Հայոց դատը` ԱՄՆ Գոնկրեսի մէջ խաղի առարկայ

Տօքթ.Սարգիս Ատամ

Երկար տարիներէ ի վեր Հայոց ցեղասպանութեան հարցի բանաձեւը ԱՄՆ գոնկրեսի մէջ օրակարգի վրայ է ու շարունակ կը քննարկուի, եւ վերջերս ալ մեր այս ազգային կենսական հարցը, ցաւօք սրտի, պարզապէս «դիւանագիտական խաղի առարկայ» դառձաւ: Ըստ իս եթէ գործընթացը այս ձեւով շարունակէ, կրնայ ժխտական ազդել հարցի լուծման ուղղութեամբ տարած մեր արդար պայքարի ողջ ներուժին վրայ: Հետեւաբար կրնայ նաեւ ալ աւելի դժուարացնել հարցի խաղաղ ու արդար լուծումը:

Ինձի այնպէս կը թուի, որ Թուրքերը Հայոց ցեղասպանութիւնը ճանչցող բանաձեւին դէմ աշխատանք կը տանին ոչ թէ այն պատճառով, որ իսկապէս լուրջ վտանգ կը տեսնեն, այլ կ’ուզեն հայերը զբաղեցնել եւ անոնց ուշադրութեան կեդրոնը փոխել, որ հայերը իրենց համար աւելի վտանգաւոր ուղիներու չերթան, ինչպէս ՄԱԿ-ի ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹԵԱՆ ԽՈՐՀՈՒՐԴ ԵՒ ԱՐԴԱՐՈՒԹԵԱՆ ՄԻՋԱՂԳԱՅԻՆ ԴԱՏԱՐԱՆ (UN Security Council and Internatıonal Court of Justice/BM Güvenlik Konseyi ve Uluslarası Adalet Divanı):

Ըստ իս` մենք փորձելու ենք, մեր դատին լուծման արդար որոշումներուն համար եւ, ինչու՞ չէ, անմարդկային միջոցներով մեր ձեռքէն առնուած իրաւունքները ետ առնելու համար, իրաւական մարմիններու, իրաւասու ու լիազօր կառոյցներու մէջ փնտրել ելքը:

Կը կարծեմ, թէ ՄԱԿ ի երկու իրաւասու ու լիազօր մարմիններ` Անվտանգութեան խորհուրդը եւ Արդարութեան միջազգային դատարանը, իրաւասու են Հայոց ցեղասպանութիւնը քննարկելու, քանի որ Հայոց ցեղասպանութիւնը զուտ պատմական իրադարձութիւն մը չէ, ինչպէս որ թուրք քաղաքագէտներ կը փորձեն ներկայացնել եւ հարցը պատմաբաններու քննարկումի ձգել: Ցեղասպանութիւնը միջազգային յանցագործութիւն մըն է եւ, որպէս միջազգային իրաւունքի ոտնահարման հարց , ենթակայ է Միջազգային դատարանի իրաւասութեան ( Statue of the International of justice , articel 36,2-b,c,d/ Արդարութեան միջազգային դատարանի Կանոնադրութիւն, յօդուած 36,2 բ,գ,դ):

Հոս կ’ուզենք յիշել, որ ԱՄՆ արդէն Հայոց ցեղասպանութիւնը ճանչած է: Ըստ էութեան ԱՄՆ առաջին պետութիւնն է որ, ճանչցած է Հայոց ցեղասպանութիւնը 1951 թուականին: ԱՄՆ Կառավարութիւնը ՄԱԿ ի Արդարութեան միջազգային դատարային յունուար 1951 թուականին հղած իր գրաւոր յայտարարութեան մէջ բառացիօրէն հաստատած է հետեւեալը. «Հռոմացիներու կողմէ` քրիստոնեայներու, թուրքերու կողմէ` Հայերու ջարդերը, Նացիներու կողմէ` միլիօնաւոր հրեաներու, լեհերու ոչինչացումը ցեղասպանութիւն յանցագործութեան ակնայայտ օրինակներ են: Միաւորած ազգերու կազմազմակերպութեան վեհաժողովը այս հիմքի վրայ քննութեան առած է ցեղասպանութեան հարցը”(The Roman persecutions of the Christians,The Turkish massacres of Armeniens,The Extermination of millions of Jews and Polen by Nazis ,are outstanding examples of the crime of Genocide, this as backraund when the General Assembly of United Nation Considered the problem of Genocide” (International Court of Justice; pleading, oral argumments, documents, Reservation on the Convetion on the Prevention and Punisshment of the Crime of Genocide P.25):

