«Հրանդ Տինք» հիմնադրամը կը պատրաստուի 11-13 հոկտեմբերին Պոլսոյ մէջ կայացնել «Իսլամացած հայերը» նիւթով մեծ գիտաժողով մը: Այս գիտաժողովի հիմնական նիւթերը պիտի ըլլան իսլամացած հայերուն կենսափորձն ու այդ ընթացքին ընկերային հետեւանքները, երկար լռութիւնը, որ պահպանուած է այս նիւթին շուրջ, ինչպէս նաեւ նիւթի արդիականացման ներկայ ձեւերը:
Գիտաժողովին նպատակն է նպաստել 1915ի եւ անոր հետեւանքներուն վերաբերող պատմական բանավէճերուն եւ ազգային ինքնութեան, ծինային, պատասխանատուութեան եւ արդարութեան խնդիրներուն: Գիտաժողովը նաեւ նպատակ ունի քննարկել գիտական ուսումնասիրութիւններու եւ հետազօտութիւններու դերը բռնութեան, խտրականութեան եւ անարդարութեան պատմական եւ ներկայ ձեւերու դէմ պայքարի բարդ գործընթացներուն մէջ:
Գիտաժողովը բաց է բոլոր գիտական ճիւղերու ներկայացուցիչներուն համար: Աշխատանքային լեզուները պիտի ըլլան անգլերէնը, թրքերէնն ու հայերէնը: Դիմումները պէտք է ներկայացուին հայերէնով կամ թրքերէնով: Կը խնդրուի ներկայացնել 500 բառը չշրջանցող սեղմագիր, ուր պէտք է նշուի նիւթին համապատասխանութիւնը եւ նորարարութիւնը, նաեւ պէտք է կցուի 200 բառը չգերազանցող ինքնակենսագրականը:
Դիմումներ ներկայացնելու վերջնական ժամկէտը 20 Մարի 2013 է։ Յաւելեալ տեղեկութեան համար կարելի է դիմել eminekolivar@hrantdink.org ելեկտրոնային հասցէին:
«20րդ դարի սկիզբը սոցիալական եւ քաղաքական փոխակերպումների նշանակալի ժամանակահատուած է Օսմանական աշխարհագրութեան մէջ, որը ներառում է դաւանափոխութեան մասնաւոր ու զանգուածային դէպքեր: Այս շրջանում՝ 1915-1916թթ., բազմաթիւ հայեր են իսլամ ընդունել: 1915ի կոտորածներից յետոյ կենդանի մնացած անյայտ թուով հայ երեխաներ որդեգրուել են մուսուլման ընտանիքների կողմից: Մի փոքր հատուած կանայք եւ ամուսիններ են դարձել: Բացառիկ դէպքերում ընտանիքներ եւ նոյնիսկ գիւղեր կարողացել են փրկուել՝ ներկայանալով որպէս մուսուլման:
«Այս փրկուածների մի մասը (առաւելապէս երիտասարդներ) աւելի ուշ վերամիաւորուել են իրենց ընտանիքների ու բարեկամների հետ, միւս մասին յանձնել են մանկատներ, իսկ շատերն իրենց կեանքը շարունակել են որպէս «մուսուլմաններ»՝ թուրքական, քրտական կամ արաբական անուններ վերցնելով:
«Մինչեւ վերջերս այս փրկուածների պատմութիւնները լռութեան էին մատնուած կամ անտեսուած բոլոր պատմագրութիւններում: Այժմ աճում է իսլամացած հայերին նուիրուած գրականութեան ծաւալը՝ թէ՛ գեղարուեստական, թէ՛ յուշագրային, թէ՛ պատմական հետազօտութիւնների ձեւաչափով:
«Ինչի՞ միջով են անցել իսլամացած հայերը: Ո՞ւմ հետ եւ ի՞նչպէ՞ս են կարողացել կիսել իրենց ապրածը: Ի՞նչպէս է նրանց ապրած կեանքն անդրադարձել իրենց երեխաների ութոռների վրայ: Ի՞նչ ազդեցութիւն են նրանք ունեցել այն տարբեր տեղանքներում, որտեղ ապրել են: Ի՞նչպէս են նրանց պատմութիւնները յիշւում ու մեկնաբանւում այդ տեղանքներում:
«Ի՞նչպէս են այս փրկուածների թոռներն ընկալել իրենց իսլամացած հայ պապերի ու տատերի պատմութիւնները: Ի՞նչպէս են իրենք մեկնաբանում իրենց ինքնութիւնն ու պատկանելութիւնը: Ի՞նչ ազդեցութիւն ունեն նրանց վրայ տարբեր քաղաքական զարգացումներն ու լարուած իրավիճակներն այս թեմայի շուրջ: Ի՞նչպէս է այս գործընթացն արտացոլւում տարբեր տեղանքներում:
«Ի՞նչպէս է բացատրւում բոլոր պատմագրութիւններում իսլամացած հայերի թեմայով տասնամեակներ տեւած լռութիւնը: Ինչո՞ւ է այդքան երկար ժամանակ պահանջուել, որպէսզի մեզ հասանելի դառնան իսլամացած հայերի պատմութիւնները, եւ ինչո՞ւ են նրանց անցած դժուարութիւնների մասին մեր գիտելիքներն այդքան սահմանափակ: Ինչո՞ւ է այսօր հետաքրքրութիւնն աճում կենդանի մնացածների հէնց այս հատուածի հանդէպ:
«Ի՞նչպէս են իսլամացած հայերի մասին պատմութիւնները նպաստում ցեղասպանութիւնների եւ, մասնաւորապէս, Հայոց Ցեղասպանութեան գիտական ուսումնասիրութիւններին կամ բարդացնում դրանք: Ի՞նչ կարող է վերհանել ցեղասպանութիւնների եւ քաղաքական բռնութիւնների այլ դէպքերում նմանատիպ նախադէպերի ուսումնասիրութիւնը: Ի՞նչ հետեւութիւններ կարելի է անել՝ ուսումնասիրելով 20րդ դարի սկզբի եւ նախորդ դարերի բռնի իսլամացման կապերն ու տարբերութիւններն ուսումնասիրելով: Այս եւ այլ հարցերի է անդրադառնալու գիտաժողովը», նշուած է հիմնադրամի յայտարարութեան մէջ:
Leave a Reply