Վաքըֆլը գյուղը մեզ համար առանձնահատուկ մի վայր է

Ամեն ինչ ունի իր պատմությունը, որն էլ ունի իր սկիզբը… ԻսկՎաքըֆլը գյուղի արդիական դարձող պատմության նոր մանրամասները պարզ դարձան 2012 թ. դեկտեմբերին նախագահ Աբդուլլահ Գյուլի կողմից հաստատված թիվ 6360 Մեծ քաղաքների մասին օրենքով, սակայն հստակեցված ցուցատախտակը Թուրքիայի միակ հայկական գյուղի կարգավիճակ ունեցող փոքրիկ բնակավայրի համար բազմաթիվ հարցերի տեղիք տվեց: Չնայած հարցերի պատասխան փնտրողների բազմությանը՝ ցայժմ ստացած պատասխաններն այնքան քիչ են, որ նոր հարցեր են առաջ քաշում:
Ահա այս հարցերի պատասխաններն ստանալու համար խոսեցինք Վաքըֆլը գյուղն իր վարչական բաժանման մեջ ներառող Սամանդաղի հաջողված քաղաքապետ Միդհատ Նեհիրի հետ: Չնայած ունեցած սակավ պատասխաններին՝ Նեհիրն ընդգծեց, որ վճռական է տրամադրված հայկական ինքնությունը պահպանելու ուղղությամբ հնչած տեղական պահանջները մինչև վերջ լսելու և միասին հավանական լուծումները գտնելու համար և անկեղծորեն պատասխանեց մեր հարցերին:
Վաքըֆլը գյուղը Սամանդաղի երկարաժամկետ զարգացման մեջ առանձնահատուկ տեղ ունի՞:
Ցայսօր Վաքըֆլըն մեզ համար առանձնահատուկ վայր էր, այսուհետ ևս շարունակվելու է այդպսին լինել: Թուրքիայում և՛ անվամբ, և՛ բովանդակությամբ ճանաչված միակ հայկական գյուղն է: Այս առումով մեզ համար յուրահատուկ առանձնահատկություն ունի: Այսինքն՝ երբ ասում ենք Սամանդաղ, անգամ Հաթայ ասելիս մարդու միտքը Վաքըֆլըն է գալիս: Այս առումով, բնականաբար, կարևոր է, սակայն զգում եմ, որ այնտեղ ապրող մարդկանց հետ մինչև հիմա իմ հաստատած հարաբերություններն անհանգստություն են պատճառում:
Պետք է ասել, որ Վաքըֆլը գյուղում բնակվողները շարունակաբար հսկողության պայմաններում են ապրում. հետևում են, թե ում հետ են հարաբերություններ հաստատում, գրեթե խնամակալության պայմաններում են ապրում: Միգուցե այս զգացողությունը անցյալի համեմատ նվազել է, բայց գիտեմ, որ տարիներ շարունակ այդպես է եղել: Սակայն, ինչպես ասացի, կարևոր է, որ այդ զգացողությունը նվազել է, ինչն էլ մեզ երջանկացնում է, որովհետև շատ կարևոր է, որ մարդիկ զգան, թե որքան են կապված այդ հողերին, որքան են պատկանում այդ վայրերին, այդտեղի մշակույթը որքան է ազդել իրենց վրա, բնությանը որքան մոտ են: Ես տեսնում եմ, որ այնտեղ ապրող մեր քաղաքացիներն այնքան են ամբողջական դարձել այդ աշխարհագրության հետ, որ եթե երկրի հիմնադիր մտայնության կաղապարներից ազատ խոսելու լինենք, ապա պետք է ասել, որ առաջնային և հիմնական տարր են: Կարծում եմ՝ այսուհետ անհրաժեշտ է այսպես բնորոշել և շարունակել:
Արդյո՞ք խոսքը այնպիսի տեսակետների, նախագծերի և քայլերի մասին է, ինչպիսին է աշխարհի տարբեր ծայրերից Վաքըֆլը գյուղի նկատմամբ ցուցաբերած հետաքրքրությունն օգտագործելու ռազմավարությունը:
Եթե բացահայտ ասեմ, ապա ինքս հարմար չեմ գտնում Վաքըֆլիի ունեցած արժեքը առևտրի առարկա դարձնել: Մինչև այսօր իմ ունեցած քաղաքական և բարոյական ըմբռնումները թույլ չեն տալիս, սակայն սա մի բան է, որ կատարվելու է այնտեղ ապրող մարդկանց համաձայնությամբ, որովհետև ինչ էլ որ լինի, այնտեղի բնակիչների հետ համատեղ է կատարվելու: Այլապես «մենք նման մի տարածք ունենք, ո՞նց առևտրի մեջ մտցնենք» մտայնություն չունենք: Պարզ ասած` ճիշտ չեմ համարում այնպիսի գործողությունը, որն այնտեղի բնակիչներին կանհանգստացնի, գլխացավանքի մեջ կգցի, սակայն իրենց առաջարկությամբ և իրենց համար ցանկալի գաղափարներ եթե լինեն, միասին կիրականացնենք: Այսպես իրենց բնակավայրի ապագան իրենք կորոշեն:
Մեծ քաղաքների մասին օրենքով գյուղից թաղամասի կարգավիճակ ստացած Վաքըֆլը գյուղը լուրջ մտահոգություններ ունի: Որքանո՞վ եք տեղյակ և հետևում այս մտահոգություններին:
Բանականաբար տեղյակ եմ այդ մտահոգությունների մասին: Հիմա էլ, ինչպես և ասացի, մտահոգություն կա, որ «դե, եթե այս վայրն այդպիսի պիտակ է ստացել, այդքան կարևորություն է ձեռք բերել, աշխարհի տարբեր վայրերից էլ հետաքրքրություն կա, այդ դեպքում առևտրի առարկա կարող ենք դարձնել»: Անգամ գիտեմ, որ անհանգստանում են, թե արդյոք «այնտեղի կառուցապատումը մարդկանց անհանգստություն կպատճառի՞, նրանց կյանքի վրաբացասական ազդեցություն կթողնի՞», սակայն բազմաթիվ ժողովների ժամանակ կրկնել եմ, որ այդ շրջանը նախագծելիս անգամ միգուցե լինեն վայրեր, որտեղ այդ նույն զգայնությունը ցուցաբերելու կարիք չլինի, ուստի անհրաժեշտ է ընդհանուր քաղաքաշինության սկզբունքներից ելնելով գործել… Սակայն ամեն անգամ ասել եմ, որ պետք է որդեգրենք այնպիսի դիրքորոշում, որը բխի այդ շրջանի դյուրազգացությունից: Այսօր մեր այս դիրքորոշումն ու վարվելակերպը որևէ փոփոխության չի ենթարկվել: Ըստ էության այն, ինչ պետք է կատարել, սա է:
Մենք երբեք չենք որդեգրի մի մոտեցում, որը հակառակ կլինի այնտեղի կառուցապատման ծրագրին, կդարձնի առևտրի առարկա, կավելացնի այնտեղի շենքերի հարկերը, կփոխի բնականոն կյանքը և տակնուվրա կանի այնտեղի մշակույթը: Այս առումով Վաքըֆլը գյուղում կատարվելիք յուրաքանչյուր քայլի դեպքում պետք է որոշիչ լինի հենց գյուղը, այնտեղ ապրողմ արդիկ:
Մյուս քննարկվող հարցն էլ վերաբերում է կառուցապատման ծրագրի վերաբերյալ եղած անհանգստություններին… Ըստ Ձեզ` տեղի՞ն են այն անհանգստությունները, թե Վաքըֆլըն բետոնի է վերածվելու:
Երբեք… Երբեք նման բան թույլ չենք տալու: Ինչպես ասացի, սա լոկ մեր խորհուրդների կողմից գործադրվող գործ չի լինելու, անպայման հաշվի ենք նստելու այնտեղի կամքի, կենսակերպ իհետ:
Ինչպես գիտեք, անհանգստություններ կան նաև անվան վերաբերյալ, հատկապես առ այն, որ Վաքըֆլը գյուղն այսուհետ Վաքըֆլը թաղամաս է կոչվելու… Դուք այս հարցի վերաբերյալ որևէ նախաձեռնությամբ հանդես եկե՞լ եք կամ ապագայում հանդես գալու եք:
Ճիշտն ասած` այս պահին մեզանից կախված ոչին չկա, լինելու դեպքում մեզ համար շատ կարևոր են նրանց առաջարկները: Եթե այդ առաջարկները գրավոր ներկայացնեն և մեզանից դիրքորոշում պահանջեն, ապա մենք վճռական ենք: Այսինքն՝ եթե ցանկանում են հիշատակել ոչ թե Վաքըֆլը թաղամաս, այլ Վաքըֆլը գյուղ թաղամաս, ապա պատրաստ ենք մեր ձեռքից եկածը կատարել: Անգամ այս հարցի վերաբերյալ գրագրությունն էլ հանձն կառնենք, կստանանք մեր խորհրդարանի որոշումը: Սակայն մինչև հիմա մենք որևէ պահանջ չենք ստացել:
Եթե դեմ չեք, մի քիչ էլ ներքին քաղաքականությունից խոսենք… Գոյություն ունի շրջանային խորհրդարան, որի անդամ եք նաև Դուք, և որը բացեց իր խաղաքարտերը: Ըստ Ձեզ` գործընթացը ո՞ր փուլում է:
Դուք էլ գիտեք, որ անցած ժամանակահատվածում ընտրված շրջանի քաղաքապետը այսօրվա իշխող կուսակցության անդամ քաղաքապետ է եղել: Այդ անդամակցության պատճառով ստեղծված անհանգստության արդյունքում հուզումներ էին առաջացել, սակայն ոչ ոք այս հողի վրա ոչ մի կեցվածք չպետք է ցուցաբերի, անգամ եթե անցյալում տարբեր քաղաքական կուսակցության անդամ է եղել, իսկ այսօր ընտրվում է Ժողովրդահանրապետական կուսակցությունից, սա չպետք է այսօրվա խաղաքարտերը ի ցույց դնելու կամ էլ լարվածության հիմք դարձնել և դրա հիման վրա էլ քաղաքականություն մշակել:
Ըստ իս՝ սա Հաթայի և Սամանդաղի տեսանկյունից լուրջ ռիսկ է: Քանի որ երբ նայում եք ցուցատախտակին, ապա այն, ինչ տեսնում եք` մի կողմում քաղաքապետն ու փոքրամասնություն մնացած քաղաքապետարանի խորհրդի անդամներն են, մյուս կողմում էլ խորհրդարանն է, որը մեծամասնություն է կազմում և հեշտությամբ կարող է որոշում կայացնելու ձայներն ապահովել…
Ըստ էության` իրավիճակին հետևյալ տեսանկյունից եմ նայում. յուրաքանչյուր գավառից ընտրված ներկայացուցիչները եթե այս շրջանում որոշակի ընտրության փուլ են անցել կամ եթե այդ ճանապարհով չեն ընտրվել, այլ ժողովրդի կողմից ընդունելության արժանացած անձին են, ապա պետք է նաև քաղաքական փոխզիջման մշակույթին էլ տիրապետեն: Անհրաժեշտ է, որ հասկանան, թե այդ լարվածությունը որքան մեծ վնաս կհասցնի թե՛ բոլոր բնակավայրին և թե՛հենց քաղաքականությանը:
Այդ իսկ պատճառով էլ, ինչ գնով է ուզում է լինի, ստիպելու, պնդելու ենք փոխզիջման գնալ, սակայն եթե լուրջ ընդդիմություն ստեղծվի, այս փոխզիջման պահանջը շարունակաբար մերժեն, ձգձգեն, ապա մեր քաղաքական մշակույթը լոկ խորհրդարանում խոսելով չի սահմանափակվելու, այլընտրանք կարող է հանդիսանալ ինչպես փողոցը, այնպես էլ այնտեղի ամբիոնները գործառույթներից զրկելը…
