«Իսմայիլ Բեշիքչի» հիմնադրամ Թուրքիայում

Իսմայիլ Բեշիքչին հանրահայտ թուրք սոցիոլոգ է: Ունի քրդական հարցին եւ թուրքական իրականությանը նվիրված ավելի քան 30 աշխատություն: Նրա աշխատությունները թարգմանվել են աշխարհի բազմաթիվ լեզուներով, ներառյալ` ճապոներեն: Սակայն դա չի խանգարել, որ դրանք, բացառությամբ երկուսի, արգելվեն Թուրքիայում, եւ տասնյակ տարիներ բանտարկվի հեղինակը: Հաշվի առնելով նրա անձնուրաց պայքարը` մի խումբ մտավորականներ որոշել են «Իսմայիլ Բեշիքչի» հիմնադրամ ստեղծել Թուրքիայում: Փետրվարի 3-ին նախաձեռնողները հավաքվել են Մերսինում, որտեղ էլ տեղի է ունեցել հիմնադրամի շնորհանդեսը: Արարողությունից հետո Բեշիքչին ելույթ է ունեցել մասնակիցների առջեւ, առանձնահատուկ տեղեկություններ է հաղորդել Թուրքիայի պատմության մասին: Նա ասել է, որ երկրում քրդական իրողությունը տասնյակ տարիներ պետականորեն քողարկվել է: Այնուհետեւ անդրադարձել է երիտթուրքերի Իթթիհաթ վե Թերաքքի կուսակցության ընդունած որոշումներին, որոնք են. 1. Երկրից արտաքսել հույներին: 2. Բնաջնջել հայերին, ասորիներին եւ նեստորականներին: Բնաջնջումը գործնականորեն ավարտվեց 1916-ին: Դրանց արդյունքում` ա) հույների եւ հայերի ունեցվածքի հաշվին ստեղծվեց մեծահարուստների թուրքական խավ, բ) քուրդ ցեղապետերը ազգային ինքնությունն ուրանալու պայմանով սեփականացրին հայերի եւ ասորիների կալվածքները: 3. Թուրքացնել քրդերին: 4. Սուննի մահմեդական դարձնել ալևիներին: Իթթիհադականների վերջին երկու որոշումները ուժի մեջ են եղել նաեւ քեմալականների հիմնադրած Թուրքիայի Հանրապետությունում: