Ժամանակի ժամանակը. դարասկզբի պոլսահայ համայնքի շունչը Երևանում

1908թ. հոկտեմբերի 27-ին Միսակ եւ Սարգիս Գոչունյան եղբայրները Պոլսում հիմնադրեցին գրական, քաղաքական ու հասարակական «Ժամանակ» օրաթերթը։ Մեկ դար շարունակ առանց ընդհատումների լույս տեսնող հայալեզու պարբերականն անդրադառնում է պոլսահայ կյանքին, Թուրքիայի եւ Հայաստանի քաղաքական անցուդարձին, հայ եկեղեցու, դպրոցի, լեզվի և, ընդհանրապես, հայապահպանության խնդիրներին։ Ինչպես «Ժամանակ»-ի գլխավոր խմբագիր Արա Գոչունյանն է նշում, «ժամանակը» ժամանակի թոհուբոհում մշտապես հավատարիմ է եղել իր սկզբունքներին, այն խոսում է Թուրքիայի հայ քաղաքացիների դիրքերից` միևնույն ժամանակ հանդիսանալով Թուրքիա պետության օրաթերթ: Այն մշտապես ջանացել է պահպանել ոսկե մինջինը:

Մայիսի 16-17-ին Երևանում եզրափակվեց Պոլսի «Ժամանակ» թերթի 100-ամյակին նվիրված միջոցառումների շարքը:

Մայիսի 16-ին ՀԲԸՄ Հայաստանի ներկայացուցչության գրասենյակում ՀՀ Մշակույթի նախարարության հովանավորությամբ տեղի ունեցավ Արա Շիրինյանի և Տիգրան Պասկևիչյանի «Ժամանակի ժամանակը» ֆիլմի ցուցադրությունը: Այնուհետև մայիսի 17-ին Մեսրոպ Մաշտոցի անվան հին ձեռագրերի գիտահետազոտական ինստիտուտ Մատենադարանում տեղի ունեցավ գիտաժողով` նվիրված Պոլսի «Ժամանակ» օրաթերթի հիմնադիր Միսաք Գոչունյանի (Քասիմ) «Օրուան մտածումներ (1908-1913)» ժողովածուին։ Գիտաժողովի բանախոսներն անդրադարձան քաղաքական այն մթնոլորտին, որի պայմաններում թերթն սկսեց լույս տեսնել, թերթի անցած ուղու, ինչպես նաև վերարժևորեցին հիմնադիր Միսակ Գոչունյանի՝ լրագրողի և հրապարակախոսի ժառանգությունը:

Պոլսի «Ժամանակ» թերթի 100-ամյակին նվիրված միջոցառումների շարքն ամփոփվեց Միսակ Գոչունյանի «Օրուան մտածումներ» ժողովածուի շնորհանդեսով:

Ժողովածուն լույս է տեսել պոլսահայ մտավորական, «Ժամանակ» օրաթերթի խմբագիր, բ.գ.թ. Սևան Տեյիրմենճյանի աշխատասիրությամբ: Ինչպես նշված է գրքի նախաբանում, Ժողովածուում մեկտեղված են Գոչունյանի 1908 թ. նոյեմբեր-1913 թ. հունվար «Ժամանակ»-ի մեջ հրատարակած ակնարկներն ու հրապարակային արտահայտությունները: Ժողովածուն ոչ միայն կարևոր է հայ պարբերական մամուլի պատմության մեջ իր ուրույն դերն ու տեղն ունեցող «Ժամանակ» թերթի պատմության ուսումասիրության տեսնկյունից, ալև հարուստ նյութ է տրամադրում ուսումնասիրողին՝ վերլուծելու և ավելի խորը դատողություններ կատարելու դարասկզբին Օսմանյան կայսրությունում տիրող քաղաքական մթնոլորտի, օսմանահպատակ հայերի կյանքի և իավիճակի մասին:

Անահիտ Քարտաշյան

Akunq.net