Սակայն այն, ինչ նշեցի, այսօր մեր օրակարգում չէ: Ես հավատում եմ…Այո՛, այնտեղ ընկերներ ունենք, ովքեր, երևում է, ունեն ծայրահեղական և տարբեր քաղաքական սովորություններ ունեն, սակայն մի կետում համաձայնության ենք գալու, ստիպված ենք, որովհետև այսօր 1.5 միլիոն մարդ մեզանից ջուր, ճանապարհ, կանաչ տարածք, լողափ և կյանքը հետաքրքիր դարձնող նախագծերի է սպասում: Այսինքն՝ սա ոչ միայն մեր, այլև բոլորիս պատասխանատվությունն է…
Ըստ էության` Հաթայի հիմքում էլ է այս մշակույթն ընկած, քանի որ Հաթայը մի քաղաք է, որն իր մեջ ապաստանել է շատ տարբեր կառույցներ: Այստեղ մարդիկ մեկը մյուսին կարևորում, սիրում են, անգամ եթե չեն սիրում, ապա հարգում են, քանի որ այդ հարգանքն իր հետ բոլոր այդ տարբերությունների վերաբերյալ վաղնջական պատմություն է բերում: Հավատում եմ, որ այս դյուրազգացությունը մեծ ներդրում է ունենալու Հաթայի քաղաքականության և շրջանի կազմում Հաթայի ծառայություններին:
Ազատություն և համերաշխության կուսակցության անդամ Միդհատ Նեհիրը Սամանդաղում շատ լուրջ շարժ է գրանցել: Ժողովրդահանրապետական կուսակցության անդամ Միդհատ Նեհիրի առաջնորդությամ Սամանդաղն ի՞նչ է տեսնելու, ինչպիսի՞զարգացումներ են լինելու:
Եթե ճիշտն եք ուզում իմանալ, ապա մարդիկ, ովքեր քիչ թե շատ առնչվում են այս գործին, գիտեն, որ Մեծ քաղաքների մասին օրենքը գավառների քաղաքապետարաններին շատ բան չի թողնում: Եթե այդ ուղղությամբ անհրաժեշտ լինի խոսել, ապա մեր հնարավորությունը հետևյալն էր. այստեղ ճնշող մեծամասնությամբ տեղական մակարդակում իշխանություն դարձանք, սակայն շրջանում ևս լավ ենք ներկայացված: Շրջանում մեր ներկայացուցչության մասշտաբը ամբողջություն շարունակվում է ԺՀԿ-ի ներկայացուցչությամբ՝ չկորցնելով անգամ մի հոգու:
Այժմ եթե շրջանից մեզ բաժն հասած մասը Սամանդաղին տրվի, ապա մենք փորձելու ենք կենտրոնի և գյուղերի միջև առկա կենսամակարդակի տարբերությունը, անդունդը կրճատել: Եթե սահմանափակվեինք մեր շրջանով, ապա այսօր ավելի լուրջ նախագծեր կունենայինք, սակայն այս օրենքով ամենահեռու քաղաքացու ցավն էլ է մեր ուսերին:
Ահա ստիպված ենք այս հավասարակշռությունը պահպանել: Ներկայիս քարտեզում, օրինակ, կառուցապատման ծրագիր չունեցող վայրեր ունենք: Սրա հետ մեկտեղ ենթակառուցվածքների հետ կապված շատ լուրջ խնդիրներ կան: Մի շարք գյուղերում ջուր չկա, ջրային ցանց չկա, ջրամբար չկա: Ահա այսքան խնդիրներ ունեցող վայրում ստիպված ենք նորից զրոյից սկսել: Այդ իսկ պատճառով նոր շրջանում փոփոխությունը, որ գրանցել ենք այնտեղ, ջանալու ենք ամբողջովին ստեղծել նաև այստեղ:

http://www.antakyagazetesi.com/H3484-vakiflikoy-bizim-icin-ozel-bir-yer.html

Թարգմանեց Անահիտ Քարտաշյանը
Akunq.net