Մարդասպան թուրք հրոսակը Մեծ եղեռնի 100-րդ տարելիցի՞ն է պատրաստվում

ՀԱԿՈԲ ՉԱՔՐՅԱՆ

Թե՞ Խոջալուի 2-րդ հանրահավաքին նախապատրաստվելու աշխատանքներ կատարում:

2007 թ. հունվարի 19-ին Օգյուն Սամասթ կոչեցյալ ստահակը «Ակօս»-ի խմբագրատան առջեւ թիկունքից սպանեց Հրանտ Դինքին` կարծես ցույց տալու համար արյունարբու թուրք հրոսակի մարդասպան դեմքը: 2011 թ. ապրիլի 24-ին էլ մարդասպան Քըվանչ Աղաօղլուն Դիարբեքիրի վիլայեթին հարող Բաթմանի զորամասերից մեկում, այսպես կոչված, պատահական կրակոցով սպանեց նույն զորամասում ծառայող Սեւակ Շահինին:

Սամասթ եւ Աղաօղլու կոչված տականքները վարձու մարդասպաններ էին, կատարում էին թուրքական պետական կառույցների առաջադրանքը: Հրանտ Դինքի սպանության պարագայում Սամասթի առաջադրանքը Թուրքիայում Հայոց ցեղասպանության հարցի հրապարակավ արծարծումները կանխելն էր, իսկ Սեւակ Շահինի` Մեծ եղեռնի խորհրդանշող օրը իրականացված սպանությամբ թուրք հրոսակը նախ արձագանքում էր Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման գործընթացին, նախազգուշացնում ճանաչման պատրաստակամություն ցուցաբերող երկրներին, թե Թուրքիայի հայերը պատանդ են թուրքական պետության ձեռքին եւ թուրքահայերի հետ սաստում էր նաեւ Հայաստանին ու Սփյուռքին:

Հրանտ Դինքի սպանության կազմակերպիչները չբացահայտվեցին: Մեր հայրենակցի սպանությունից հետո նույնիսկ թուրք ֆուտբոլասերները երկրի զանազան մարզադաշտերում օրեր, ամիսներ շարունակ «Մենք բոլորս Օգյուն Սամասթ ենք» վանկարկումներով իրենց հիացմունքն արտահայտեցին ստոր մարդասպանին: Սա նշանակում է, որ թուրք ֆուտբոլասերները նույն մարդասպանն են. նույնիսկ 21-րդ դարում ի վիճակի չեն մտածել գոնե մի քիչ մարդու կերպարանք ստանալու մասին:

Սեւակ Շահինի սպանության դեպքում արդեն ոչ միայն չեն բացահայտվել կազմակերպիչները, այլեւ չի կալանավորվել մարդասպան Աղաօղլուն: Ավելին, այս տականքի դատապաշտպանը դեռ ռազմական ատյանի նոյեմբերի 5-ի նիստում լկտիաբար հայտարարել է. «Իմ պաշտպանյալը չի արատավորել թուրք զինվորի պատվաբեր համազգեստը»:

Խնդիրը, սակայն, արյունարբու թուրք հրոսակը չէ, ոչ էլ հրոսակի մարդասպան դեմքը, այլ «Երանի նրան, ով իրեն թուրք է համարում» ասույթը Ստամբուլի հայկական վարժարանների դռան վրա փակցնելն ու թուրքահայության եկեղեցիները եւ հիմնադրամները մատնացույց անելը այդ վարժարանների հետ:

Նոյեմբերի 15-ին, անդրադառնալով ասույթին, նշել էինք, որ դա պատկանում է Քեմալ Աթաթուրքին: Ասույթն սկզբնական շրջանում հետապնդել է ազգային փոքրամասնություններին, էթնիկ եւ կրոնական խմբավորումներին թուրքացնելու միջոցով միաձույլ թուրք ազգ կերտելու նպատակ, այնուհետեւ, կապված ձախողման հետ, դարձել է հայերի գլխավորությամբ ոչ թուրքերին շանտաժի ենթարկելու արդյունավետ միջոց:

Ինչ վերաբերում է Թուրքիայի հայկական վարժարանները, եկեղեցիներն ու հիմնադրամները մատնացույց անելու հանգամանքին, ապա դրան էլ անդրադարձել էինք նոյեմբերի 29-ին` ընդգծելով. «Հայատյացությունն անասնական բնազդ է մարդասպան թուրք հրոսակի համար: Զանազան են բնազդի դրսեւորման ձեւերը, հատկապես այն դեպքում, երբ խոսքը վերաբերում է «Հայկական անհիմն պնդումների դեմ պայքարի» միության եւ նրա նախագահ Գյոքսել Գյուլբեյին»:

Այս թուրք հրոսակը նոյեմբերի 24, 25 եւ 26-ին Twitter-ի իր էջում տեղադրել էր Թուրքիայում գործող հայկական բոլոր վարժարանների, եկեղեցիների եւ հիմնադրամների հասցեն, ինտերնետային կայքն եւ հեռախոսահամարները, որ դառնան առ այսօր մարդասպանին պաշտող խուժանի թիրախ: Մինչ այդ Գյուլբեյը հեռակա կարգով «կախաղան» էր բարձրացրել ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանին, դրանից առաջ բողոքի նամակ էր ուղարկել ներքին գործերի նախարարին, թե ինչ գործ ունի ներկայումս գործող 57 հայկական հիմնադրամը Թուրքիայում, միջոցառումներ էր կազմակերպել հօգուտ Ռամիլ Սաֆարով կոչված մարդասպան-վիժվածքի:

Հաշվի առնելով այս ամենը Մարդու իրավունքների միության Ստամբուլի մասնաճյուղին առընթեր գործող «Ընդդեմ ռասիզմի եւ ազգայնամոլության» նախաձեռնությունը, ինչպես նշել էր BIA լրատվական գործակալությունը, նոյեմբերի 29-ին դատական հայց էր ներկայացրել Գյոքսել Գյուլբեյի դեմ: Նախաձեռնության անդամներից Ջենգիզ Ալղանը գործակալությանը տված հարցազրույցում շարադրել էր Գյուբեյի արարքները, ապա ասել էր, որ վերջինի գործունեությունը կրում է առաջիկա փետրվարի 29-ին նախատեսվող Խոջալուի 2-րդ հանրահավաքին պատրաստվելու, ինչպես նաեւ Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին դիմակայելու բնույթ:

Այնուհետեւ Ալղանը շարունակել է. «Ադրբեջանը նախարարների, պատգամավորների հայտարարություններով աջակցում է նրա գործունեությանը, միաժամանակ ֆինանսական միջոցներ տրամադրում: Ադրբեջանական եւ թուրքական պետությունների միջեւ առկա են որոշ համաձայնություններ: Կասկածներ ունեմ, որ այս նախապատրաստության շրջանակներում տեղի ունենան շատ ավելի ահավոր բաներ: Առաջին հայացքից գուցե երկրում ոչ ազդեցիկ թվան «Հայկական անհիմն պնդումների դեմ պայքարի» նման միությունները, սակայն մեր հասարակությունն արդեն կանխակալ մոտեցում ունի հայերի նկատմամբ: Արդարադատության նախարարության տվյալներով, սկսած 2005-ից, յուրաքանչյուր 3-րդ օրը հարձակման է ենթարկվել ոչ մահմեդականների առնվազն 1 աղոթարան կամ գերեզմանատուն»:

Ինչպես երեւում է, հարցի էությունը Գյուլբեյով չի սահմանափակվում, որովհետեւ այս ստահակի պաշտպանությամբ, ինչպես դեկտեմբերի 9-ին տեղեկացրել էր թուրքական t24.com.tr-ն, հանդես է եկել Statüko հանդեսի գլխավոր խմբագիր Օքան Բաշը, չմոռանալով գովեստի խոսքեր շռայլել մեր հայրենակից Հրանտ Դինքի մարդասպան Սամասթի հասցեին: Դրանով էլ նա թերեւս հիմնավորել է մարդասպան թուրք հրոսակների մասին մեր շարադրածը:

http://azg.am/AM/2012121109