Փոքրամասնությանը պատկանող` աշխարհի ամենահին թերթը 105 տարեկան է

1908 թ. ի վեր «Ժամանակ» թերթն աշխարհում փոքրամասնության ամենահին թերթ տիտղոսով շարունակում է հրատարակվել:

1908 թ. հոկտեմբերի 28-ին Ստամբուլում հիմնված թերթը 105 տարի շարունակ` առանց դադարի, շարունակում է լույս տեսնել: Մեկդարյա պատմություն ունեցող թերթը Թուրքիայում կրում է ամենահին փոքրամասնական թերթ տիտղոսը:

Այս պահին Միսաք և Սարգիս Գոչունյան եղբայրների հիմնած թերթը գլխավորում են ընտանիքի չորրորդ սերնդի թոռները: Ֆերիքյոյի իրենց գրասենյակում լույս տեսնող «Ժամանակ» թերթը 10 հոգուց բաղկացած անձնակազմով անդրադառնում է այնպիսի բազմազան թեմաների, ինչպիսիք են քաղաքականությունն ու արվեստը, կրոնական կյանքն ու տնտեսությունը, սպորտը:

Կարմիր տարբերանշանով 4 էջից բաղկացած սև ու սպիտակ թերթը ընթերցողի հետ հանդիպում է շաբաթական վեց օր: 2000 օրինակով լույս տեսնող թերթը Ստամբուլում 6-7 հոգի բաժանում են հայ քաղաքացիների տներին և աշխատավայրերին: Թերթը, որը կարելի է ձեռք բերել որոշակի կետերից, վաճառվում է Շիշլիի, Քադըքյոյի, Բեշիքթաշի, Բաքըրքյոյի, ամռանն էլ` կղզիների կրպակներում: Ուղարկվում է նաև արտերկիր:

«Ժամանակ» թերթի գլխավոր խմբագիր Արա Գոչունյանը «Անադոլու» լրատվական գործակալության թղթակցի հետ զրույցի ժամանակ նշեց, որ ստեղծման առաջին տարիներին մոտ 15 հազար ընթերցող ունեցող թերթը բաժանվել է Բալկաններից մինչ Կովկաս, հարավում մինչև Եգիպտոս ձգվող ընդարձակ աշխարհագրական շրջանում:   Մինչև 1950-ական թթ. Եգիպտոսում լուրջ թվով բաժանորդագիր է ունեցել: Գոչունյանը նշեց. «Այդ ժամանակվա հաղորդակցության պայմաններում Սև ծով գնացող նավը ճանապարհ չէր ընկնում` առանց վերցնելու «Ժամանակի» տպագրությունը»:  

Գոչունյանը շեշտեց, որ թերթը ստեղծման սկզբնական շրջանում փոքրամասնության թերթ չի եղել, սակայն հանրապետության հիմնադրումից հետո, Լոզանի պայմանագրի շրջանակում, դարձել է փոքրամասնության թերթ: 

«Թուրք-հայկական հարաբերություններում մշտապես դրական կողմերն ենք տեսնում»

Գոչունյանը հայտնելով, որ «Ժամանակը» թուրքական մամուլի մի մասն է կազմում, 105-ամյա թերթի առաքելության մասին ասաց հետևյալը. «Մեր թերթի կիզակետում  Թուրքիայի հայ համայնքի կյանքի արտացոլումն է: Ըստ էության, թերթի գոյության պատճառն էլ հենց այդ է: Փորձում ենք անդրադառնալ ցանկացած թեմայի` սկսած համայնքի առօրյա միջոցառումներից, համայնքային խնդիրներից մինչև համայնքի իրավունքներ, կրթական համակարգ, հոգևոր արարողություններ: Քանի որ Հայկական հարցն օրակարգում մնայուն տեղ է զբաղեցնում, այս իրավիճակը միևնույն ժամանակ անմիջականորեն ազդում է նաև «Ժամանակի» գործունեության վրա: Ինքնաբերաբար թերթի դիրքորոշումը, գրածը ընկալվում է որպես համայնքի ձայն: Բացի այդ, այս թեմայով թուրքական և հայկական մամուլի միջև կարևոր գործառույթ է կատարում: «Ժամանակ» թերթը թուրքական մամուլի ավանդույթների ձևավորման մեջ կարևոր բաժին ունի: Միևնույն ժամանակ Թուրքիայում առանց ընդհատումների տպագրությունը խորհրդանշական նշանակություն ունի: Կարծում ենք, որ «Ժամանակ» թերթն անգամ թուրք-հայկական հարաբերությունների ամենավատ ժամանակ անգամ դրական կողմի վերաբերյալ ազդանշան, խորհրդանիշ է եղել»:

Ըստ Գոչունյանի՝ «Ժամանակ» թերթի ինտերնետային կայքն ուշացել է, սակայն տեխնիկական աշխատանքներն ավարտելուց հետո մոտ ապագայում թերթը հասանելի կլինի նաև համացանցում, ինչն էլ ավելի շատ ընթերցող կապահովի:

Արա Գոչունյանը նշելով, որ «Ժամանակ» թերթն արևմտահայերեն է, հայտնեց՝ հայկական համայնքի միջոցառումներին անձամբ հետևում են որպես թղթակից և ֆոտոթղթակից, իսկ մյուս լուրերը լրատվական գործակալությունների և համացանցի միջոցով են հավաքում:

Ծախսերը հայ համա՞յնքն է հոգում

Գաչունյանը նշեց, որ այժմեական թեմաներն ընթերցողները վայրկենական իմանում են հեռուստատեսությունից և համացանցից. «Մեր ընթերցողների համար ընտրում ենք թեմաները և այդպես փորձում ցույց տալ «Ժամանակի» տարբերությունը»:

Գոչունյանն ասաց, որ թերթի եկամուտներն ամբողջությամբ ստանում են Թուրքիայի հայ համայնքի կազմակերպություններից. «Առաջին հայերեն թերթը 210 տարի առաջ Հնդկաստանի Մադրաս քաղաքում է ստեղծվել:  Հայ մամուլի այս 210 տարվա պատմությանը «Ժամանակն» ունի իր մասնակցությունը: Այս շրջանում լույս տեսած հայերեն պարբերական մամուլի գրեթե կեսը Ստամբուլում է տպագրվել: Այն ժամանակ կար համայնքային կազմակերպությունների ցանց, որը տարբերություն էր ստեղծում: Այս ցանցի նորությունները, տեղեկությունները մարդկանց հասնում էր մամուլի միջոցով: Եկամուտն էլ այսպես էր ապահովվում: Թուրքիայի հայկական մամուլում նման ավանդույթ կա, որը դեռևս շարունակվում է»:

Արա Գյուլերն իր առաջին լուսանկարները «Ժամանակ» թերթի համար է նկարել

Գոչունյանը նաև նշեց, որ հայտնի լուսանկարիչ Արա Գյուլլերի՝ «Ժամանակ» թերթի 100-ամյակի միջոցառումների շրջանակում Հայաստանում լուսանկարած նկարներից բաղկացած ցուցահանդեսը նախ Պոլսո հայոց պատրիարքարանում, այնուհետև` նոյեմբերի 10-ին, Հայաստանում է բացվել. «Սա հայ-թուրքական հարաբերություններում մեր համայնքի ունեցած կառուցողական ներդրման մասին հիշեցնելու տեսանկյունից խորհրդանշական էր»:

Գոչունյանի խոսքերով, թերթում տեղ են տվել Արա Գյուլլերին, ով ասում է, որ վարժարանում սովորելու առաջին տարիներին իր առաջին լուսանկարները «Ժամանակի» համար է արել, ռեպորտաժներին, ուսումնասիրություններին, արվեստի քննադատություններին:

http://haber.stargazete.com/medya/dunyanin-en-eski-azinlik-gazetesi-jamanak-105-yasinda/haber-712665

Թարգմանեց Անահիտ Քարտաշյանը

Akunq.net