Թուրքիայի վարչապետ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը հունիսի 21-ին Կայսերիում (Կեսարիա) տեղի ունեցած հանրահավաքի ժամանակ անդրադարձել է նաև ալևիների խնդիրներին, հաղորդում է HaberTurk-ը։
Թուրքիայի վարչապետի խոսքով՝ ալևիական մշակույթը պահպանելու և ալևիների խնդիրներին լուծում տալու նպատակով կառավարությունն իրականացնելու է կոնկրետ քայլեր: Այժմ Էրդողանի գլխավորած կառավարությունն աշխատում է «Ալևիական նախաձեռնություններ-2» նախագծի վրա, որը, ըստ ամենայնի, պատրաստ կլինի առաջիկա շաբաթներին։ Խոսելով ալևիների մասին՝ Էրդողանը հայտարարել է, որ Թուրքիայում ոչ ոք իրեն մեկուսացված չպետք է զգա։
«Ալևիական նախաձեռնություններ-2»-ի առաջին քայլը լինելու է «Դավանանքի և մշակութային հիմնադրամների» մասին օրենքի նախագծի մշակումը: Նախատեսվում է «Հաջը Բեկթաշ վելի վագըֆ» հիմնադրամի շուրջ միավորել ալևիական բոլոր ընկերությունները և վագըֆները: Ալևիական աղոթատները գործելու են որպես «դավանանքի և մշակութային» կենտրոններ։ Ալևիական աղոթատներ (ջեմեվի) կառուցելու համար կառավարությունն անվճար հողակտորներ է հատկացնելու։ «Հաջը Բեկթաշ վելի վագըֆի» հիմնադրամին տրամադրվելու է նյութական օգնություն։
Նեվշեհիրի համալսարանը կանվանվի Հաջը Բեկթաշ-ի վելի (13-րդ դ. բանաստեղծ), իսկ Թունջելիինը (Դերսիմ-Ակունքի խմբ.)՝ Փիր սուլթան Աբդալ (Փիր սուլթան Աբդալը 15-16-րդ դդ. ալևի նշանավոր բանաստեղծ է)։ Ծրագրվում է Չորումում գտնվող Հիթիթ (Խեթական) համալսարանին կից ալևիականության դասընթաց կազմակերպել: Բացի այդ` բարելավվելու է ալևիական կրոնական առաջնորդների՝ դեդեների նյութական դրությունը: Դեդեներին տրվելու է «հոգևոր առաջնորդի» կոչում։
2004թ. Թուրքիայում առաջին անգամ դպրոցական ծրագրերում ընդգրկված ալևիականության դասընթացները կվերամշակվեն, և դասագրքերում ալևիականությունն ավելի մանրամասն կներկայացվի։
Իսլամի շիա ուղղության աղանդ համարվող ալևիները կրոնական փոքրամասնություն են Թուրքիայում, բնակվում են հիմնականում երկրի հարավային նահանգներում։ Ներկայում ալևիների շրջանում էթնոկրոնական նոր գործընթացներ են ընթանում։
2010թ. Էրդողանը նախաձեռնել էր «Ալևիական նախաձեռնությունների» առաջին փուլը, որը, ըստ էության, ոչինչ չտվեց ալևիներին։ Չնայած դրան՝ Էրդողանը Թուրքիայի միակ վարչապետն է, որն այցելել է ալևիական աղոթատեղի, ինչպես նաև միակ սուննի առաջնորդը, որ այցելել է շիաների համար սուրբ համարվող Ալիի գերեզմանին։
Դժվար է ասել՝ Էրդողանի հերթական նախաձեռնությունը կյանքի կկոչվի, թե ոչ, սակայն Էրդողանի խոստացած բարեփոխումները գրեթե բավարարում են ալևիների պահանջները, որոնք բարձրացնում են հիմնականում մշակութային և կրոնական խնդիրներ։
Ալևիներից բացի՝ քրդերը ևս սպասում են Էրդողանի խոստացած փոփոխություններին։ Զենքը վայր դրած քրդերին անհանգստացնում է Էրդողանի «անգործությունը»՝ քրդական հարցի լուծմանն ուղղված ջանքերի անբավարարությունը։ Իրավիճակը բարդացնում են մայիսի վերջին Թուրքիայում սկիզբ առած քաղաքացիական անհնազանդության ակցիաները, ինչը Թուրքիայի առաջնորդին կստիպի ամեն գնով ազգային և կրոնական փոքրամասնություններին զերծ պահել նման գործողություններից։
Leave a Reply