Թուրքիայում հայկական հուշաձանների շատ սեփականատերեր դրանց պահպանման հարցում ակնկալում են Հայաստանի օժանդակությունը. հուշարձանագետ

«Հիմնականում 19-րդ դարի վերջի և 20-րդ դարի սկզբին կառուցված եկեղեցիները դեռ պահպանվել են, իսկ ավելի շուտ կառուցած եկեղեցիները՝ ոչնչացվել»,- Tert.am-ի հետ զրույցում ասաց նա և նշեց, որ Մուշի հայկական եկեղեցին, ինչպես նաև Դիարբեքիրի Սուրբ Կիրակոս եկեղեցին ցանկության դեպքում կարող են վերականգնել, իսկ նվազագույնը`գոնե ամրակայել:
Հիշեցնենք, որ Մուշի հայկական թաղամասում շինարարական աշխատանքները շարունակվելու պատճառով քանդվելու վտանգի տակ է հայտնվել նաև Մուշի Ամրոց (Քալե) թաղամասի հայկական եկեղեցին։

«Թուրքիայի տարածքում հայկական շատ եկեղեցիներ տարբեր բնակավայրերում սեփականաշնորհված են, և ամեն մի սեփականատեր դրանց հետ իր քմահաճույքով է վերաբերվում. ցանկանում է՝ հարդանոց է օգտագործում, ցանկանում է` գոմ, իսկ եթե հարկավոր չէ` ընդհանրապես քանդում է: Այսինքն` ինչպես ցանկանում են, այնպես էլ վարվում են, որովհետև պաշտամունքային կառույցները միտումնավոր սեփականշնորհված են»,-ասաց Սամվել Կարապետյանը և նշեց, որ եկեղեցիները պահպանելու հարցում, եթե մենք իսկապես պատկանելություն ենք զգում և անկեղծ մտահոգ ենք, պետք է փորձել բոլոր ճանապարհները:
Չնայած դրան` Սամվել Կարապետյանը հայտնեց, որ ամենատարբեր տեղերում կան նաև սեփականատերեր, որոնք ցանկանում են պահել եկեղեցիները, սակայն ժամանակի ընթացքում շենքերը քայքայվել են, ծածկերը` վնասվել: «Շատերն ասել են, որ մենք մեր ուժերով այսքան տարի ծածկ ենք անում, արդյոք կարո՞ղ է Հայաստանն օժանդակել, որ ավելի հիմնավոր աշխատանքներ արվեն, մեզ այդ հարցով շատ են դիմել: Ես կարող եմ ամբողջ ցանկ պատրաստել, թե որ եկեղեցիների սեփականատերերն իրենց ուժերի սահմաններում պահել են և այսօր էլ պատրաստակամ են պահել եկեղեցիները, եթե օժանդակություն լինի ու հատկապես ակնկալում են, որ այդ օժանդակությունը Հայաստանից լինի, քանի որ գիտեն, որ հայկական է»,-ասաց նա:
Ինչ վերաբերում է Հայաստանի օժանդակությանը, ապա հուշարձանագետն ասաց, որ Հայաստանի հուշարձանների պահպանության բյուջեն, որը հատկացվում է Մշակույթի նախարարությանը, այնքան քիչ է, որ նույնիսկ Հայաստանի եկեղեցիների համար չի բավարարում. այդ միջոցներով առավել վտանգված հուշարձանների մոնիթորինգ է արվել, և հերթով ամրակայում են:
Հարցին, թե Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին ընդառաջ հնարավո՞ր է՝ Թուրքիան իրեն բնորոշ իմիտացիոն քաղաքականություն վարի և հուշարձանների վերականգնողական աշխատանքներ իրականացնի, Սամվել Կարապետյանը պատասխանեց. «Կարծում եմ, թե տրամաբանական և հնարավոր է, որ մինչև 1915 թվականը կառուցած եկեղեցիները ցանկանան ցուցադրաբար վերականգնել»:
Սամվել Կարապետյանը հայտնեց, որ միայն Տանձուտ գյուղում է նկատել, որ հայկական եկեղեցու վրա ցուցանակ կա, որտեղ երեք լեզվով`թուրքերեն, անգլերեն, վրացերեն, նշված է` միակ հայկական եկեղեցին ողջ տարածաշրջանում, այսինքն մնացածը կամ վերացրել են, կամ բաժան-բաժան են արել:
«Նույնիսկ տասնիններորդ դարի վերջին կառուցած մի եկեղեցի կա` հայերեն որմնանկարներով, որտեղ նշված է, որ դա բյուզանդական եկեղեցի է»,-ասաց նա:

http://www.tert.am/am/news/2014/08/30/arm-preservation/