«Ագուլիսի 1919 թ. ողբերգություն-եղեռնը»

Լույս է տեսել «Ագուլիսի 1919թ. ողբերգություն–եղեռնը» գիրքը, որտեղ ներկայացված է, թե ինչ վայրագություններ են տեղի ունեցել Արեւմտյան Հայաստանում:

«Հատորում ներառված են 1919թ. դեկտեմբերի 24-25-ին Գողթն գավառի սիրտը համարվող Ագուլիս քաղաքի հայ բնակչությանը կոտորածի ենթարկելու վերաբերյալ 7 ականատեսների (Ի. Տեր-Անտոնյան, Ն. Ավշարյան, Կ. Սիմոնյան, Շ. Հախնազարյան, անհայտ հեղինակ, Թ. Հայրապետյան, Հ. Հախնազարյան) եւ 8 ժամանակակիցների (Գ. Սարգսյան, Պ. Պետրոսյան, Հ. Անագչյան, Գ. Փանյան, Վ. Միքայելյան, Վ. Կզարթմյան, Ե. Մելիք-Մուսյան, Ավո) վկայություն-հուշագրությունները: Վերջիններս, չորսից բացի (Ի. Տեր-Անտոնյան, Հ. Հախնազարյան, Ն. Ավշարյան, Ավո), հրատարակվում են առաջին անգամ եւ կարեւոր փաստաթղթեր են Ագուլիսի ողբերգությունը, ինչպես եւ Նախիջեւանի գավառի 1918-21 թթ. իրադարձությունները հանգամանալից ուսումնասիրելու համար», ասաց գրքի հեղինակ Արգամ Այվազյանը:

Ըստ նրա, Արեւմտյան Հայաստանում եղած եղեռնագործությունները քիչ են լուսաբանվել. «Հուշագրողները պատահական մարդիկ չեն, նրանք բոլորն էլ կիրթ մարդիկ են, որոնք հստակորեն պատմում ու ներկայացնում են այն ամենը, ինչ կատարվել է»:

«Ագուլիսի 1919թ. ողբերգություն-եղեռն» աշխատությունը լույս է տեսել 300 օրինակով եւ արդեն կա գրախանութներում: Գրքի հեղինակը ցավով փաստեց, որ նման գրքրեը գրախանութներում վաճառվում են հինգ, տասը տարիների ընթացքում:

Նշենք, որ գրքի հավելվածին կցված են Ագուլիսի 1919-1920 թվականների 15 փաստաթղթեր եւ Նախիջեւանի մի քանի բնակավայրերի փաստավավերագրական լուսանկարներ: Աշխատության մեջ զետեղված են հատվածներ ծնունդով ագուլիսցի, Ադրբեջանի ժողովրդական գրող Աքրամ Այլիսլիի «Քարե երազներ» վեպ-ռեքվիեմից:

Մ. Հ.

http://azg.am/AM/2013100508