Հրապարակվել է Թուրքիայի վերաբերյալ ԵՄ Առաջընթացի զեկույցը

Եվրոպական միության երկար սպասված Առաջընթացի զեկույցը ողջունել է Թուրքիայում իրականացված բարեփոխումները, միևնույն ժամանակ, կոչ արել թուրքական կառավարությանը` «հաստատել իրական մասնակցային ժողովրդավարություն, որը հասանելի կլինի հասարակության բոլոր սեգմենտների համար»:

Եվրահանձնաժողովի՝ Թուրքիայի վերաբերյալ 2013թ. Առաջընթացի զեկույցն ընդգծում է վերջին 12 ամիսներին Թուրքիայի ձեռնարկած մի շարք կարևոր քայլեր, որոնց թվում՝ արդարադատության ոլորտում բարեփոխումների չորրորդ փաթեթի ընդունումն ու խաղաղ գործընթացի սկիզբը, որը կոչված է վերջ դնել ահաբեկչությանն ու բռնությանը երկրի հարավ-արևելքում:

Միևնույն ժամանակ, զեկույցն ընդգծում է իրական մասնակցային ժողովրդավարություն հաստատելու հույժ կարևորությունը, ինչպես նաև պահանջը` հետագայում նույնպես բարեփոխումներ կատարել քրեական օրենսդրության և դատարանների կողմից դրա մեկնաբանման մեջ` այնպես, որ երկրում ապահովվեն քաղաքացիների ինքնաարտահայտման և խաղաղ հավաքների հիմնարար ազատությունները:

Զեկույցը նաև ողջունել է վերջերս Թուրքիայում հրապարակված Ժողովրդավարացման փաթեթի հրապարակումը՝ կոչ անելով կառավարությանը շարունակել քայլերը` հետագա բարեփոխումների և ժողովրդավարացման ուղղությամբ: Այդուհանդերձ, քննադատության է ենթարկվել Թուրքիայում «երկպառակտված քաղաքական մթնոլորտը», հատկապես կառավարության «անզիջում դիրքորոշումը» ամռանը երկրում տեղի ունեցած բողոքի ակցիաների ժամանակ:

Զեկույցում անդրադարձ կա մայիսին և հունիսին տեղի ունեցած ցույցերի ժամանակ մարդու իրավունքների խախտումներին:

«Մի շարք դեպքերում արձանագրվել են բռնության դեպքեր, որոնք հանգեցրել են մահվան, գրանցվել է ցույցերի ցրում և ոստիկանության կողմից ուժի ոչ համաչափ կիրառում Թաքսիմում և Գեզի զբոսայգում», – ասված է զեկույցում:

Այս համատեքստում զեկույցի հեղինակները նաև նշել են, որ չնայած առաջընթաց է գրանցվել Թուրքիայում մարդու իրավունքների մեխանիզմների և ինստիտուտների հաստատման գործում, այդուհանդերձ, դրանք զարգացնելու համար քայլեր է պետք ձեռնարկել:

«Ճնշումը իրավապաշտպանների վրա շարունակվել է: Շարունակում է մտահոգիչ մնալ ուժի անհամաչափ կիրառումը իրավապահների կողմից, հատկապես մայիսյան և հունիսյան ցույցերի ժամանակ», – ասված է ԵՄ փաստաթղթում:

«Չնայած սահմանափակ թվով աղմկահարույց գործերով դատական որոշումներին՝ ավելի շատ ջանքեր է պետք գործադրել իրավապահ մարմինների՝ հակընդդեմ բողոքներ ներկայացնելու երկարամյա պրակտիկային վերջ դնելու, ոստիկանների կողմից գործադրված բռնության դեպքերի անկախ և անկողմնակալ հետաքննություն իրականացնելու և 1990-ականներին արտադատական հաշվեհարդարի բազմաթիվ գործերը բացահայտելու համար», – գրված է զեկույցում:

Եվրահանձնաժողովը Առաջընթացի տարեկան զեկույցները հրապարակել է հոկտեմբերի 16-ին: Դրանցում գնահատվում է, թե որքանով են Թուրքիան և անդամակցության ձգտող մյուս երկրներն իրենց օրենքներն ու պրակտիկան համապատասխանեցրել ԵՄ չափանիշներին:

ԵՄ կառավարությունները պնդում են, որ հաշվի են առնելու Թուրքիայի վերաբերյալ հերթական տարեկան զեկույցը այդ երկրի հետ սառեցված անդամակցության բանակցությունները վերսկսելու վերաբերյալ որոշումն ընդունելիս: Հերթական փուլը, որը կոչվում է գլուխ, կբացվի առաջին անգամ վերջին երեք տարում:

Թուրքիան ԵՄ-ի հետ անդամակցության բանակցությունները սկսել է 2005-ին՝ դիմելուց 18 տարի անց: Սակայն քաղաքական մի շարք խոչընդոտներ, մասնավորապես, Կիպրոսի հարցը և Թուրքիայի անդամակցությանն ընդդիմացող Գերմանիայի և Ֆրանսիայի բացասական դիրքորոշումը, արգելակել են անդամակցության գործընթացը:

2013թ. մայիսին Թուրքիայում սկսվեցին բողոքի ակցիաներ Ստամբուլի Գեզի զբոսայգու վերակառուցման դեմ: Ցույցերի ընթացքում թուրքական ոստիկանությունը կիրառել է արցունքաբեր գազ և ջրցան մեքենաներ: Ցուցարարների և ոստիկանների միջև երկու շաբաթվա բախումների ընթացքում զոհվել է չորս մարդ, վիրավորվել՝ 7,500 – ը:

Թուրքիային մեծապես վրդովեցնում է Եվրոպայի նվաստացուցիչ վերաբերմունքը, ինչի արդյունքում ԵՄ-ին անդամակցելու Թուրքիայի հասարակության ձգտումը նվազել է:

Նոր փուլ

ԵՄ կառավարությունները Հանձնաժողովի զեկույցը կքննարկեն հոկտեմբերի 22-ին կայանալիք հանդիպման ժամանակ, և ԵՄ աղբյուրների համաձայն՝ նոյեմբերին Թուրքիայի հետ բանակցությունների նոր փուլ սկսելու վերաբերյալ որոշում կարող է ընդունվել:

Հանձնաժողովը հույս ունի, որ Թուրքիան և ԵՄ-ն կկարողանան ստորագրել ռեադմիսիայի մասին համաձայնագիր և մինչև տարեվերջ վերսկսել Եվրոպայում շրջագայող Թուրքիայի քաղաքացիների համար վիզային ռեժիմը դյուրացնելու վերաբերյալ բանակցությունները:

Զեկույցի բնօրինակը՝ այստեղ:

http://civilnet.am/2013/10/16/eu-unveils-turkey-progress-report