Հայոց Ցեղասպանութեան 100-րդ տարելիցը վերածել ենք համահայկական մրցոյթ- փառատօնի

Իսիկ Իւնանէսեան
Հայաստանը եւ հայկական սփիւռքը մինչեւ 1965 թ. (Հայոց Ցեղասպանութեան 50-րդ տարելիցը) ճիշտ ուղու վրայ է եղել. Համաշխարհային պատերազմից յետոյ խնդիրը շատ յստակ էր դրւած, որ մենք հայրենիքի վերադարձի պահանջ ունենք, բայց այդ թւականից մենք ընկանք Թուրքիայի լարած թակարդի մէջ եւ ներքաշւեցինք անիմաստ ճանաչման գործընթացի մէջ, ու հիմա ողջ հայութիւնը միաւորւել է Ցեղասպանութեան լինել-չլինելու վերաբերեալ բանավէճի մէջ, եւ մոռացել ենք մեր հիմնական խնդիրը պահանջատիրութեան եւ հատուցման մասին:
Եւ ահա ինչն է մեզ ներքաշում այս խաղի մէջ միայն կարելի է ասել չունենալ ամուր եւ ծրագրւած պետութիւն, չունենալ համազգային ծրագիր, եւ ամենավատը չունենալ բարեկիրթ քաղաքականացւած նոր սերունդ եւ ի դիմաց ունենալ մի ամբողջ անտարբեր ազգ թէ’ հայրենիքում, եւ թէ’ սփիւռքում. այս հիմքերի վրայ է, որ մենք 100-րդ տարելիցը դիտում ենք իբրեւ մի իրադարձութիւն եւ մոռանում, որ պէտք է դիտենք մի պրոցեսի մաս եւ սկիզբ հայոց պահանջատիրութեան եւ հատուցման խնդրի լուծման:
Եւ այս ճանապարին մենք ի՞նչ պիտի անենք: Այդ թերացումներն են, որ թէ մեր պետութիւնը եւ թէ մեր սփիւռքի կազմակերպութիւնները եւ տարբեր կուսակցութիւնները մինչ այսօր անտեսում են եւ 100-րդ տարելիցը վերածելով համահայկական եւ աւելի ցաւալի ներհամայանքաին մրցոյթ-փառատօնի` փորձում են անիմաստ ծրագրերով կրկին անգամ աշխարհին փաստեն, թէ Ցեղասպանութիւն եղել է, թէ ոչ:
Ես համոզւած եմ` ժամանակն է լինել պահանջատէր Ցեղասպանութեան հարցում, որովհետեւ մեզ համար յաջորդ տարի լինելու է մարտահրաւէրների տարի թէ Թուրքիայի եւ թէ Ադրբեջանի կողմից նրանք փորձելու են Ղարաբաղի հարցով մեր ուշադրութիւնը շեղել Ցեղասպանութեան 100-րդ տարելիցի աշխատանքներից: Միւս կողմից այսօր մենք կանգնած ենք Թուրքիայում ապրող հայութեան բազմաթիվ ոտնահարված խնդիրների եւ շարունակւող Ցեղասպանութեան առջեւ:
Հայոց ցեղասպանութեան ճանաչումն ու դատապարտումը առանց փոխհատուցման անընդունելի եւ անիմաստ կլինեն, եթէ չունենանք ազգային ծրագիր եւ միայն ճանաչման գործով զբաղւենք: Եթէ այսպես հարցին վերաբերւենք, 2015 թ. հետոյ ամբողջ ազգով հիասթափութիւն կապրենք դրա համար:
Հայաստանի պետութիւնը անմիջապէս պիտի կողմ դնի զուրիխեան հայ-թուրքական արձանագրութինները եւ յետոյ յստակօրէն աշխարհին ներկայացնի իր պահանջների փաթեթը` օգտւելով գոյութիւն ունեցող միջազգային պայմանագրերից:
Միւս կողմից էլ մեր ազգային կառոյցները եւ հայկական սփիւռքն պիտի վերջ դնեն տարբեր երկրներում ճանանչման գործընթացը եւ դիւանագիտական սեղանի շուրջ խոսեն պետութեան ներկայանալիք պահանջատիրութեան փաթեթի մասին:
Պահանջատիրութեան եւ հատուցման հարցը այն կարեւոր հանգամանքն է, որ կպատասխանի այն մարդկանց, ովքեր մտածում են` 100-րդ տարելիցից յետոյ մենք անելիք չունենք, եւ մեզ յոյս կը պարգեւի: Մեր ազգը եւ նոր սերունդը 100-րդ տարելիցից յետոյ անկում եւ հիասթափութիւն չի ապրի եւ կը շարունակի փայքարը:
Akunq.net