1915թ. հայ ժողովրդի վերապրած Մեծ եղեռնի ամենակարևոր իրողություններից մեկը ողջ մնացածների՝ աշխարհով մեկ սփռվելն էր, գրում է «Ակօս» թերթը։
Այսօր Թուրքիայում «սփյուռք» կոչելով գրեթե սատանայի հավասարեցվող այս մարդկանց արմատներն Անատոլիայից են (Արևմտյան Հայաստանից-Ակունքի խմբ.)։
«Ակօս»-ի հարցին, թե թուրք ժողովրդին նամակ գրելու դեպքում նրանց ի՞նչ ասել կուզեք, պատասխանել են 16 հայտնի սփյուռքահայեր, որոնց պապերի ու տատերի հայրենիքն է Մարաշը, Ադըյամանը, Արաբկիրը, Դերսիմը, Դիարբեքիրը, Վանը, Սըվասը, Մերսինը, Քիլիսը, Էրզրումը, Կեսարիան, Այնթապը, Ուրֆան։
Անատոլիայի խճանկար. ստացված նամակների հասցեները, սակայն, ցույց են տալիս, թե ինչպես է Ցեղասպանությունից հետո քարուքանդ եղել այդ համայնապատկերը. Տորոնտո, Ստոկհոլմ, Լոս Անջելես, Բեյրութ, Մարսել, Նյու Յորք, Փարիզ, Բուենոս Այրես, Քուվեյթ, Հալեպ…
Սերժ Թանկյան. ծնվել է 1967թ.՝ Լիբանանում։ 5 տարեկանում ընտանիքի հետ տեղափոխվել է Լոս Անջելես։ 1994թ. ստեղծված և համաշխարհային ճանաչում գտած System of a Down խմբի հիմքերը հայկական դպրոցում՝ խմբի մյուս անդամների հետ ծանոթանալուց հետո են դրվել։ Համալսարանում նվագելն ու երգ գրելը շարունակած Թանկյանի երաժշտական ուղին մինչ 2006թ. նույն խմբի հետ է ընթացել, ինչից հետո սկսվել է նրա սոլո կարիերան։
Ցեղասպանությունից փրկված մեծ հոր թոռնիկը թե՛ գրած երգի բառերում, թե՛ որպես ակտիվիստ, Հայոց ցեղասպանության հարցից բացի ամերիկյան իրավական համակարգում առկա բացերը, էկոլոգիական խնդիրներն ու կենդանիների պաշտպանությանն առնչվող մի շարք թեմաներ է փորձել օրակարգ բերել։ Թանկյանն այժմ աջակցում է Հայաստանի ժողովրդավարության կառուցման համար պայքարող խմբերին։
«Ինձ հետ իրենց պատմությունները կիսած և դրանց միջոցով իրական արդարության համար աշխատելու ուղղությամբ ինձ հույս տված հրաշալի մարդկանց շնորհակալություն հայտնել եմ ուզում։ Իսկ թուրք ժողովրդին ցանկանում եմ, որ կարողանան գտնել իրենց իրական ինքնությունը»,- նամակում ասել է նա։
Ատոմ Էգոյան. կանադահայ ռեժիսոր։ Ծնվել է 1960թ.՝ Կահիրեում։ 1962թ. ընտանիքը գաղթել է Կանադա, որտեղ էլ կրթություն է ստացել Էգոյանն ու երիտասարդ տարիներից սկսել է պիեսներ գրել։
1984թ. նրան մեծ հաջողություն բերեց առաջին ֆիլմը՝ «Next of Kin»-ը, ինչից հետո նկարահանած 13 ֆիլմերի շնորհիվ համաշխարհային հռչակ ստացավ։
2002թ. Կանադայի կինեմատոգրաֆի և հեռուստատեսության ակադեմիայի կողմից տարվա լավագույն ֆիլմ ընտրված «Արարատ» ֆիլմի միջոցով աշխարհում և Թուրքիայում ցեղասպանության թեման ևս մեկ անգամ օրակարգ բերեց։ Նրա ֆիլմերից շատերում դերակատարում ունեցած կնոջ՝ Արսինե Խանջյանի ու որդու՝ Արշիլի հետ բնակվում են Տորոնտոյում։
«Ձեր պետության կատաղի մերժումից հոգնել եմ, կյանքը չշարունակելուց հոգնել եմ։ Սակայն երբ դրա դիմաց տեսնում եմ նաև այլընտրանքը, այդ հոգնությունն ընդունելուց բացի այլ ելք չի մնում»,- թուրքերին դիմելով գրել է նա։
Նենսի Գրիգորյան. Մասաչուսեթսի հայ համայնքում մեծացած Նենսի Գրիգորյանը կրթությունը շարունակել է Փարիզում և Կոլումբիա համալսարանում։ 1998թ. լուս տեսած առաջին վեպը՝ «Զաբելը», Հայոց ցեղասպանությունից փրկված կնոջ պատմությունն էր։ Դասավանդել է Յեյլի, Քուինսի նման դպրոցներում։ Բնակվում է Նյու Յորքում։
Իր նամակում Նենսի Գրիգորյանը գրել է, որ ներողություն լսել չի ցանկանում։ «Թուրքիայում բնակվող ժողովրդից ներողություն լսել չեմ ցանկանում, բայց կուզեի, որ պատասխանեին այս հարցին. հայերին հարգանքից, հավասարության իրավունքից ու արդարությունից զրկելն ի՞նչ նպատակ է հետապնդում»։
Թուրքիային նամակ գրած անունների թվում են Լոս Անջելեսում բնակվող դերասան, ռեժիսոր Վահե Բերբերյանը, ռեժիսոր Սյուզան Խարդալյանը, Բեյրութից արվեստագետ Անիտա Թութիկյանը, ակադեմիկոս Աշոտ Բագրատունին, Մարսելից ռեժիսոր Ռոբեր Կետիկյանն ու գրող Վալերի Թորանյանը, Կալիֆոռնիայից ռեժիսոր Էրիկ Նազարյանն ու գրող Միշելին Ահարոնյան-Մարկոմը, Արգենտինայից լրագրող Ավետիս Հաջյանն ու գրող, բանաստեղծ Անիա Կարեն Հաջիանը, Կանադայից դերասանուհի Արսինե Խանջյանը, Սիրիայից գրող Թորոս Թորանյանը։
Նամակներն ամբողջությամբ «Ակօս»-ում հրապարակվելու են այս շաբաթվա ընթացքում։
Leave a Reply