Հուշարձանագետ Սամվել Կարապետյանն ասուլիսին լրագրողներին տեղեկացրեց, որ այս տարի երկու անգամ այցելել են Արևմտյան Հայաստանի այն վայրերը, որտեղ երբեք չէին եղել և շատ հետաքրքիր ու տպավորիչ հանդիպումներ են ունեցել: «Գյուղերից մեկը հայաբնակ էր և մարդիկ սկզբում զգուշավոր էին շփվում Հայաստանից այցելած խմբի հետ, իսկ հետո այնքան ոգևորվեցին, որ նույնիսկ հայերեն բառեր էին հնչեցնում: Մենք Արևմտյան Հայաստանում գանձեր ունենք: Կրակը կա, յուղ լցնող է հարկավոր»,-ասաց նա:
Հուշարձանագետը նաև պատմեց, որ Ակորի գյուղի գերեզմանոցը եզակի հնավայրերից է, որի ութսուն խաչքարերը կանգուն էին: Նա ենթադրում է, որ գերեզմանոցը, ի տարբերություն մյուս գերեզմանոցների, որոնք ոչնչացվել են պետական հատուկ ծրագրով, պահպանվել է, որովհետև գտնվում է ամերիկյան զինվորական հենակետի մոտակայքում, և թուրքերը պարզապես ամերիկացիների աչքի առաջ չեն համարձակվել ավերել այն:
Նրանք այցելել են նաև Մեծ Հայքի Գուգարք նահանգ, որտեղ մեկ տասնյակի չափ հայաբնակ գյուղեր նույնիսկ քաղաքներ են եղել, որոնք ունեցել են մեկ կամ մեկից ավելի եկեղեցի, սակայն դրանք բոլորն էլ ոչնչացվել են: Ինչպես Սամվել Կարապետյանը տեղեկացրեց, բոլոր կարևոր հնավայրերում եռալեզու` թուրքերն, անգլերեն և վրացերեն լեզուներով ցուցանակներ կային, և Տանձուտ գյուղի եկեղեցին միակն էր, որի վրա գրված էր` տարածաշրջանի միակ հայկական եկեղեցի:
Հուշարձանագետի կարծիքով՝ ըստ երևույթին թուրքերը մտածել են, որ այն տասնիններորդ դարի շենք է, շատ հին չէ, դրա համար էլ որոշել են «ընծայել» հայերին: «Դա ակնհայտ կեղծիք է, և այդ շրջանում բազմաթիվ հայկական եկեղեցիներ, կամուրջներ են եղել»,-ասաց նա:
Անդրադառնալով Տեղերի վանքին, որը տարիներ առաջ չէր գործում, իսկ այժմ գործում է, Սամվել Կարապետյանը նշեց, որ մի քանի նորաթուխ սրբապատկեր են ավելացրել, ամենաանհարգալից ձևով ծածկել են պատմական մի արձանագրության կարևոր մի հատված: «Երբ վանքը գործող է դառնում, այն ավելի պետք է արժևորվի և ոչ թե անարգվի: Մի քանի զզվելի բաներ է ավելացել: Նախ պատկերապաշտությունը Հայ Առաքելական եկեղեցուն բնորոշ չի եղել, իսկ հիմա դարձել ենք թե ավելի պատկերապաշտ, թե անհարգալից մեր հուշարձանների նկատմամաբ: Այդ պատկերներն ուր ասես մեխում են: Այս իմաստով միայն ավելի ընկած վիճակ տեսա, քան տարիներ առաջ, երբ նույնիսկ հոգևոր հովիվ էլ չունեինք»,-ասաց նա:
Leave a Reply