Վատիկանը 1915 թվականի իր գաղտնի արխիվները բացում է միայն թուրք պատմաբանների համար:
Սակայն խնդիրն այն է, որ Վատիկանը բացում է միայն այն արխիվները, որոնք «շահեկան» են Թուրքիայի համար: Ինչպես տեղեկացրել է Թուրքիայում Վատիկանի եպիսկոպոսների միության մամլո քարտուղար Ռինալդո Մարմարան, Ստամբուլի Բահչեշեհիր համալսարանում կբացվի «Վատիկանի հետազոտությունների խումբ»:
Այդ խմբի առնվազն 50 անդամներ թույլտվություն կստանան հեշտությամբ մուտք գործել արխիվ և ուսումնասիրել Թուրքիային ու Օսմանյան կայսրությանը վերաբերող Վատիկանի գաղտնի փաստաթղթերը, որոնց քանակը կազմում է շուրջ 1 մլն: Համարվում է, որ սա մեծ բարեկամական քայլ է Վատիկանի կողմից Թուրքիայի նկատմամաբ, քանի որ, ինչպես Ռինալդո Մարմարան է հայտարարել, աշխարհի բոլոր կողմերից հարյուրավոր գիտնականներ են հերթ կանգնել` այդ փաստաթղթերի ուսումնասիրության համար թույլտվություն ստանալու պահանջով:
«Վատիկանի հետազոտությունների խումբը» կղեկավարի անձամբ Ռինալդո Մարմարան: Ինչպես հայտարարել է Մարմարան, առաջին հերթին բացվելու են 1915 թ. առնչվող արխիվները, որոնք թույլ կտան թուրք պատմաբաններին «իրենց երկրի շահերի համար շատ օգտակար փաստաթղթեր գտնել» և բացատրել, թե ինչ պատճառով են սկսվել հայերի դեմ գործողությունները 1915 թվականին:
Վատիկանը պատրաստվում է թուրք պատմաբաններին տրամադրել նաև 1920-22 թթ. Կիլիկիայում տեղի ունեցած հայերի կոտորածի և արտաքսման վերաբերյալ ֆրանսերեն և լատիներեն փաստաթղթեր, որոնք, ինչպես Մարմարան է բնութագրել, լիովին կարող են «լույս սփռել Աթաթուրքի գործողությունների վրա դրական առումով, քանի որ Թուրքիան կներկայացվի որպես տուժող կողմ»:
Այսպիսով, Վատիկանը թույլ է տալիս Թուրքիային իր արխիվներից հրապարակել միայն այն փաստաթղթերը, որոնք վերաբերում են 1915 թ. հայրեի ցեղասպանությանը և շահեկան են Թուրքիայի համար: Մնացյալ փաստաթղթերը, փոխադարձ համաձայնությամբ, դեռ երկար կմնան անհայտության մեջ:
Leave a Reply