վարչությունն առաջարկել է խնդիրը լուծել` հանգուցյալի տիկնոջ ցանկության համաձայն:
Գեզը թաղվել է Սուրբ Մարիամ Աստվածածին եկեղեցում: Ըստ թուրքական մամուլում տպագրված հրապարակման` ոստիկաններն անվտանգությունը պահպանելու նկատառմամբ մասնակցել են թաղման արարողությանը, որպեսզի «հանկարծ որևէ դեպք չպատահի, իսկ հանգուցյալի մուսուլման զավակները ցավով են դիտել թաղման արարողությունը»:
Թուրքական մամուլին մեկնաբանություններ տված արքեպիսկոպոս Արամ Աթեշյանը նշել է, թե առաջին անգամ են նման դեպքի հանդիպել: Աթեշյանն ասել է. «Ֆերման Գեզը մուսուլման է դարձել 60 տարի առաջ` շրջապատի ճնշումների հետևանքով: Տարիներ անց նրա զավակների մի մասը և կինը վերադարձել են քրիստոնեության և սկսել աշխատել մեր եկեղեցում ու հայկական դպրոցներում: Թեև հանգուցյալի ինքնության վկայականում նշված է մուսուլման, սակայն քանի որ նրա ծագումը հայկական է, մենք ընդունեցինք նրա տիկնոջ և զավակների խնդրանքը»:
Հանգուցյալի երեխաներից Նուրի Գեզն էլ հայտնել է. «Մայրս և 4 եղբայրներս քրիստոնյա են դարձել, բայց 20 տարի է, ինչ կապը խզել էին մեր հոր հետ: Այնինչ հայրս մահմեդականի կյանք է վարել Բաթմանում. նամազ արել, ծոմ պահել: Նույնիսկ 2 տարի առաջ դիմել է` Մեքքա ուխտագնացության գնալու համար: Առանց մեր համաձայնության, մեր հոր դիակը տարան եկեղեցի: Մենք դիմեցինք, որ նրա թաղումը մզկիթում կազմակերպվի: Սակայն բոլորը մեզ ասացին, որ մենք մեր մեջ համաձայնության գանք: Չկարողացանք որոշում կայացնել»:

Թեև Արամ Սրբազանը նշել էր, թե առաջին անգամ է հայոց պատրիարքարանը նման խնդրի առաջ կանգնել, սակայն կարծում ենք` նման ցավալի դեպքերը հաճախ կարող են պատահել Թուրքիայում հարկադրաբար իսլամացած հայության կյանքում:
Մելինե Անումյան/Akunq.net