Աշխարհի գրողները՝ ի պաշտպանություն Թուրքիայում խոսքի ազատության

Թուրքիայի և ամբողջ աշխարհի առաջատար գրողները մարտի 28-ին հրապարակված բաց նամակում իրենց մտահոգությունն են հայտնել Թուրքիայում ինքնաարտահայտման ազատության նկատմամբ խիստ սպառնալիքների առթիվ: Հեղինակավոր գրողները, որոնց թվում՝ Օրհան Փամուկը, Գյունթեր Գրասը, Ֆեթհիյե Չեթինը, Ահմեթ Ալթանը, Բորիս Ակունինը, Էլֆրիդ Ջելինեքը, Ադամ Զագաջևսկին, Մարգարեթ Էթվուդը,Մորին Ֆրիլին, Զադի Սմիթը, միացել են PEN գրողների միջազգային ասոցիացիայի կոչին՝ պահանջելով Թուրքիայի իշխանություններից հարգել ինքնաարտահայտման ազատությունը՝ որպես մարդու հիմնարար իրավունք, և ստեղծել միջավայր, որում բոլոր քաղաքացիները կարող են ազատորեն ինքնաարտահայտվել՝ առանց գրաքննության կամ պատժի ենթարկվելու վախի:

Բաց նամակը հետևել է անգլիական PEN և միջազգային PEN կազմակերպությունների զեկույցի հրապարակմանը՝ «Գեզի զբոսայգու բողոքի ցույցերը. ազդեցությունը Թուրքիայում ինքնաարտահայտման ազատության վրա» վերնագրով, որն անդրադառնում է անցյալ տարվա հունիսին Թուրքիայում հակակառավարական ցույցերի ժամանակ մարդու իրավունքների խախտման դեպքերին:

2014թ. փետրվարին Թուրքիայի խորհրդարանն ընդունեց նոր օրենք, որով սահմանափակվում է ինտերնետի ազատությունը երկրում, ավելին, անցյալ շաբաթ Թուրքիայում Twitter սոցցանցն արգելափակվեց Թուրքիայի օգտատերերի համար: Արգելքը, չնայած վարչական դատարանի՝ այն կասեցնելու մասին որոշմանը, դեռ շարունակում է գործել: PEN-ն իր անհանգստությունն է հայտնել նաև մարտի 27-ին YouTube-ի փակման առթիվ և կոչ անում անհապաղ վերականգնել տեսապորտալի գործունեությունը Թուրքիայում: 

Նամակը որոշ կրճատումներով թարգմանաբար ներկայացված է ստորև.

«Մենք՝ ներքոստորագրյալներս, գրողներ ենք ամբողջ աշխարհից, որոնք սիրում, ապրում և շունչ են հաղորդում բառերին: Մենք միավորված ենք մեր հավատում, որ ինքնաարտահայտման ազատությունը մարդու համընդհանուր և հիմնարար իրավունքն է: Սույնով մենք մեր խոր մտահոգությունն ենք հայտնում Թուրքիայում այսօր «խոսքերի ազատության» առթիվ»:

Խոսքի ազատության համաշխարհային վարկանիշում Թուրքիան 180 երկրների շարքում 154-րդ տեղում է:

Twitter-ի և YouTube-ի ամբողջական արգելափակումը ինտերնետի մասին նոր՝ հետընթաց օրենքի հետևանք է և խոսքի ազատության անընդունելի խախտում: Թուրքիան պետք է հպարտ լինի, որ իր 36 մլն ինտերնետի օգտատերերով Եվրոպայի ամենաերիտասարդ լսարանն ունի, ինչի շնորհիվ դառնում է մուսուլման պետությունների շարքում աշխարհին ամենաշատ միացված երկրներից:

Twitter-ն ու YouTube-ը արտահայտման գործիքներ են, որոնք ձայն են տալիս յուրաքանչյուր օգտատիրոջը՝ անկախ խավից, կրոնից, ազգությունից կամ քաղաքական դիրքից: Թուրքիայում կա Twitter-ի ավելի քան 12 մլն օգտատեր, ինչը վկայում է քաղաքացիական հասարակության կենսունակության մասին: Թուրքիան Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի և Քաղաքացիական և քաղաքական իրավունքների մասին միջազգային դաշնագրի մասնակից պետություն է. երկու փաստաթղթերն էլ պաշտպանում են ինքնաարտահայտման օրինական իրավունքը:

Նամակը ստորագրողների շարքում են գրողներ Թուրքիայից և ամբողջ աշխարհից: Որպես մարդիկ, որոնք ապրում են նույն մոլորակի վրա, մենք մտահոգվում ենք միմյանց խնդիրներով և գիտենք, որ բոլորս փոխկապված ենք:

Թուրքիան երկիր է, որտեղ արևմտյան ժողովրդավարական արժեքները, աշխարհիկությունն ու իսլամական մշակույթը մեկտեղված են: Այն շրջապատված չէ թշնամիներով: Այն մեկուսացված կամ միայն ներքին խնդիրների վրա կենտրոնացած երկիր չէ: Այն միջազգային համայնքի մաս է: Թուրքիայի առաջնորդներին ոչ թե ժողովրդավարությունից և դրա հիմնաքարը հանդիսացող խոսքի ազատությունից չնահանջելու, այլ ավելի շատ միջազգային պայմանագրերով ստանձնած իրենց պարտավորությունների ճանաչման և Twitter-ի և  YouTube-ի վրա դրված արգելքի անհապաղ վերացման կոչ ենք անում:

Մենք նրանց կոչ ենք անում հիշել, որ այս գեղատեսիլ երկիրը կլինի ավելի հզոր և երջանիկ, երբ և եթե այն գնահատի բազմակարծությունը, բազմազանությունն ու խոսքերի ազատությունը»:

http://civilnet.am/international-writers-pen-calling-greater-freedom-expression-turkey/