Վերոյիշեալ գրութիւններու մէջ յստակ է, որ «Թուրքերու կողմէ հայերու ջարդը» շեշտումը նաեւ ԱՄՆ կառավարութեան կողմէ դիտարկուած է որպէս «Ցեղասպանութեան յանցագործութեան ակնյայտ օրինակ»: ԱՄՆ կառավարութեան վերոյիշեալ գրաւոր յայտարարութիւնէն 30 տարի վերջ` 1981 թուականին, ԱՄՆ նախագահ Ռոլանտ Ռիկըն անգամ մը եւս վերահաստատած է Հայոց ցեղասպանութեան նկատմամբ իր երկիրի դիրքորոշումը հետեւեալ ձեւով. «Ինչպէս հայերու Ցեղասպանութիւնը եւ Գամպոջեայի ցեղասպանութիւնը, որը անոր յաջորդեց, ինչպէս նաեւ բազմաթիւ այլ ժողովուրդներու նկատմամբ այդպիսի բազում հալածանքները, Հոլոքոսթի դասերը երբեք պէտք չէ մոռցուին»: (Roland Reagen, Days of Remembrance of Victims of Holocaust by the President of the USA .Proclamation 4833, 22 April 1981):

Ակնյայտ է, որ ներկայիս ԱՄՆ օրինադիր եւ գործադիր իշխանութիւնները պատրաստ չեն անգամ մը եւս «Թուրքիոյ կողմէ հայերու ջարդը» որակել Ցեղասպանութիւն:

Ըստ իս` իրականին մենք անոր կարիքը չունինք: Մենք մեր հարցը, մեր բարոյական, նիւթական, քաղաքական սեփական ուժերով իրաւական դաշտի մէջ լուծել փորձելու ենք, որը մեր վերականգնումն է եւ ալ աւելի շահական է, քան թէ լուծում փնտրել ԱՄՆ գոնկրեսի մէջ :

By the President of the United States of America

A Proclamation

The Congress of the United States established the United States Holocaust Memorial Council to create a living memorial to the victims of the Nazi Holocaust. Its purpose: So mankind will never lose memory of that terrible moment in time when the awful spectre of death camps stained the history of our world.

When America and its allies liberated those haunting places of terror and sick destructiveness, the world came to a vivid and tragic understanding of the evil it faced in those years of the Second World War. Each of those names—Auschwitz, Buchenwald, Dachau, Treblinka and so many others-became synonymous with horror.

The millions of deaths, the gas chambers, the inhuman crematoria, and the thousands of people who somehow survived with lifetime scars are all now part of the conscience of history. Forever must we remember just how precious is civilization, how important is liberty, and how heroic is the human spirit.

Like the genocide of the Armenians before it, and the genocide of the Cambodians which followed it—and like too many other such persecutions of too many other peoples—the lessons of the Holocaust must never be forgotten.

As part of its mandate, the Holocaust Memorial Council has been directed to designate annual Days of Remembrance as a national, civic commemoration of the Holocaust, and to encourage and sponsor appropriate observances throughout the United States. This year, the national Days of Remembrance will be observed on April 26 through May 3.

Now, Therefore, I, Ronald Reagan, President of the United States of America, do hereby ask the people of the United States to observe this solemn anniversary of the liberation of the Nazi death camps, with appropriate study, prayers and commemoration, as a tribute to the spirit of freedom and justice which Americans fought so hard and well to preserve.

In Witness Whereof, I have hereunto set my hand this 22nd day of April, in the year of our Lord nineteen hundred and eightyone, and of the Independence of the United States of America the two hundred and fifth.